Ενα τεράστιο μπάτζετ (κοντά στα 150 εκατομμύρια δολάρια), ένας πολλά υποσχόμενος σκηνοθέτης (ο Τζος Τρανκ του «Χρονικού») και μερικά από τα πιο περιζήτητα ονόματα ηθοποιών, όπως ο Μάιλς Τέλερ («Whiplash») και η Κέιτ Μάρα («House of Cards»), στους πρωταγωνιστικούς ρόλους. Τι πήγε άραγε τόσο στραβά με την καινούργια εκδοχή των «Fantastic Four» ώστε να έχει πιάσει πάτο τόσο στις κριτικές κινηματογράφου όσο και στις εισπράξεις παγκοσμίως;
Η μάλλον απλή απάντηση συνοψίζεται στην τακτική την οποία η παραγωγός εταιρεία 20th Century Fox ακολούθησε, προσπαθώντας να προσαρμόσει το φιλμ στους άτυπους κανόνες αυτού που συμβατικά ονομάζουμε «καλοκαιρινό μπλοκμπάστερ». Το αποτέλεσμα ήταν η αναπόφευκτη σύγκρουση και στη συνέχεια η αποκήρυξη ουσιαστικά του τελικού μοντάζ –το οποίο θυμίζει ελαφρώς… Φρανκεστάιν– από τον ίδιο τον σκηνοθέτη· δηλαδή η καταστροφή.
Οι παρεμβάσεις βέβαια και η συνακόλουθη αποτυχία της συγκεκριμένης ταινίας δεν καταδικάζουν αυτομάτως ποιοτικά όλα τα καλοκαιρινά μπλοκμπάστερ. Ως τέτοια –συμβατικά και πάλι– ορίζονται ταινίες ανάλαφρες, συχνά καταιγιστικής δράσης, από αυτές που η προσφερόμενη διασκέδαση εξαντλείται περίπου στον ίδιο χρόνο με το ποπ κορν που τις συνοδεύει.
Ετσι, το φετινό καλοκαίρι είδαμε φιλμ όπως η κατασκοπική κωμωδία «Spy» με τη χαρισματική Μελίσα Μακάρθι, μία ακόμη έκδοση του «Fast and the Furious», με τη συγκινητική τελευταία παρουσία του Πολ Γουόκερ, και το νέο «Τζουράσικ Παρκ», το οποίο επιχείρησε –με αρκετή επιτυχία– την επαναφορά του franchise στις θρυλικές του ρίζες. Αν σε αυτά προσθέσουμε το (απαραίτητο) φιλμ καταστροφής «San Andreas: επικίνδυνο ρήγμα» και τη νέα «Επικίνδυνη αποστολή» (κυκλοφορεί την προσεχή Πέμπτη) έχουμε μια σειρά ταινιών, που ακολουθεί κατά γράμμα σχεδόν τη συνταγή του καλοκαιρινού μπλοκμπάστερ και φυσικά ανταμείβεται με δισεκατομμύρια στα ταμεία.
Τα σύγχρονα καλοκαιρινά μπλοκμπάστερ δεν χρειάζονται μεγάλους σκηνοθέτες και περίπλοκα σενάρια· άλλωστε, σπάνια αποβλέπουν στα Οσκαρ ή σε άλλα κινηματογραφικά βραβεία. Το CGI και τα υπόλοιπα ειδικά εφέ ή μερικά χοντροκομμένα αστεία, όταν πρόκειται για κωμωδίες τύπου «Hangover», συνήθως αρκούν για να φέρουν τον κόσμο στο σινεμά. Δεν ήταν όμως πάντα έτσι. Αν πάμε πίσω μερικές δεκαετίες θα βρούμε ταινίες-πραγματικά διαμάντια, οι οποίες είχαν ανοίξει στις αίθουσες κατά τους καλοκαιρινούς μήνες: από τον πρώτο κλασικό «Πόλεμο των άστρων», το «Alien» και τον «E.T.» μέχρι τον δεύτερο «Εξολοθρευτή» και
«Τα σαγόνια του καρχαρία», υπάρχουν δεκάδες πολύ αξιόλογα φιλμ, τα οποία ταυτόχρονα διέπρεψαν και στον τομέα των εισπράξεων.
Αντιθέτως, τα τελευταία χρόνια, τείνει να δημιουργηθεί ένας άτυπος διαχωρισμός, με τις ταινίες που θέτουν σοβαρή υποψηφιότητα για τα Οσκαρ να παρουσιάζονται σχεδόν αποκλειστικά –υπάρχουν εξαιρέσεις– το φθινόπωρο ή τον χειμώνα, ενώ το καλοκαίρι «στεγάζει» εκείνες που προορίζονται μόνο για οικονομικά κέρδη. Σημείο καμπής για την καθιέρωση αυτής της ιδιότυπης τακτικής ήταν το 2007, με το «Transformers» του Μάικλ Μπέι να απογειώνει το μποξ όφις και να θέτει το πλαίσιο, σύμφωνα με το οποίο δημιουργείται τουλάχιστον το 80% των πολύ επιτυχημένων εισπρακτικά ταινιών του σήμερα.
Η αποτυχία των «Fantastic Four», μιας ταινίας δηλαδή με κανονικό σκηνοθέτη αλλά μπλοκμπάστερ κανόνες, έρχεται να αντιπαρατεθεί με τον θρίαμβο μιας άλλης, του «Mad Max: ο δρόμος της οργής», η οποία άνοιξε το φετινό καλοκαίρι με εξαιρετικό στυλ και μεγάλη ανταπόκριση από το κοινό. Σε αυτή την περίπτωση όμως έχουμε να κάνουμε με μια ταινία, για την οποία ο Τζορτζ Μίλερ «πήρε τον χρόνο του» προκειμένου να την ετοιμάσει, χορογραφώντας υποδειγματικά τη δράση και τους εκλεκτούς πρωταγωνιστές του, ενώ μια ανάλογη εξαίρεση υπήρχε και πέρυσι με τον πολύ καλοφτιαγμένο «Πλανήτη των πιθήκων: η αυγή». Είναι φανερό, λοιπόν, πως τα πολυδιαφημισμένα μπλοκμπάστερ που λίγο-πολύ όλοι βλέπουμε μέσα στο καλοκαίρι δεν είναι απαραίτητα κακές ταινίες. Απλώς αυτό που χρειάζεται –γενικώς στην κινηματογραφική παραγωγή– είναι οι παράγοντες της βιομηχανίας να καταλάβουν πως η ποιότητα και τα μεγάλα κέρδη μπορούν να συμβαδίσουν.
Τα επιτυχημένα
Τα πιο επιτυχημένα, από πλευράς εισπράξεων, καλοκαιρινά μπλοκμπάστερ των τελευταίων 10 ετών
2005: Η «Εκδίκηση των Σιθ» ολοκληρώνει τη δεύτερη τριλογία του «Πολέμου των άστρων» και πιάνει την κορυφή του συνολικού μποξ όφις.
2006: To σίκουελ των «Πειρατών της Καραϊβικής», αν και κατώτερο ποιοτικά από την πρώτη ταινία, ξεπερνά το 1,1 δισ. δολάρια σε εισπράξεις.
2007: To πρώτο «Transformers» (φωτ.) εκτελεί σχεδόν τέλεια την απλή συνταγή του μπλοκμπάστερ.
2008: «Ο Σκοτεινός ιππότης» του Κρίστοφερ Νόλαν είναι μακράν το καλύτερο καλοκαιρινό μπλοκμπάστερ της δεκαετίας.
2009: Το σίκουελ του «Transformers» κυριαρχεί, χάνοντας την πρωτιά όλου του έτους μόνο από το «Avatar».
2010: Ο δεύτερος «Iron Man» ξεπερνά στο νήμα το «Toy Story 3».
2011: Το φινάλε του «Χάρι Πότερ» ολοκληρώνει τη saga με ρεκόρ.
2012: Οι «Εκδικητές» επιβεβαιώνουν την κυριαρχία των κομικς στο σινεμά.
2013: «Ο Ανθρωπος από ατσάλι» συνεχίζει στο ίδιο τέμπο.
2014: Οι ευπρόσδεκτα διασκεδαστικοί «Φύλακες του γαλαξία» ξεπερνούν τον ανταγωνισμό.