Ζαχαροπλάστης που ζούσε (ειρηνικά) σε πόλη της δυτικής Τουρκίας εμφανίστηκε ξαφνικά σε βίντεο ως εκπρόσωπος των τζιχαντιστών του ISIS, απειλώντας με αντίποινα, ακόμα και κατάληψη της Κωνσταντινούπολης, επειδή η τουρκική κυβέρνηση αποφάσισε να χτυπήσει στόχους στη Συρία. Δήμοι σε απομακρυσμένες περιοχές της νοτιοανατολικής Τουρκίας με κουρδικό πληθυσμό παραχωρούν σκαπτικά μηχανήματα σε ομάδες ανταρτών που τοποθετούν βόμβες σε εθνικές οδούς ή σκάβουν αναχώματα δυσχεραίνοντας την κίνηση στρατιωτικών μονάδων.
Η μεγάλη απειλή που αντιμετωπίζει σήμερα η Τουρκία, είναι και πάλι η δράση «εσωτερικών» εχθρών, που αντιμετωπίζονται όπως στο παρελθόν, με κινητοποίηση για τη σωτηρία του κράτους.
Από τις αρχές του 20ού αιώνα, η πολιτική ηγεσία σπεύδει –ή ισχυρίζεται ότι το κάνει– να σώσει το κράτος. Κάποτε από τις εθνικές μειονότητες χριστιανών, μετά τους κομμουνιστές, αργότερα από τους ισλαμιστές και τους Κούρδους. Η διαφορά σήμερα είναι ότι η σωτηρία του κράτους προϋποθέτει και τη διάσωση της οικονομίας, που στέλνει ανησυχητικά μηνύματα.
Η υποτίμηση της τουρκικής λίρας και η άνοδος των επιτοκίων είναι οι φανερές ενδείξεις ότι η οικονομία βρίσκεται σε δυσμενή κατάσταση.
Ηδη μια αξιοπρόσεκτη αλλαγή νομισματικής πολιτικής έχει δρομολογηθεί. Η κεντρική τράπεζα εγκαταλείπει την πολιτική που εφάρμοζε έως τώρα και επιστρέφει στην κλασική πολιτική των κεντρικών τραπεζών, δηλαδή θα αυξήσει το επιτόκιο παρέμβασης ώστε να ελέγξει τις πληθωριστικές τάσεις που δυναμώνουν…
Ακούγεται πολύ τεχνικό, αλλά στην Τουρκία το θέμα είναι πολιτικό και με ιδεολογική φόρτιση! Ο πρόεδρος Ταγίπ Ερντογάν είχε επικρίνει έντονα στο παρελθόν την πολιτική υψηλών επιτοκίων. Σύμφωνα με τις δηλώσεις του, ένα σατανικό «λόμπι του τόκου» πίεζε για αύξηση των επιτοκίων ώστε να κερδίσουν κάποιοι σε βάρος της τουρκικής οικονομίας και του λαού, που αναγκαζόταν να πληρώνει μεγάλα επιτόκια στα δάνειά του.
Βέβαια, η άνοδος των επιτοκίων ήταν αναγκαία προκειμένου να συγκρατηθεί η υποτίμηση της λίρας και η κεντρική τράπεζα της χώρας είναι αναγκαστεί να «εφεύρει» μια άλλη νομισματική πολιτική πιο συμβατή με την ισλαμική ορθοδοξία, που θεωρεί αμάρτημα τον τόκο.
Η λύση ήταν όχι ένα αλλά δύο επιτόκια παρέμβασης, που σύμφωνα με τη ρητορική συνιστούν τον «διάδρομο επιτοκίων». Η κάτω πλευρά του διαδρόμου είναι το επιτόκιο repo μιας εβδομάδας που ήταν 7,50% και το ανώτερο όριο του διαδρόμου το επιτόκιο κατάθεσης overnight 10,75%, με τον μέσο όρο των επιτοκίων αυτών στο 8,50%.
Το πρόβλημα για την ισλαμική νομισματική θεωρία ήταν ότι οι τράπεζες προσφέρουν στην πράξη επιτόκια πολύ υψηλότερα από τα επίσημα όρια. Το επιτόκιο τρίμηνων καταθέσεων είναι πάνω από 10,55% ενώ στην πράξη υπάρχουν και καταθέσεις με 13%. Τα δάνεια για εμπορικές επιχειρήσεις είναι 16%.
Γι’ αυτό, ξαφνικά η ρητορική της κεντρικής τράπεζας αναφέρει παραδείγματα άλλων κεντρικών τραπεζών και προτείνει την εφαρμογή ενός επιτοκίου ώστε να ελέγχεται αποτελεσματικότερα η νομισματική πολιτική, ενώ η επίσημη εκτίμηση για τον πληθωρισμό πλησιάζει το 8%. Στην πραγματικότητα, η αποτυχία της πολιτικής δύο επιτοκίων οδηγεί στην αλλαγή του συστήματος, αλλά με τρόπο που δεν θίγει τα πολιτικά προσχήματα. Τώρα που τα προβλήματα οδηγούν στον ρεαλισμό, τα υψηλά επιτόκια παύουν να θεωρούνται σατανικά.