Σήμερα το απόγευμα τρεις φιλόλογοι θα περάσουν –πρώτοι όλων στη μακρά διαδικασία των πανελλαδικών εξετάσεων– την πύλη του υπουργείου Παιδείας στο Μαρούσι. Θα ακολουθήσουν τις επόμενες ημέρες μαθηματικοί, φυσικοί, βιολόγοι και ξανά φιλόλογοι. Οι συγκεκριμένοι καθηγητές μετέχουν στις θεματικές –ανά μάθημα– επιτροπές των πανελλαδικών εξετάσεων και «είναι επιφορτισμένοι να επιλέξουν θέματα που θα επιτρέψουν στους υποψηφίους να αποδείξουν τις γνώσεις τους από το σχολείο στην “κορυφαία” στιγμή της εκπαιδευτικής τους διαδρομής», όπως αναφέρει στην «Κ» υψηλόβαθμο στέλεχος του υπουργείου Παιδείας. Για τους υποψηφίους Γενικών Λυκείων που διεκδικούν μία θέση στα ΑΕΙ, το εναρκτήριο λάκτισμα των φετινών πανελλαδικών εξετάσεων δίνεται αύριο στις 8.30 πρωί με το μάθημα της Νεοελληνικής Γλώσσας Γενικής Παιδείας (ώρα προσέλευσης έως τις 8 π.μ.). Συνολικά περί τις 105.000 υποψήφιοι όλων των κατηγοριών θα διεκδικήσουν μία από τις 68.345 θέσεις σε πανεπιστήμια και ΤΕΙ.
Ειδικότερα, ο «μυστικός» κόσμος που κρύβεται πίσω από τις πανελλαδικές εξετάσεις θα αρχίσει να δουλεύει από σήμερα το απόγευμα, όταν θα συγκεντρωθούν, μαζί με τους αρμόδιους διοικητικούς υπαλλήλους, σε πτέρυγα του υπουργείου –αποκομμένη για την περίσταση από τους άλλους χώρους και με διαβαθμισμένη πρόσβαση– οι τρεις φιλόλογοι που θα προτείνουν τα θέματα για το μάθημα της Νεοελληνικής Γλώσσας.
Γύρω στις 2 π.μ. η τριμελής εισηγητική επιτροπή πρέπει να παραδώσει τις προτάσεις της στα 22 μέλη (πανεπιστημιακοί, καθηγητές λυκείου, διοικητικοί υπάλληλοι, ένας νομικός) της Κεντρικής Επιτροπής Εξετάσεων (ΚΕΕ). Η τελική επιλογή των θεμάτων θα γίνει αύριο περίπου στις 6 π.μ. από τα μέλη της ΚΕΕ.
Κομβικό πρόσωπο ανάμεσα στο έργο της εισηγητικής επιτροπής και την απόφαση της ΚΕΕ είναι ο «λύτης». Από το 1994, και μετά την παταγώδη αποτυχία στη Φυσική λόγω της τεράστιας δυσκολίας των θεμάτων το 1993, ένας καθηγητής Λυκείου, που διδάσκει το εξεταζόμενο μάθημα, καλείται να λύσει τα προτεινόμενα θέματα, δηλαδή να μπει στη θέση των 18χρονων υποψηφίων λίγες ώρες πριν φθάσουν τα θέματα στα χέρια τους.
Πρόβλημα ο χρόνος
«Το βασικό μας πρόβλημα είναι ο χρόνος» λέει στην «Κ» στέλεχος του υπουργείου Παιδείας με μεγάλη πείρα στην οργάνωση της κατ’ έτος ΚΕΕ. «Και αυτό διότι μόνο την πρώτη μέρα οι υποψήφιοι εξετάζονται στο ίδιο μάθημα, τη Νεοελληνική Γλώσσα. Τις υπόλοιπες ημέρες εξετάζονται έως και τέσσερα μαθήματα την ίδια ημέρα, για τα οποία υπάρχουν αντίστοιχες εισηγητικές επιτροπές. Κατανοείτε το έργο και την ένταση της ΚΕΕ εκείνα τα βράδια;» ρωτά σχολιαστικά ο ίδιος. Ο χώρος είναι εξοπλισμένος με ψυγείο (φρούτα, σάντουιτς, αναψυκτικά), κουζίνα, κρεβάτια. Επίσης, υπάρχει γιατρός για κάθε ενδεχόμενο, αλλά, συνήθως, για να αντιμετωπισθεί η τυχόν κλειστοφοβία κάποιου μέλους της ΚΕΕ. Το αίσθημα της κλειστοφοβίας, άλλωστε, είναι έντονο, αφού τα μέλη της ΚΕΕ αποκόπτονται στην κυριολεξία από τον έξω κόσμο χωρίς κινητό τηλέφωνο.
Ωρες αϋπνίας, ένταση, μυστικότητα, εγωισμοί, ιδιοτροπίες συνθέτουν τις ώρες αυτές που τα μέλη της ΚΕΕ επιλέγουν τα προς εξέταση θέματα. «Ακόμη και οι ματιές παίζουν ρόλο. Εάν οι της εισηγητικής επιτροπής εμφανισθούν αγριεμένοι στην ΚΕΕ καταλαβαίνουμε ότι έχει γίνει μάχη μεταξύ τους. Και αυτό δεν είναι καλός οιωνός για την ορθότητα και την ισορροπία των θεμάτων. Το ζητούμενο είναι η ευκρίνεια στη διατύπωση των θεμάτων και η ομαλή αύξηση του βαθμού δυσκολίας τους, ώστε να διακριθούν οι άριστοι από τους υπόλοιπους» τονίζει στην «Κ» μέλος της ΚΕΕ τα τελευταία χρόνια.
Τα μέλη της τριμελούς εισηγητικής επιτροπής και της ΚΕΕ θα βγουν αφού περάσει η πρώτη ώρα της εξέτασης του μαθήματος, δηλαδή γύρω στις 10 π.μ. Τότε πρέπει να αποφορτιστούν από τη μεγάλη ένταση που βίωσαν. Μετά τη λήξη των πανελλαδικών του 2011, πανεπιστημιακός ύστερα από πέντε χρόνια συνεχούς συμμετοχής στην ΚΕΕ αποφάσισε ότι ήταν η τελευταία χρονιά που μετείχε. Λίγο αργότερα υπεβλήθη σε τριπλό μπαϊπάς. Βέβαια, υπάρχουν και κάποιοι που εκμεταλλεύονται τη θέση τους στην ΚΕΕ, όπως το ανέφεραν στις επαγγελματικές τους κάρτες με στόχο να ανεβάσουν το κασέ τους στην αγορά ιδιωτικών μαθημάτων!
Πρωτοτυπία… εκτός Διαδικτύου
«Τα μέλη της ΚΕΕ πρέπει να βρουν ένα θέμα που να μπορεί να λυθεί μόνο από τον έναν στους πέντε υποψηφίους, και άρα να ξεχωρίσουν οι άριστοι» ανέφερε στην «Κ» μαθηματικός, που έχει συμμετάσχει στην ΚΕΕ.
Η αναζήτηση πρωτότυπων θεμάτων είναι ένας από τους «πονοκεφάλους» των μελών της ΚΕΕ ετησίως. Μάλιστα, η ΚΕΕ έχει ως αρχή να μην επιλέγει θέματα παρόμοια με αυτά που έχουν τεθεί στις εξετάσεις των τριών προηγούμενων χρόνων.
Ομως, το Διαδίκτυο –όπου όλοι έχουν πρόσβαση και αναρτώνται θέματα σε εξειδικευμένους ιστοτόπους– έχει δυσκολέψει την προσπάθεια αναζήτησης πρωτότυπων θεμάτων. Ενδεικτικός είναι ο θόρυβος που προκλήθηκε το 2013, όταν μία άσκηση στη Φυσική κατεύθυνσης είχε αναρτηθεί σε ιστότοπο δύο μήνες πριν από τις εξετάσεις. Τότε την είχε εξάρει ως πρωτότυπη μέλος της ΚΕΕ για το μάθημα της Φυσικής, με αποτέλεσμα να υπάρξουν εκ των υστέρων διαμαρτυρίες. Τα πιο δύσκολα μαθήματα στην επιλογή πρωτότυπων θεμάτων είναι εκείνα με μικρή ύλη (π.χ. Λατινικά). Τέλος, για τη βαθμολόγηση των γραπτών θα λειτουργήσουν 4 βαθμολογικά κέντρα.