Ενα παιδικό κουνιστό αλογάκι, σπαθιά και ξίφη σε διάφορα μεγέθη και σχήματα, πανοπλίες και αρχαιοελληνικές ασπίδες, ένα τεράστιο πιθάρι, παλιές κιθάρες και κρεμασμένα μουσικά όργανα, κουζινικά σκεύη από μέταλλο πλάι σε μια μικρή υδρόγειο σφαίρα, τα κάγκελα από ένα χρυσό κλουβί πιο πίσω και μια πινακίδα της οδού Σάβηλ Ρόου του Φιλέα Φογκ ακουμπισμένη πάνω σε ένα ανάκλιντρο, ξύλινοι θρόνοι και πολύχρωμα ομοιώματα ζώων κάτω από μια οροφή που μοιάζει με καρίνα πλοίου και στο βάθος ένα κατάρτι με πανιά που κάποτε θα είχε και αυτό τον ρόλο του στις παραστάσεις του Κρατικού Θεάτρου Βορείου Ελλάδος. Τοποθετημένα με μια γοητευτική θεατρική «αταξία» τα μικρά και μεγάλα αντικείμενα της δεύτερης κρατικής σκηνής της χώρας βρίσκονται «ετοιμοπόλεμα» κάτω από τη μεγάλη σκηνή του Θεάτρου Δάσους της Θεσσαλονίκης, στο Φροντιστήριο του ΚΘΒΕ, μακριά –προς το παρόν– από τα μάτια του κόσμου και περιμένουν την ώρα που θα πάρουν έναν ακόμη ρόλο αυτούσια ή τροποποιημένα.
Εκεί, ανάμεσα σε μνήμες και ίχνη των ιστορικών παραστάσεων του θεάτρου, διακρίνουμε το κοστούμι του Χορού που σχεδίασε ο σκηνογράφος και ενδυματολόγος Γιώργος Πάτσας για τον ηθοποιό Τάσο Πανταζή στην ιστορική παράσταση «Πέρσες» του Αισχύλου, που σκηνοθέτησε ο Σπύρος Ευαγγελάτος, το 1978. «Παλιά επεξεργάζονταν το ύφασμα με ρέλια και φακαρόλες. Τα υφάσματα μπορεί να ήταν από πολύ απλά βαμβακερά υλικά, όπως το κάμποτο, αλλά έκαναν τέτοια επεξεργασία που θύμιζαν υφάσματα εποχής», σημειώνει η σκηνογράφος του ΚΘΒΕ Ολγα Χατζηιακώβου.
Στη γλώσσα του θεάτρου όλα τα αντικείμενα που βρίσκονται επί σκηνής ονομάζονται «φροντιστηριακά» και συνήθως είναι αποτέλεσμα της δουλειάς των ξυλουργών και των φροντιστών, οι οποίοι μηχανεύονται διάφορους τρόπους για να δώσουν μορφή στο σκηνικό που επιθυμούν ο σκηνοθέτης και ο σκηνογράφος. Ο Νίκος Συμεωνίδης, συντονιστής του τμήματος Φροντιστηρίου του ΚΘΒΕ, θυμάται τις μετατροπές που έκανε σε έπιπλα και φωτιστικά για να μοιάζουν άλλοτε μοντέρνα ή εποχής αλλά και τις «σπαζοκεφαλιές» που έπρεπε να λύσει για τις ανάγκες των παραστάσεων. «Θυμάμαι όταν μας είχαν ζητήσει να ανάβουν μονομιάς 100 κεριά με αληθινή φλόγα χωρίς όμως να υπάρχει ηθοποιός στη σκηνή. Τελικά το καταφέραμε με αντιστάσεις παρόμοιες με αυτές των λαμπτήρων πυρακτώσεως, βαμβάκι, φιτίλι και άλλα υλικά», σημειώνει.
Η ιστορία του Θεάτρου Δάσους πηγαίνει πίσω στη δεκαετία του ’60 με καταγεγραμμένη στο αρχείο του θεάτρου την παράσταση «Σίβυλλα» του Αγγελου Σικελιανού σε σκηνοθεσία Σωκράτη Καραντινού, το 1965. Το θέατρο λειτουργεί σε διαφορετική θέση από τη σημερινή, ενώ την περίοδο 1978-1983 γίνονται εργασίες ανακατασκευής και το ανοιχτό θέατρο αποκτά τη σημερινή του μορφή. Από τη σκηνή του περνούν εμβληματικές παραστάσεις, όπως οι «Τρωάδες» του Ευριπίδη σε σκηνοθεσία Ανδρέα Βουτσινά το 1987 και οι «Βάκχες» του Ευριπίδη σε σκηνοθεσία Ματίας Λάνγκχοφ το 1997, ενώ για πρώτη φορά το θέατρο θα επαναλάβει την περυσινή του επιτυχία «Επτά επί Θήβας» του Αισχύλου σε σκηνοθεσία Τσεζάρις Γκραουζίνις. Ωστόσο, κατασκευαστικές αστοχίες και ελλείψεις έχουν δημιουργήσει σοβαρά προβλήματα υγρασίας στο εσωτερικό, τα οποία ποτέ μέχρι τώρα δεν αντιμετωπίστηκαν στο σύνολό τους.
105.000 ευρώ για τη συντήρηση
Περπατώντας ανάμεσα σε κοφίνια με ψεύτικα ροδοπέταλα, μια σειρά ποτηριών κρασιού και τραπέζια γεμάτα μικροαντικείμενα στα ενδότερα του Φροντιστηρίου, οι εκτεταμένες φθορές που έχουν υποστεί οι οροφές και οι τοίχοι από την υγρασία είναι παραπάνω από εμφανείς.
Τους χειμερινούς μήνες το θέατρο είναι εκτεθειμένο στα στοιχεία της φύσης και το νερό της βροχής βρίσκει εύκολα τον δρόμο προς τα ενδότερα της κατασκευής και στα καμαρίνια από τη σκηνή, τις κερκίδες και το μεταλλικό στέγαστρο του Φροντιστηρίου, όπως μας εξηγεί η υπεύθυνη Διεθνών Σχέσεων Αμαλία Κοντογιάννη. Ετσι το ΚΘΒΕ έγινε ο πρώτος εποπτευόμενος από το κράτος φορέας που εντάχθηκε στη διαδικτυακή δράση crowdfunding της Εθνικής Τράπεζας «Act4Greece» για να συγκεντρώσει το ποσό των 105.000 ευρώ που απαιτείται για τις απαραίτητες εργασίες μόνωσης και στεγάνωσης του Θεάτρου Δάσους.
Σε μια δύσκολη συγκυρία, με πολλά οικονομικά μέτωπα από το παρελθόν να παραμένουν ανοιχτά, το θέατρο επέλεξε να ζητήσει βοήθεια από το θεατρόφιλο κοινό και ιδιώτες χορηγούς μέσω της ειδικής ηλεκτρονικής πλατφόρμας της ΕΤΕ, όπως εξηγεί ο καλλιτεχνικός διευθυντής του ΚΘΒΕ Γιάννης Αναστασάκης. «Η συντήρηση του Θεάτρου Δάσους γινόταν με ελάχιστα χρήματα μέχρι τώρα. Πρόκειται για έναν εμβληματικό χώρο και θέλουμε να αφήσουμε κάτι που να αφορά τις υποδομές των θεάτρων μας», σημειώνει. Πέρυσι το ΚΘΒΕ αξιοποίησε ανενεργούς χώρους στην Εταιρεία Μακεδονικών Σπουδών και στο Βασιλικό Θέατρο και φέτος στη Μονή Λαζαριστών διοργανώνοντας εκπαιδευτικά εργαστήρια.
Στο πλαίσιο των εργασιών μόνωσης και στεγάνωσης του Θεάτρου Δάσους το Φροντιστήριο θα μετατραπεί –με φροντίδα του ΚΘΒΕ– σε επισκέψιμο χώρο με έκθεση αντικειμένων και σκηνικών και με εργαστήρια για τα μυστικά της σκηνογραφίας. Στο ίδιο πνεύμα το θέατρο ετοιμάζει μια μόνιμη έκθεση ιστορικών κοστουμιών στα φουαγιέ του Βασιλικού Θεάτρου στην παραλία της Θεσσαλονίκης.
Η προθεσμία που έχει τεθεί για τη συγκέντρωση των απαιτούμενων πόρων στο «Act4Greece» εκπνέει στα τέλη Απριλίου. Αμέσως μετά θα ξεκινήσουν οι εργασίες οι οποίες θα διαρκέσουν περίπου δύο μήνες ώστε το θέατρο να παραδοθεί ανακαινισμένο για το Φεστιβάλ Δάσους, το οποίο από φέτος αποκτά διεθνή χαρακτήρα. Πάντως, στη λογική της ανταπόδοσης κάθε «ευεργέτης» του θεάτρου που θα προσφέρει από 1 ευρώ και πάνω θα λάβει μια ευχαριστήρια επιστολή, προσκλήσεις και δώρα από το ΚΘΒΕ.