Λίγες ημέρες απέμειναν ακόμη μέχρι τα εγκαίνια της 57ης Μπιενάλε Βενετίας, της σπουδαιότερης εικαστικής διοργάνωσης στον κόσμο. Στις 13 Μαΐου ανοίγει τις πόρτες της, φορτωμένη με πολλές προσδοκίες: οι καιροί που ζούμε είναι ενδιαφέροντες και όλοι ελπίζουν ότι οι καλλιτέχνες, ως ευαίσθητοι δέκτες του μέλλοντος, θα έχουν αφουγκραστεί μηνύματα που όλοι εμείς θα ακούσουμε πολύ αργότερα. Τίτλος της κεντρικής έκθεσης είναι «Viva Arte Viva», με επιμελήτρια την Κριστίν Μασέλ, η οποία έχει θητεύσει στο Πομπιντού από το 2000. Γεννημένη το 1969, αναμένεται να φέρει νέο αέρα στην έκθεση. Επιστρέφει στη Βενετία, στην οποία έχει ως επιμελήτρια πάρει μέρος άλλες δύο φορές στο παρελθόν, ως υπεύθυνη του γαλλικού και του βελγικού περιπτέρου.
Ανοιχτόμυαλη, τολμηρή και δραστήρια, έχει παρουσιάσει στο Μπομπούρ μεγάλες ατομικές εκθέσεις –όπως της Σοφί Καλ και του Γκαμπριέλ Ορόσκο– αλλά και πολλά ομαδικά πρότζεκτ. Στην κεντρική αυτή έκθεση της Μπιενάλε θα πάρουν μέρος 120 διεθνείς καλλιτέχνες από 51 χώρες, εκ των οποίων 103 πηγαίνουν στη Βενετία για πρώτη φορά. Συνεπώς, αν μη τι άλλο, θα δούμε καινούργια πράγματα. Από κοντά θα είναι και οι 85 εθνικές συμμετοχές στα Τζαρντίνι, στο Αρσενάλε, καθώς και σε ολόκληρη την πόλη με τέσσερις νέες χώρες που συμμετέχουν για πρώτη φορά, ανάμεσα στις οποίες η Νιγηρία. Προτού ακόμη ανοίξει η έκθεση, υπάρχει μεγάλη αισιοδοξία και για την ελληνική συμμετοχή, με τον εικαστικό και σκηνοθέτη Γιώργο Δρίβα και επίτροπο τον Ορέστη Ανδρεαδάκη, διευθυντή του Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης. Ο Δρίβας είναι πολυβραβευμένος, μοιράζει τον χρόνο του ανάμεσα στην Αθήνα και το Βερολίνο και έχουμε δει τη δουλειά του στο ΕΜΣΤ το 2009. Ο τίτλος της συμμετοχής είναι «Εργαστήριο Διλημμάτων» και το θέμα πιο επίκαιρο από ποτέ. Ο εικαστικός εμπνέεται από τις «Ικέτιδες» του Αισχύλου. Είναι το το πρώτο σωζόμενο λογοτεχνικό κείμενο στην ιστορία της ανθρωπότητας που παρουσιάζει μια ομάδα διωκόμενων να ζητεί άσυλο. Εστιάζει, λοιπόν, το βλέμμα του σε ένα ζήτημα πρώτης γραμμής, όχι μόνο για τη χώρα μας αλλά και για ολόκληρο τον πλανήτη.
Ακόμη μεγαλύτερο ενδιαφέρον, όμως, έχει ο τρόπος που επιχειρεί το χειριστεί. Δεν είναι μια τυπική εγκατάσταση, ούτε βίντεο αρτ ούτε ντοκιμαντέρ, αλλά ένα αφήγημα σε εικόνες. Ο θεατής για να μπορέσει να δει ολόκληρη την ιστορία θα πρέπει να περπατά και όχι να είναι στατικός. Το «Εργαστήριο Διλημμάτων» μάς γυρίζει κάποιες δεκαετίες πίσω, σε ένα πείραμα που έγινε σε ένα επιστημονικό εργαστήριο του εξωτερικού με επικεφαλής έναν Ελληνα γιατρό με σκοπό να βρεθεί ένα φάρμακο. Η έρευνα του εργαστηρίου αφορούσε τον ξένο. Ενας σκηνοθέτης τράβηξε αποσπάσματα από τη δουλειά στο εργαστήριο αυτό, αλλά μετά αυτά χάθηκαν και υποτίθεται ότι εντοπίστηκαν αρκετά χρόνια αργότερα στο Μουσείο Κινηματογράφου της Αργεντινής. Ο θεατής που θα εισέρχεται στο ελληνικό περίπτερο θα βλέπει αυτά τα αποσπάσματα μαζί με άλλα αποσπάσματα από μια ταινία που υποτίθεται ότι γυρίζεται σήμερα, σε πέντε με επτά οθόνες. Οι προβολές θα είναι στημένες σε έναν μεγάλο σκοτεινό λαβύρινθο δύο επιπέδων. Το σενάριο ακούγεται πολύ ενδιαφέρον και έχει ήδη δημιουργηθεί μια θετική αύρα γύρω από το ελληνικό πρότζεκτ.
Υπάρχει βέβαια ακόμη ένας λόγος. Η συμμετοχή της καταξιωμένης Βρετανίδας ηθοποιού Σάρλοτ Ράμπλινγκ, που ήρθε πριν από λίγους μήνες στην Αθήνα για τα γυρίσματα. Δεδομένου του πολύ μικρού προϋπολογισμού που είχε η συμμετοχή μας –δεν ξεπερνούσε τις 200.000 ευρώ– η σταρ δέχθηκε να συμμετάσχει αφιλοκερδώς. Μαζί της εμφανίζεται ο Γιώργος Κοτανίδης –ως επικεφαλής του πειράματος– καθώς και η Κόρα Καρβούνη, ο Πολύδωρος Βογιατζής, η Ρένα Κυπριώτη, ο Γιάννης Καλοφωλιάς και ο Λάζαρος Γεωργακόπουλος. Ο φορέας υλοποίησης της συμμετοχής μας είναι το ΕΜΣΤ και η χρηματοδότηση προήλθε από το ΥΠΠΟA, καθώς και από χορηγούς.