Σε μια εποχή που οι συχνότητες στο ραδιόφωνο σκοντάφτουν η μία πάνω στην άλλη, που οι εκφωνητές αγνοούν τους κανόνες σωστής ομιλίας, περιφρονώντας συχνά το κόμμα και την τελεία, ο πολυπράγμων Γιώργος Χατζηδάκης μάς γυρίζει δεκαετίες πίσω σχηματίζοντας ένα χορταστικό «πορτρέτο» 430 σελίδων με την ιστορία της ραδιοφωνίας στην Ελλάδα. Από τους πρώτους παθιασμένους εραστές της, στις αρχές του 20ού αιώνα, έως τις διαδικτυακές εκδοχές της εποχής μας.
Ο Γ. Χατζηδάκης (αρθρογράφος, κριτικός θεάτρου, παραγωγός, αυτοδίδακτος ζωγράφος, δάσκαλος, εκδότης των «Θεατρικών» κ.ά.) είχε ξεκινήσει χρόνια πριν την έρευνα. Στιγμές αυτής της σκληρής μελέτης γνωρίσαμε στη «Ραδιοτηλεόραση», σε 216 εβδομαδιαία άρθρα που κάλυψαν αφηγήσεις μέχρι το 1950.
Τώρα οι εκδόσεις Polaris –για λογαριασμό της Τράπεζας Πειραιώς– παρουσιάζουν ολοκληρωμένα την εργασία που φωτίζει άγνωστες πτυχές της ιστορίας της ελληνικής ραδιοφωνίας. «Ω, Αγιε Αιθέρα και σεις φτερωτές Αύρες» (στίχος απ’ τον «Προμηθέα» του Αισχύλου) είναι ο τίτλος του εξαιρετικού λευκώματος που ξεκίνησε ο συγγραφέας το 1988, σαν δέχτηκε την πρόταση της Λήδας Κροντηρά-Νασούφη, η οποία μάλιστα έκανε μια αθλοθέτηση στην Ακαδημία Αθηνών για να ενθαρρύνει κάποιον να καταπιαστεί με το θέμα.
Ηταν Απρίλιος της ίδιας χρονιάς όταν ο τότε διευθυντής της Ελληνικής Ραδιοφωνίας, ο Στρατής Καρράς, ζήτησε από τον συγγραφέα να επιμεληθεί σειρά εκπομπών για τα 50 χρόνια του ραδιοφώνου. Ο Γ. Χατζηδάκης αρχικά αρνήθηκε, γρήγορα όμως τον κέρδισε η νοσταλγία των πρώτων ραδιοφωνικών καιρών. Αρκεί κανείς να προσέξει τα κείμενα και αυτά τα μικρά αριστουργήματα, τις λεζάντες, για να καταλάβει ότι το εγχείρημα μόνον εύκολο δεν ήταν. «Οι πτυχές της ιστορίας έκρυβαν άγνωστα περιστατικά που εκτείνονταν σε μεγάλο βάθος χρόνου». Οπως τονίζει μεταξύ άλλων: «Κανένας δεν ήξερε το παραμικρό για τον σταθμό του Πειραιά, για τον σταθμό της ΕΟΝ, για τον γερμανικό "Κολιμπρί" στην Κατοχή, για το ολιγόζωο Αθηναϊκό Πρόγραμμα, για τον σταθμό του Πανεπιστημίου ή για τον Κοντογεωργίου στον Βόλο και τις δικές του προσπάθειες. Για τον ραδιοφωνικό σταθμό του Δημοκρατικού Στρατού, τη "Φωνή της Ελεύθερης Ελλάδας", για τον "Αμερικάνικο" σταθμό της Βάσης του Ελληνικού και τη μεγάλη, την πολύ μεγάλη επιρροή του στη μουσική κουλτούρα της εποχής του (…)». Ούτε, βέβαια, για τις ανάγκες και τις διαδικασίες που τους γέννησαν. «Η "ανασκαφική σκαπάνη" έφερε στο φως και πολλά άγνωστα από την επίσημη ιστορία του κρατικού ραδιοφωνικού δικτύου και τις διακλαδώσεις του».
Εχει σημασία ότι για πρώτη φορά «παρουσιάζεται ολοκληρωμένη και εικονογραφημένη η ιστορία της ραδιοφωνίας στη χώρα μας γραμμένη από έναν παθιασμένο λάτρη του μέσου, που συμμετείχε και ο ίδιος δημιουργικά στην πορεία της», σημειώνει εύστοχα η Σοφία Στάικου (πρόεδρος του ΠΙΟΠ και υπεύθυνη τομέα Εταιρικής Κοινωνικής Ευθύνης) στον πρόλογο της έκδοσης, παροτρύνοντας τον αναγνώστη να σταθεί στις αρχικές δυσκολίες ίδρυσης του κρατικού ραδιοφωνικού φορέα, αλλά και στη διαδρομή του μέσα από τις συμπληγάδες της Κατοχής και του Εμφυλίου έως την άνθησή του, τα πρώτα μετεμφυλιακά χρόνια, την πορεία του ραδιοφώνου στη δικτατορία, τη μεταπολίτευση, τους «πειρατικούς», την «ελεύθερη ραδιοφωνία», το ραδιόφωνο στο Ιντερνετ.
Ολα καταγράφονται στην έκδοση. Τα χρόνια που οι Αθηναίοι συγκεντρώνονταν στον «Παρνασσό» της πλατείας Καρύτση για να μάθουν για την «ηλεκτρική ζωή» (σύμφωνα με την «Εστία» του 1897), οι προσπάθειες του Χρ. Τσιγγιρίδη στη Θεσσαλονίκη, ο ανταγωνισμός των εταιρειών για το ποια θα αναλάβει τη συγκρότηση της ελληνικής ραδιοφωνίας, τα συμφέροντα, η δίψα των Ελλήνων, οι στήλες ραδιοφωνικών προγραμμάτων ξένων σταθμών που προηγήθηκαν του ελληνικού ραδιοφώνου, οι πολιτικοί, η πρόταση ίδρυσης συνεταιριστικής ραδιοφωνίας, οι παρασκηνιακές συμφωνίες, η στάση της κυβέρνησης Μεταξά και πώς εκμεταλλεύτηκε την ανάγκη, τα εγκαίνια του ραδιοφωνικού σταθμού Αθηνών, που έγιναν πρωτοσέλιδα τον Μάιο του 1938.