Δεν ήταν, λέει, κείμενο «αντιπαραθετικό». Ηταν κείμενο «συμβολής». Ή, για να αποφύγει κανείς την αυθαιρεσία των φιλολογικών αξιολογήσεων, ήταν, όπως το είδε με την αριθμητική της αντικειμενικότητα η κομματική εφημερίδα: «Κείμενο 13 υπογραφών», σκέτο.
Αν αξίζει κάποιος να αναμετρηθεί με τους κέρινους όρους της συριζαϊκής γραμματολογίας, είναι γιατί αποτελούν την προς εαυτόν προπαγάνδα του κόμματος. Αποτελούν όσα το κόμμα λέει στον εαυτό του για να αυτοϋπνωτιστεί και να διασχίσει μετά –αταλάντευτο, αλλά αναίσθητο– την πραγματικότητα που έχει διαμορφώσει.
Το προνουτσιαμέντο του Νίκου Φίλη και των υπόλοιπων 12, που έστερξαν από τους «53» να συνυπογράψουν, είχε βέβαια προθέσεις «αντιπαραθετικής συμβολής» – μιας ελεγχόμενης εσωκομματικής αντιπαράθεσης, χωρίς αίματα. Χάρη στα media απέκτησε περιωπή εσωκομματικού σχίσματος. Ομως ο τελικός απολογισμός της Κεντρικής Επιτροπής του ΣΥΡΙΖΑ δεν μπορεί παρά να είναι θετικός για τον Τσίπρα – θετικότερος απ’ ό,τι θα περίμενε κανείς.
Είναι άραγε αποτυχία για έναν πρωθυπουργό, που είχε υποσχεθεί «ούτε ένα ευρώ μέτρα» και έφερε «μέτρα χωρίς ούτε ένα ευρώ δάνειο», το γεγονός ότι καταψήφισαν το επίτευγμά του μόλις 11 μέλη της Κεντρικής Επιτροπής; Είναι αποτυχία για τον Τσίπρα το γεγονός ότι αυτοί που φιλοδοξούσαν να πλασαριστούν ως ενδοσυριζαϊκή αντιπολίτευση δεν μπόρεσαν καν να θέσουν το περιλάλητο κείμενό τους σε ψηφοφορία;
Ο Τσίπρας εξοπλίζει το τρίτο μνημόνιο με μονομερή μετενέργεια – με βάρη που θα ισχύουν μετά τη λήξη του προγράμματος, το 2018. Και από το κόμμα του η μόνη αντίδραση είναι η προβλεπόμενη όχληση ενός παλαιού στελέχους που δέχτηκε την αντιτσιπρική επιφοίτηση μετά την εκπαραθύρωσή του από το κυβερνητικό σχήμα.
Φιλοδοξώντας να εκφράσει τις μύχιες τύψεις της αριστερής συνείδησης του ΣΥΡΙΖΑ, ο Φίλης έμεινε σχεδόν μόνος. Οι πιο ισχυροί συμπαραστάτες του ήταν άλλοι δύο «πρώην», το ζεύγος Δρίτσα – Χριστοδουλοπούλου. Η προκήρυξή τους διαβάζεται και ως άσκηση στη συριζαϊκή κοινοτοπία.
Ποιο είναι κατά τη γνώμη των «13» το λάθος του «αναπτυξιακού μοντέλου» που ακολουθεί η κυβέρνηση; Τα «φαραωνικά έργα». Ποια είναι η κυβερνητική ανεπάρκεια στην αντιμετώπιση του προσφυγικού; Τα κέντρα κράτησης. Ποιο είναι το πρόβλημα με την κυβερνητική πολιτική στη δημόσια τάξη; Μα, βεβαίως, το «σπάσιμο των καταλήψεων».
Είτε επειδή δεν έχουν τα ερείσματα είτε επειδή δεν έχουν καν τη βούληση για να αντιταχθούν στις επιλογές της ηγεσίας, οι «διαφωνούντες» κατέληξαν απλώς να πυροβολήσουν τους πιο εύκολους στόχους: τους τρεις υπουργούς που δεν είναι ΣΥΡΙΖΑ –τον Σπίρτζη, τον Μουζάλα και τον Τόσκα– καταγγέλλοντάς τους για την αριστερή τους ανεπάρκεια.
Το συμπέρασμα για μία ακόμη φορά είναι ότι, μετά το καλοκαίρι του 2015, καμία άλλη γραμμή πλην αυτής που χαράσσει ο Τσίπρας δεν είναι βιώσιμη στον ΣΥΡΙΖΑ. Το κόμμα έχει χωνέψει και αποβάλει τις δογματικές τύψεις του. Και προχωράει συντεταγμένο όχι βέβαια ως ζωντανός πολιτικός οργανισμός, ικανός να προσαρμοστεί σε αυτά που ψηφίζει, αλλά ως κουρδισμένος μηχανισμός εξουσίας.
Ακόμη και αυτοί που υπογράφουν τα κείμενα διαμαρτυρίας απεύχονται τις εκλογές. Είναι εύκολο να τους πιστέψει κανείς όταν λένε ότι η φράση τους «στην τελική, αποφασίζει ο λαός» παρερμηνεύθηκε. Ο βίος της κυβέρνησής τους μπορεί να είναι άχαρος, αλλά η οικειοθελής συντόμευσή του θα σήμαινε τον εξοβελισμό όλων –νομιμοφρόνων και ψιλοαντιφρονούντων– στην πολιτική ανυπαρξία.
Πολύ παλιός για να παρασύρεται από τις διακηρύξεις του, ο Φίλης δεν μπορεί παρά να συναισθάνεται ότι η εσωκομματική του φαγούρα έχει αξία μόνο ηθικολογικής υποθήκης για το μέλλον. Εχει αξία μόνο για να μπορεί ο ίδιος να φαντάζεται ότι σε μια μελλοντική Κεντρική Επιτροπή του ΣΥΡΙΖΑ θα μπορέσει να ανέβει στο βήμα και να πει «σύντροφοι, τα ’χα πει. Είχα πάρει τις αποστάσεις μου».
Ακόμη κι αν ο ΣΥΡΙΖΑ είχε πραγματική εσωκομματική αντιπολίτευση, τι θα άλλαζε; «Στην τελική», για τον ΣΥΡΙΖΑ, όλα έχουν ήδη συντελεστεί. Ολα εκτός από την εκδήλωση του τετελεσμένου.