«Απολύτως πιστεύω ότι αποφέρει αποτελέσματα», δήλωσε προχθές ο πρόεδρος των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ για τον εικονικό πνιγμό με σκοπό την απόσπαση πληροφοριών, προσθέτοντας ότι, για την εφαρμογή του, αναμένει τις συμβουλές των στελεχών της κυβέρνησής του (ο Μπαράκ Ομπάμα τον είχε απαγορεύσει με διάταγμα το 2009). Και προεκλογικά ο Τραμπ είχε πει: «Αν μπορούσαν να επεκταθούν οι νόμοι, θα έκανα πολλά περισσότερα από τον εικονικό πνιγμό», ενώ «πολύ χρήσιμη» είχε χαρακτηρίσει τη συγκεκριμένη ανακριτική μέθοδο και η Μαρίν Λεπέν.
Από τις συνηθέστερες στη δικτατορία, μαζί με τη φάλαγγα (χτυπήματα σε ακινητοποιημένα πέλματα), τη μέγγενη (στο κεφάλι), το ξενύχιασμα, το ηλεκτροσόκ στα γεννητικά όργανα κ.ά. – ο κρατούμενος, δεμένος, δεχόταν μεγάλες ποσότητες νερού μέχρι να νιώσει ότι πεθαίνει από πνιγμό, αναφέρουν αρκετοί από όσους πέρασαν από τα κρατητήρια του ΕΑΤ-ΕΣΑ και την «ταράτσα» της Μουμπουλίνας. Χρησιμοποιείται ακόμη, μαζί με άλλες τεχνικές (τα βασανιστήρια απαγορεύονται ρητώς από τη διεθνή έννομη τάξη, τις ευρωπαϊκές συνθήκες και όλα τα ελληνικά συντάγματα), τουλάχιστον σε 141 χώρες, σε «μαύρα σημεία» όπου παράγεται μια αδιανόητη τάξη υπερβολής και βίας, θαρρείς κατά των ημερών της δημιουργίας. Ενώ εκατοντάδες εταιρείες, κυρίως στον αναπτυσσόμενο κόσμο αλλά και την Ε.Ε. (παρανόμως), παράγουν και εξάγουν δεκάδες όργανα βασανισμού (μανίκια, ζώνες, ραβδάκια που προκαλούν ηλεκτροσόκ, εργαλεία καταπληξίας, πιστολάκια που αποφορτίζουν από απόσταση, όπλα προσωρινής παράλυσης, μέγγενες, κρίκους, ρόπαλα με καρφιά, καθίσματα ακινητοποίησης κρατουμένων κ.ά.), χημικές ουσίες για έλεγχο της συνείδησης κ.λπ. Οχι δεν είναι μια αναπόφευκτη αναγκαιότητα ή ένας αυτόματος επανορθωτικός μηχανισμός που κάμπτει αντιστάσεις, είναι ένα αιματηρό παιχνίδι επιβολής, μασκαρεμένο σε συγκυρία. Τροφοδοτείται από τη φλόγα του απόλυτου που προβάλλει κάποιος σε μια ιδέα. Ο βασανιστής δεν γεννιέται, γίνεται, έλεγε ο Αμερικανός ειδικός Στάνλεϊ Μίλγκραμ: με την ενστάλαξη του φανατισμού, ο βασανιστής πείθεται ότι τα θύματά του είναι εχθροί της κοινωνίας, άτομα εθνικά απαράδεκτα, χωρίς υπόσταση ανθρώπου. Αλλά και ένα σημαντικό μέρος της κοινωνίας εγκρίνει τα βασανιστήρια –δεν αλαφιάζονται συνειδήσεις, δεν παγώνει το αίμα– με την πεποίθηση πως μόνο μέσω του πόνου μπορεί να φθάσει κάποιος στην αλήθεια. Ερευνα του BBC World σε 25 χώρες έδειξε ότι ένα 36% αποδέχεται τη χρήση βασανιστηρίων για την απόσπαση πληροφοριών – το 12% των Ελλήνων, το 29% των Βρετανών, το 42% των Αμερικανών, το 74% των Κινέζων και των Ινδών. Αντίστροφα, το 44% φοβάται ότι θα υποστεί βασανιστήρια σε περίπτωση που τεθεί υπό κράτηση.
Η δημοκρατία είναι μια συνεχής κατάκτηση. Δεν χαρίζεται. Ούτε συντηρείται χωρίς προσπάθεια. «Δεν είναι στρώμα για να κοιμηθείς πάνω του», έλεγε ο Ιταλός συγγραφέας Αντόνιο Ταμπούκι, «είναι χαλί φακίρη». Δύσκολα αλλάζει η ανθρώπινη φύση, οι πόλεμοι συνεχίζονται χωρίς τον Αρη και οι θεοί δεν παρεμβαίνουν πια στα γεγονότα…