Πόσο πολύ έχουμε πραγματικά αλλάξει στα χρόνια της κρίσης; Προ ολίγων εβδομάδων, η «Κ» δημοσίευσε έρευνα του Πανεπιστημίου Μακεδονίας, σύμφωνα με την οποία 6 στους 10 πολίτες επιθυμούν μικρότερο κράτος. Στην ίδια έρευνα, η πλειονότητα των ερωτηθέντων αποδέχεται φιλελεύθερες πολιτικές, όπως μειωμένους φόρους για την προσέλκυση καινοτόμων εταιρειών και ευέλικτες μορφές απασχόλησης ως μέτρα κατά της ανεργίας.
Ωστόσο, υπό το βάρος της πολύχρονης κρίσης, που παρατάθηκε και εξαιτίας της επιβολής άστοχων και ενίοτε ακραίων μέτρων απελευθέρωσης της οικονομίας, είναι διάχυτη η μεταρρυθμιστική κόπωση στην κοινωνία. Απογοητευμένοι από το κράτος, που αποδείχθηκε ανίκανο ως επιχειρηματίας και εργοδότης και αποτυχημένο ως εγγυητής της κοινωνικής συνοχής, οι περισσότεροι πολίτες δείχνουν να μην έχουν πειστεί ότι το εναλλακτικό μοντέλο μπορεί να λειτουργήσει για τον πολύ κόσμο. Στις συνθήκες αυτές, παραδοσιακές παθογένειες, όπως η φοροδιαφυγή, λαμβάνουν νέες μορφές, ενώ οι μάχες οπισθοφυλακής ειδικών συμφερόντων κατά της τόνωσης του ανταγωνισμού εξακολουθούν να αποδεικνύονται αποτελεσματικές. Επιπλέον, η καχυποψία απέναντι στον ιδιωτικό τομέα παραμένει υπολογίσιμος παράγοντας.
Πιο συγκεκριμένα, όπως αναδεικνύεται σε αυτή τη σελίδα, μετά εννέα χρόνια ύφεσης, η πρακτική της φοροδιαφυγής και της εισφοροδιαφυγής έχει πλέον σε σημαντικό βαθμό αμυντικό χαρακτήρα: όσοι έχουν απομείνει έστω με το ένα πόδι στη μεσαία τάξη επιχειρούν να περιορίσουν τις υποχρεώσεις τους με εικονικά διαζύγια ή, στην περίπτωση των ελεύθερων επαγγελματιών, με διακοπή της επίσημης επαγγελματικής τους δραστηριότητας. Παράλληλα, το κοινωνικό εισόδημα αλληλεγγύης παρέχει ισχυρό κίνητρο για απόκρυψη εισοδημάτων, με σκοπό την ένταξη στους δικαιούχους του επιδόματος.
Σε άλλη έρευνα που παρουσιάζεται, φαίνεται η απροθυμία των Ελλήνων –και ιδιαίτερα των νέων– να δεχθούν τη συμμετοχή του ιδιωτικού τομέα στη διαχείριση αρχαιολογικών και άλλων πολιτιστικών χώρων. Μάλιστα, μεγάλο μέρος των ερωτηθέντων, παρότι καλωσορίζει την οικονομική ενίσχυση εξειδικευμένων διεθνών οργανισμών για τέτοια εγχειρήματα, τάσσεται κατά της συμμετοχής και αυτών των οργανισμών στη διαχείριση.
Τέλος, σε άλλο ρεπορτάζ, εξηγείται γιατί η πολυθρύλητη απελευθέρωση της πώλησης των μη συνταγογραφούμενων φαρμάκων ουσιαστικά δεν έχει γίνει πράξη. Ενας συνδυασμός ρυθμίσεων που περιορίζουν το άνοιγμα της αγοράς και της ανασταλτικής επίδρασης των σχέσεων του δικτύου φαρμακείων, διανομέων, αποθηκών και φαρμακοβιομηχανιών, έχει υπονομεύσει τη μεταρρύθμιση, που ούτως ή άλλως ποτέ δεν υποστηρίχθηκε με σθένος.