Υποστηρικτής νεοναζιστικής οργάνωσης είναι ο Τόμας Μερ, ο άνδρας που δολοφόνησε τη 41χρονη βουλευτή του Εργατικού Κόμματος Τζο Κοξ, μητέρα δύο παιδιών, μαχαιρώνοντάς την επανειλημμένως, την Πέμπτη το μεσημέρι στη μέση του δρόμου, έξω από το Λιντς.
Η ειδεχθής πράξη, που προκάλεσε την αναστολή της προεκλογικής εκστρατείας, ενδέχεται τώρα να προσφέρει δημοσκοπική ώθηση στην ψήφο υπέρ της παραμονής της Βρετανίας στην Ευρωπαϊκή Ενωση, ανατρέποντας τα δεδομένα των πρόσφατων δημοσκοπήσεων. Σύμφωνα με τα στοιχεία της έρευνας, ο Μερ φώναξε «Πρώτα η Βρετανία» τη στιγμή της δολοφονίας, δηλαδή το όνομα του νεοναζιστικού κόμματος, το οποίο αποσχίσθηκε πριν από πέντε χρόνια από το ακροδεξιό Βρετανικό Εθνικό Κόμμα (BNP).
Τον αυτοκαταστροφικό χαρακτήρα μιας ψήφου υπέρ του Leave, υπέρ της εξόδου δηλαδή από την Ε.Ε., υπογράμμισε εν τω μεταξύ στο κύριο άρθρο της την περασμένη Πέμπτη η έγκριτη εφημερίδα Financial Times, καλώντας ταυτόχρονα τους κατοίκους του Ηνωμένου Βασιλείου να υποστηρίξουν την παραμονή της χώρας στην Ενωση στο δημοψήφισμα της 23ης Ιουνίου. Παρ’ όλα αυτά, οι τελευταίες δημοσκοπήσεις –οι οποίες, πάντως, έχουν μακρά παράδοση αποτυχημένων εκτιμήσεων στη χώρα– εμφάνιζαν μέχρι την Πέμπτη την ψαλίδα υπέρ του Leave να έχει ανοίξει και το προβάδισμα της ευρωφοβικής ψήφου να φτάνει το 6%.
Στον αντίποδα, τα γραφεία στοιχημάτων, που θεωρούνται πιο εύστοχα στις προβλέψεις τους, δίνουν πιθανότητες 55-62% υπέρ της παραμονής του Ηνωμένου Βασιλείου στην Ε.Ε. Αναλυτές ελπίζουν, εξάλλου, ότι η πλειοψηφία των αναποφάσιστων θα είναι υπέρ της παραμονής της χώρας στην Ε.Ε. και πως θα επηρεάσουν τελικά το αποτέλεσμα του δημοψηφίσματος, ενώ μετά τη δολοφονία της Κοξ, οι ισορροπίες αναμένεται να αλλάξουν υπέρ της παραμονής.
Η ανταρσία
Σε ό,τι αφορά τον Ντέιβιντ Κάμερον, εξακολουθεί να βρίσκεται σε δύσκολη θέση. Ο Βρετανός πρωθυπουργός είναι πιθανό να βρεθεί αντιμέτωπος με βίαιη εσωκομματική ανταρσία εάν την προσεχή Πέμπτη επικρατήσει το Leave. H προειδοποίηση του υπουργού Οικονομικών Τζορτζ Οσμπορν ότι θα χρειαστεί αναθεώρηση ο προϋπολογισμός σε περίπτωση όπου δρομολογηθεί η έξοδος από την Ε.Ε. με την επιβολή υψηλότερων φόρων και την ταυτόχρονη περικοπή των δημοσίων δαπανών εξαγρίωσε μερίδα της κοινοβουλευτικής ομάδας των Τόρις, που δεσμεύθηκε ότι θα καταθέσει πρόταση μομφής.
Πριν από ένα χρόνο τα πράγματα έμοιαζαν εντελώς διαφορετικά. Τον Μάιο του 2015, διαψεύδοντας όλα τα προγνωστικά και τις δημοσκοπήσεις, ο Κάμερον επανεξελέγη άνετα και μάλιστα με απόλυτη πλειοψηφία.
Ενθαρρυμένος από το αποτέλεσμα, ο Βρετανός πρωθυπουργός μετέβη στις Βρυξέλλες για να επαναδιαπραγματευθεί τη σχέση της χώρας του με την Ε.Ε. Υποσχέθηκε, εξάλλου, ότι στη συνέχεια θα έθετε το αποτέλεσμα των διαπραγματεύσεων στην κρίση των ψηφοφόρων.
Το λάθος του Κάμερον
Υπερεκτίμησε τις δυνατότητές του να εξασφαλίσει υποχωρήσεις από τους Ευρωπαίους εταίρους του και υποτίμησε την αδιαλλαξία της Γερμανίας και των άλλων συνομιλητών του. Τα ανταλλάγματα που πήρε δεν κατάφεραν να κατευνάσουν την οργή και τον ευρωσκεπτικισμό στο εσωτερικό των Τόρις. Ο εμφύλιος στο κόμμα των Συντηρητικών, κυρίως όμως η σοκαριστική απόφαση του δημοφιλούς και καιροσκόπου πρώην δημάρχου του Λονδίνου Μπόρις Τζόνσον να τεθεί επικεφαλής της καμπάνιας του Leave ήταν οι μοιραίοι παράγοντες που άλλαξαν την εικόνα για τον Κάμερον.
Οπως αποδεικνύεται σήμερα, η προαναγγελία του δημοψηφίσματος ήταν όχι μόνον ένα χοντροκομμένο πολιτικό λάθος αλλά ένα ριψοκίνδυνο προσωπικό στοίχημα, το οποίο πλέον απειλεί τη συνοχή του ίδιου του Ηνωμένου Βασιλείου. Και αυτό επειδή θεωρείται βέβαιο ότι, σε περίπτωση επικράτησης του Leave, η φιλοευρωπαϊκή Σκωτία θα θέσει εκ νέου ζήτημα ανεξαρτησίας, ενώ είναι πιθανό να κινδυνεύσει η ειρήνευση στη Βόρεια Ιρλανδία με την αναβίωση της ιστορικής σύγκρουσης μεταξύ προτεσταντών και καθολικών.
Ιστορικά το Ηνωμένο Βασίλειο ήταν ανέκαθεν εταίρος της Ευρώπης, χωρίς όμως να είναι πλήρες μέλος της. Ενα νησί που αποκόπηκε από την ηπειρωτική Ευρώπη και το οποίο μέχρι το δεύτερο μισό του 20ού αιώνα είχε αποικίες σε σημεία του πλανήτη πολύ πιο μακρινά από την Ευρώπη. Μία από τις θεωρίες για την ένταξη στην Ε.Ε. είναι ότι η Βρετανία αποφάσισε να γίνει ευρωπαϊκή όταν σταμάτησε να είναι αυτοκρατορική ή όταν χαλάρωσαν οι σχέσεις της με την Κοινοπολιτεία. Προφανής στόχος η αναζήτηση νέων αγορών.
Οι ρίζες στο 1974
Η σχέση του Λονδίνου με την Ενωση ήταν πάντα ειδική: από την προσπάθεια του Εργατικού πρωθυπουργού Χάρολντ Ουίλσον να αλλάξει τους όρους συμμετοχής της Βρετανίας στην τότε «κοινή αγορά» μετά τις εκλογές του 1974 με ένα αντίστοιχο δημοψήφισμα σαν το τωρινό του Κάμερον μέχρι την έκπτωση (ή διόρθωση) που τέθηκε σε ισχύ το 1985 και προβλέπει μειωμένη συνδρομή του Ηνωμένου Βασιλείου στον κοινοτικό προϋπολογισμό, η χώρα βρισκόταν σε μια αέναη διαδικασία επαναπροσδιορισμού της θέσης της στην Ευρώπη.
Σε κάθε περίπτωση, το κόστος από ένα Brexit θα είναι ανυπολόγιστο. Οχι μόνο για το Ηνωμένο Βασίλειο, αλλά για ολόκληρη την Ευρώπη.