Την περασμένη Κυριακή, εξακόσιοι άνθρωποι διαδήλωσαν στη Φρανκφούρτη. Κρατούσαν σημαίες της ενωμένης Ευρώπης. Oπως επισημαίνει η γερμανική εφημερίδα Frankfurter Allgemeine Zeitung, στόχος τους δεν ήταν –παραδόξως– να διαμαρτυρηθούν για κάτι, αλλά να διακηρύξουν την υποστήριξή τους προς τις ευρωπαϊκές αξίες.
Πίσω από την πρωτοβουλία βρίσκεται ένας 44χρονος δικηγόρος, ο Ντάνιελ Ρέντερ, ο οποίος νιώθει ότι απειλείται η πολιτική ζωή στην Ε.Ε. από την ταχεία ριζοσπαστικοποίηση. Αναφέρει το δημοψήφισμα για το Brexit και την εκλογή Τραμπ και αναρωτιέται πώς αυτές οι δύο εξελίξεις είναι πιθανό να επηρεάσουν τις φετινές κρίσιμες εκλογικές αναμετρήσεις στην Ολλανδία, στη Γαλλία και στη Γερμανία. Το νεοπαγές κίνημά του ονομάζεται «Σφυγμός της Ευρώπης» και δραστηριοποιείται ήδη στο Φράιμπουργκ, στην Καρλσρούη, σύντομα και στο Παρίσι. Παρόμοιες κινήσεις, βέβαια, λαμβάνουν χώρα και σε άλλες ευρωπαϊκές πρωτεύουσες. Τον επόμενο μήνα θα πραγματοποιηθεί στη Ρώμη μια «Πορεία για την Ευρώπη», ενώ την ίδια ημέρα διοργανώνεται μία από τις μεγαλύτερες συγκεντρώσεις φιλοευρωπαίων στο Λονδίνο από την ομάδα «Ενωθείτε για την Ευρώπη» (Unite for Europe) με κεντρικό σύνθημα «Θέλουμε να παραμείνουμε στην Ε.Ε.». Το κίνημα «Ορθώστε το ανάστημά σας για την Ευρώπη» (Stand up for Europe) ανοίγει γραφεία σε πολλές πόλεις και διεκδικεί μετεξέλιξη της Ε.Ε. σε μια ευρωπαϊκή εκδοχή των ΗΠΑ.
Ολα αυτά αποτελούν μια απάντηση σε όσους βιάστηκαν να γράψουν τον επικήδειο της Ε.Ε. μετά την οικονομική κρίση των τελευταίων ετών, το προσφυγικό ζήτημα και το δημοψήφισμα για το Brexit. Ηδη στη Γαλλία ένας υποψήφιος πρόεδρος με μεγάλες πιθανότητες νίκης, ο Εμανουέλ Μακρόν, θέτει την Ευρώπη στην κορυφή της προεκλογικής του ατζέντας. Στη γειτονική Γερμανία, θα κονταροχτυπηθούν τον Σεπτέμβριο η Αγκελα Μέρκελ, η κατεξοχήν εκπρόσωπος του ευρωπαϊκού ιδεώδους, με τον εξίσου φεντεραλιστή, τέως πρόεδρο της Ευρωβουλής, Μάρτιν Σουλτς. Πρόκειται για τη γαλλογερμανική απάντηση στον Ολλανδό πρωθυπουργό Μάρτιν Ρούτε, ο οποίος πρότινος υιοθέτησε την αντίθετη στάση, δηλαδή μια «τραμπική» στροφή προς την εσωστρέφεια, για να αντιμετωπίσει την πρόκληση των ξενοφοβικών λαϊκιστών στη χώρα του.
Θα επικρατήσουν όντως και στην Ευρώπη οι δυνάμεις του σκοταδισμού και της οπισθοδρόμησης; Ή θα λειτουργήσει η πρώτη τραυματική εμπειρία από την προεδρία του νέου Αμερικανού πρόεδρου ως παράδειγμα για όσα ΔΕΝ θέλει να είναι η Ε.Ε.; Η απάντηση δεν έχει δοθεί ακόμη. Το 2017 θα είναι καθοριστικό για την πορεία της Ε.Ε. Από μόνο του, όμως, το γεγονός ότι Ευρωπαίοι πολιτικοί μάχονται με πάθος για την ουσία της Ευρώπης και πως απλοί πολίτες διαδηλώνουν επειδή θέλουν να μείνουν στην Ευρώπη, είναι ελπιδοφόρο. Μετά τον Τραμπ, ανέκτησε τη γοητεία της η Ευρώπη.