Συνεργασία – αλληλεγγύη κατά της κρίσης

Συνεργασία – αλληλεγγύη κατά της κρίσης

3' 4" χρόνος ανάγνωσης
Ακούστε το άρθρο

Στις ανατροπές της οικονομικής κρίσης φαίνεται ότι αντέδρασε υγιώς η Κοινωνία των Πολιτών. Εναντι των πιεστικών προβλημάτων που προέκυψαν, η Κοινωνία των Πολιτών οργανώθηκε, αποστασιoποιήθηκε από πολιτικές παρατάξεις και επεδίωξε συνέργειες, σύμφωνα με έρευνα του Ελληνικού Ανοικτού Πανεπιστημίου που διεξήχθη στο πλαίσιο του προγράμματος Fragmex, όπου συμμετέχει το crisis observatory του ΕΛΙΑΜΕΠ και το Πανεπιτσήμιο Ντούισμπουργκ- Εσσεν και Βόννης. «Αντικείμενο της έρευνας ήταν 78 οργανώσεις πολιτών κάθε μορφής, ΚΟΙΝΣΕΠ, Πρωτοβουλίες Πολιτών αλλά και ΜΚΟ, σε Αθήνα και Πάτρα» αναφέρει στην «Κ» η δρ. Μαρία Ζαφειροπούλου από το ΕΑΠ και εμπειρογνώμονες της ΕΕ, που υλοποίησε συνεντεύξεις με τις 78 οραγνώσεις βασιζόμενη σε ένα ερευνητικό μοντέλο που δημιούργησε η ίδια το 2008 και έχει ήδη εφαρμοστεί σε 230 κοινωνικές επιχειρήσεις στην ΕΕ και το Μαρόκο. 

Οι τομείς δράσεως τους ήταν η υγεία- εκπαίδευση, πολιτισμός- αλληλεγγύη, οικονομία- πολλαπλές δράσεις. «Ενδεικτικό των δομικών αλλαγών που επέφερε η κρίση είναι οι πρωτοβουλίες στην οικονομία, όπως τράπεζες χρόνου, κοινωνικά φροντιστήρια, διανομή τροφίμων χωρίς μεσάζοντες, που δεν υπήρχαν καθόλου πριν το 2009, χρονιά που θέσαμε ως ορόσημο στη μελέτη μας για τον διαχωρισμό της εποχής προ της έναρξης της κρίσης και μετά» εξηγεί η δρ. κοινωνικής ανθρωπολογίας Σίσσυ Θεοδοσίου από το ΕΑΠ.

Εν προκειμένω, οι 30 οργανώσεις «γεννήθηκαν» εν μέσω κρίσης. Στην υγεία, πέρα από τις υπάρχουσες ΜΚΟ που επέκτειναν τη δράση τους με καινούρια προγράμματα, προστέθηκαν νέες πρωτοβουλίες, όπως κοινωνικά ιατρεία, φαρμακεία και μονάδες αυτοβοήθειας, που είναι κυρίως αυτοδιαχειριζόμενες οργανώσεις με βάση τη γειτονιά ή σελίδες κοινωνικής δικτύωσης. Οι οργανώσεις που αναπτύχθηκαν στον τομέα της κοινωνικής αλληλεγγύης φαίνεται να κινούνται προς ένα οργανωσιακό μοντέλο που βασίζεται στις συνεργασίες και την τεχνολογία, αλλά όχι στη γεωγραφική εγγύτητα. Στην κλάδο της οικονομίας, δηλαδή της εξοικονόμησης πόρων και της ανταλλαγής αγαθών, «ξεπήδησαν» πολλές άτυπες οργανώσεις που παρουσίασαν ποικιλία στρατηγικών- ιδιαίτερα δε στην επαρχία.

«Καθώς πραγματοποιήσαμε τις συνεντεύξεις όσο ακόμα ο απόηχος από το σκάνδαλο των ΜΚΟ ήταν έντονος, οι περισσότεροι συνομιλητές απεύφεγαν τη χρήση του όρου, ενώ άλλοι προτίμησαν να μην προχωρήσουν καν στη διαδικασία σύστασης ΜΚΟ» σημειώνει η δρ. Ζαφειροπούλου.

Στο επίκεντρο του ενδιαφέροντος των δύο ερευνητριών τέθηκαν οι σχέσεις του κράτους με την Κοινωνία των πολιτών. Από τις απαντήσεις τους, λοιπόν, προκύπτει το εξής παράδοξο: σχεδόν όλες δηλώνουν αυτορρυθμίζομενες και ανεξάρτητες από το κράτος, χωρίς ωστόσο αυτό να ανταποκρίνεται πλήρως στην πραγματικότητα. Εκ των 78, πέντε μόνο κάνουν λόγο για ύπαρξη ισχυρής κρατικής ρύθμισης, ενώ άλλες 12 δηλώνουν ότι ο ρόλος του Κράτους είναι ασθενής, παρά που λαμβάνουν άμεση ή έμμεση στήριξη από αυτό. Το… «απεταξάμην» επεκτείνεται και στις πολιτικές παρατάξεις, από τις οποίες οι ομάδες κρατούν πλέον αποστάσεις, δηλώνοντας μόνον «ιδεολογική ταυτότητα» των μελών τους. Ωστόσο, παρά τις μεγάλες δυσκολίες που αντιμετωπίζουν δεν εκδηλώνουν επιθετικές στρατηγικές έναντι του Κράτους. Εξαιρετικά «ενθαρρυντικό» στοιχείο είναι ότι σε αντίθεση με το παρελθόν, οι οργανώσεις εμφανίστηκαν λιγότερο ανταγωνιστικές μεταξύ τους και πρόθυμες να συνεργαστούν, προκειμένου να αντιμετωπίσουν τις συνεχώς αυξανόμενες ανάγκες.

Απουσία κρατικών πόρων οι οργανώσεις, για να διασφαλίσουν τη βιωσιμότητά τους, ανέπτυξαν κατά δήλωσή τους άλλες στρατηγικές, όπως την προώθηση της δουλειάς τους μέσω διαδικτύου (52%), τη στροφή σε δωρεές και χορηγείες (41%), την καλύτερη διαχείριση (31%), αλλά και την αύξηση των εθελοντών (66%). Ως περισσότερο αποτελεσματικές μεθόδους, οι ερευνήτριες ξεχώρισαν το social marketing, που περιλαμβάνει την επίσκεψη ενδιαφερομένων στον χώρο της οργάνωσης, αλλά και την ενδυνάμωση των εθελοντών μέσω εκπαιδευτικών σεμιναρίων.

Ποιό, όμως, αποτελεί εν τέλει το μυστικό για την αποτελεσματικότητα των δράσεων των οργανώσεων αλλά και της βιωσιμότητάς τους; «Η χαμηλή παρέμβαση του κράτους καθιστά μια οργάνωση πιο ανθεκτική, αρκεί η ίδια να διαθέτει στρατηγικό σχεδιασμό» καταλήγουν οι δύο ερευνήτριες. Και αντίστροφα, «οι ΜΚΟ και οι δημόσιες κοινωνικές υπηρεσίες με την έντονη κρατική παρέμβαση, μπορούν να γίνουν περισσότερο αποτελεσματικές, αν ξεφύγουν από τον καθιερωμένο τρόπο εργασίας τους και επεκταθούν σε συνεργασίες».

Λάβετε μέρος στη συζήτηση 0 Εγγραφείτε για να διαβάσετε τα σχόλια ή
βρείτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει για να σχολιάσετε.
Για να σχολιάσετε, επιλέξτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει. Παρακαλούμε σχολιάστε με σεβασμό προς την δημοσιογραφική ομάδα και την κοινότητα της «Κ».
Σχολιάζοντας συμφωνείτε με τους όρους χρήσης.
Εγγραφή Συνδρομή