Ενα από τα χαρακτηριστικά της συγκυρίας είναι η μεγάλη ρευστότητα. Τα πάντα μπορούν να συμβούν καθώς το γενικό αίσθημα μετακινείται ταχύτατα από την ακραία αισιοδοξία στην πλήρη απαισιοδοξία. Η πολιτική ρητορική έχει μεγάλη διακύμανση. Από την ανάπτυξη που θα φέρουν με σιγουριά τα… ΕΣΠΑ έως τη συμφωνία με τους πιστωτές που περιλαμβάνει μόνον φόρους χωρίς την αναμενόμενη δόση. Ξεκινήσαμε την εκστρατεία για το «κούρεμα» του δημόσιου χρέους και πλησιάζουμε στην επιβολή νέων φόρων σε καύσιμα, κινητά κ.λπ. Από την υπεράσπιση των συντάξεων καταλήγουμε στη μείωση ορισμένων κύριων συντάξεων και όλων των επικουρικών, του εφάπαξ κ.ά. Αλλά και η απόσταση από την υπόσχεση μείωσης του ενεργειακού κόστους στη βιομηχανία έως την αύξηση της φορολογίας διανύθηκε γρήγορα.
Αυτή είναι ακριβώς η ακαταμάχητη δύναμη του λαϊκισμού. Η πολιτική ευφυΐα να μιλάει κανείς στο όνομα ενός ενιαίου και αδιαίρετου λαού, ο οποίος όμως αποτελείται από επιμέρους ομάδες, συχνά με αντιτιθέμενα συμφέροντα και επιδιώξεις. Η ικανότητα του λαϊκισμού είναι να ενοποιεί όλες τις επιμέρους κατηγορίες του πληθυσμού κάτω από μια κοινή αντίληψη, σε ένα ασαφές αλλά παντοδύναμο σχήμα που επιβάλλει με κάθε μέσο τη θέληση του λαού. Οποια κι αν είναι αυτή.
Αυτή η πολιτική ικανότητα εμφανίζεται ορμητική σήμερα αλλά δυστυχώς θα ήταν ικανή να λύσει προβλήματα, ή τουλάχιστον να αναβάλει την έκρηξή τους, άλλες εποχές. Οταν η οικονομία μπορούσε να αυξήσει το ΑΕΠ έστω με δανεικά και ευρωπαϊκές επιδοτήσεις, αυτός ο λαϊκισμός ήταν εφαρμόσιμος και γι’ αυτό χρήσιμος. Οι κυβερνήσεις μπορούσαν να μετακινούν τα πράγματα προς το μέλλον χρησιμοποιώντας αυτή τη μεθοδολογία.
Το πραγματικό πρόβλημά τους, σήμερα, είναι ότι η ικανότητα αυτή έχει βραχυχρόνια αποτελεσματικότητα. Υστερα από πέντε χρόνια μεγάλης ύφεσης και αφού έχει χαθεί τουλάχιστον το 25% του ΑΕΠ, η ευπιστία των πολιτών είναι περιορισμένη…
Αυτό όμως έχει και επιπτώσεις, πέραν των επιλογών των ψηφοφόρων, και στην οικονομία. Οι άνθρωποι που λαμβάνουν σημαντικές αλλά και μικρές οικονομικές αποφάσεις κάνουν δεύτερες σκέψεις. Κι αυτό, επειδή δεν εμπιστεύονται ότι η κυβέρνηση θα μπορέσει να υλοποιήσει όσα υπόσχεται. Και δεν έχει σημασία η πολιτική επιχειρηματολογία, δεν είναι σημαντικό αν συμπάσχουν όλοι με τις μεγάλες μάχες που κατά καιρούς εξαγγέλλονται, ούτε με την πατροπαράδοτη υπονόμευση που υφίστανται οι μεγάλοι μαχητές από τους κακούς (πάντα) ξένους… Αυτό που έχει σημασία είναι ότι ο μικρός ή και μεγαλύτερος επιχειρηματίας μάλλον θα αναβάλει, αν δεν ματαιώσει, τη μικρή ή μεγαλύτερη επένδυση. Εχει σημασία αν η μέση οικογένεια αυξήσει τις δαπάνες στην περίοδο του Πάσχα, αν θα πάνε οικογενειακές διακοπές, αν θα αγοράσουν νέο αυτοκίνητο ή ακίνητο.
Κάθε μία από τις αποφάσεις αυτές έχει επιπτώσεις στην οικονομία και η διαρκής διάψευση προσδοκιών είναι καταστροφική.
Το μεγάλο πρόβλημα της οικονομίας σήμερα είναι ότι έχει πλεόνασμα ο προϋπολογισμός αλλά έλλειμμα εμπιστοσύνης η αγορά. Οι πολιτικές υποσχέσεις σπάνια υλοποιούνται και γι’ αυτό δεν έχουν ιδιαίτερη σημασία. Η έλλειψη εμπιστοσύνης όμως παραλύει την οικονομία με ανυπολόγιστες συνέπειες και τίποτα δεν δείχνει ότι πρόκειται να αποκατασταθεί σύντομα.