Ο Ταγίπ Ερντογάν έχει ξεπεράσει κάθε όριο. Η ρητορική του έχει αφήσει τους πάντες άναυδους. Τώρα καλεί τους Τούρκους ψηφοφόρους στην Ευρώπη να αψηφήσουν, λέει, τα «εγγόνια του ναζισμού» και να τον υποστηρίξουν. Εχει το θράσος να μιλάει για ναζισμό και να συνδέει τους σύγχρονους Γερμανούς δημοκράτες ηγέτες –η συντηρητική καγκελάριος ήταν αυτή που κράτησε ζωντανή την ελπίδα για εκατομμύρια πρόσφυγες· ο κεντροαριστερός αντίπαλός της ήταν μέχρι πρότινος πρόεδρος του Ευρωκοινοβουλίου– με τον χιτλερισμό. Οποιες διαφορές και αν έχει κανείς με συγκεκριμένους Γερμανούς πολιτικούς, δεν μπορεί να αμφισβητήσει την αφοσίωσή τους στις δημοκρατικές αξίες.
Είναι, δε, τουλάχιστον αξιοπερίεργο ότι επιλέγει να ανατρέξει στις μαύρες περιόδους του περασμένου αιώνα ο ηγέτης της χώρας που στον Πρώτο Παγκόσμιο Πόλεμο συνεργάσθηκε ανοικτά με τον γερμανικό ιμπεριαλισμό, και στον Δεύτερο τήρησε στάση ουδετερότητας που ευνόησε τον Χίτλερ.
Στην προσπάθειά του να ανατρέψει το αρνητικό κλίμα ενόψει του δημοψηφίσματος της 16ης Απριλίου για την υιοθέτηση συνταγματικών προνοιών που θα τον καθιστούν έναν υπεράνω ελέγχου παντοκράτορα, καταγγέλλει τους πάντες και τα πάντα, βλέπει εξωτερικούς και εγχώριους εχθρούς, και χρησιμοποιεί απίστευτες εκφράσεις.
Για να πετύχει τον προσωπικό του στόχο δεν διστάζει να υβρίζει χώρες, λαούς και δημοκρατικά εκλεγμένους ηγέτες, αλλά και να διχάζει ακόμη περισσότερο την ήδη διαιρεμένη χώρα του. «Δεν θα επιτρέψουμε ποτέ σε τρεις ή τέσσερις Ευρωπαίους φασίστες […] να βλάψουν την τιμή και την υπερηφάνεια αυτής της χώρας», είπε στους οπαδούς του, και κάλεσε «τους αδελφούς και τις αδελφές μου που ψηφίζουν στην Ευρώπη να δώσουν την αρμόζουσα απάντηση σ’ αυτούς που επιβάλλουν αυτή τη φασιστική καταπίεση, στα εγγόνια του ναζισμού».
Παράλληλα, επανέλαβε την πρόθεσή του να προχωρήσει σε επανεξέταση της διαδικασίας ένταξης στην Ε.Ε. μετά το δημοψήφισμα. Αν το πράξει –πριν το κάνουν οι ίδιοι Ευρωπαίοι «παγώνοντας» τη διαδικασία– και αυτό για το στενό προσωπικό του συμφέρον θα το κάνει. Για να «απελευθερωθεί» από τις ευρωπαϊκές πιέσεις για την προστασία του κράτους δικαίου, των πολιτικών ελευθεριών και των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, θα πλήξει την οικονομία της χώρας του, και άρα τους Τούρκους πολίτες. Οσο για την επαναφορά της θανατικής ποινής, είναι μάλλον θέμα χρόνου. Αλλωστε, είναι σαφές ότι θα ήθελε να «εξαφανίσει» από προσώπου γης πολλούς από τους αντιπάλους του. Από τους μέχρι πρότινος στενούς φίλους και συνοδοιπόρους του γκιουλενιστές μέχρι τους Κούρδους.
«Αυτό δεν θα αρέσει στην Ε.Ε. Oμως δεν με νοιάζει τι λένε ο Χανς, ο Τζορτζ ή η Χέλγκα, με νοιάζει τι λένε ο Χασάν, ο Αχμέτ, ο Μεχμέτ, η Αϊσέ και η Φατμά. Με νοιάζει τι λέει ο Θεός», δήλωσε απευθυνόμενος στο φανατισμένο πλήθος. Εγωκεντρισμός, σκοταδισμός, φονταμενταλισμός…