H «μουσουλμανική οργή» μετά το ISIS

H «μουσουλμανική οργή» μετά το ISIS

2' 30" χρόνος ανάγνωσης
Ακούστε το άρθρο

Κ​​αθώς οι μέρες του χαλιφάτου του ISIS τελειώνουν στο Ιράκ και τη Συρία και οι πηγές οικονομικής του ανανέωσης εξαφανίζονται, δημιουργείται η απορία ποια θα είναι η επόμενη εκδοχή της «μουσουλμανικής οργής», όπως την περιέγραφε ο ισλαμολόγος Μπέρναρντ Λούις.

Στην Αίγυπτο, οι Αδελφοί Μουσουλμάνοι βρίσκονται πάντα υπό τη σκληρή επιτήρηση των στρατιωτικών, αλλά ίσως κάποτε επιστρέψουν δριμύτεροι. Η Σαουδική Αραβία, ως τράπεζα των απανταχού φανατικών σαλαφιστών, θα ξανανοίξει το πουγκί της διακριτικά για να εξασφαλίσει στους πρίγκιπες του πετρελαίου την ασυλία από τους μουσουλμάνους επικριτές.

Ο,τι και αν συμβεί, τα δύο στρατόπεδα, των σούνι (Αίγυπτος, Σαουδική Αραβία, Τουρκία, Πακιστάν) και των σία (Ιράν, Ιράκ, νησίδες της Αραβικής Χερσονήσου, Χεζμπολάχ), θα παραμείνουν οι δύο μεγάλοι αντίπαλοι μέσα στον κόσμο του Ισλάμ, χωρίς προοπτική συμβιβασμού μεταξύ τους.

Ο Αμερικανός πρόεδρος επισκέφθηκε τους Σαουδάραβες σαν γυρολόγος πλασιέ οπλικών συστημάτων και ενθάρρυνε τις αντιθέσεις τους με το αντίπαλο Κατάρ. Επιστρέφοντας στη βάση του, ο κ. Τραμπ ανακάλυψε κάποιες γκάφες του. Στο Κατάρ, που είχε στιγματίσει σαν «συνεργάτη του τρομοκρατικού Ιράν», υπάρχει η μεγαλύτερη αμερικανική βάση στη Μέση Ανατολή.

Η ελαφρότητα με την οποία η σημερινή αμερικανική κυβέρνηση αντιμετωπίζει τις συγκρούσεις της περιοχής έχει καταστήσει το Ισραήλ τον θεματοφύλακα των αμερικανικών συμφερόντων στη Συρία και στο Ιράκ. Εχοντας αναλάβει την προστασία των Κούρδων στις δύο αυτές χώρες, οι Ισραηλινοί δημιουργούν ένα σοβαρό εμπόδιο στην αποκατάσταση των σχέσεων των ΗΠΑ με την Τουρκία. Ο κ. Ερντογάν, από την άλλη, κλιμακώνει τον ρόλο του ως παράγοντα του σουνιτικού Ισλάμ με τις νέες συνταγματικές του εξουσίες, αλλά και ως αρχηγός του τουρκικού έθνους δεν ξεχνάει την κουρδική εσωτερική απειλή. Η κλιμάκωση και το τέλος του εσωτερικού πολέμου στη γειτονική του Συρία αποκαλύπτουν, μέσα στον κατακερματισμό εκείνης της χώρας, ένα περίπου αυτόνομο Κουρδιστάν, πλησίον του επίσης ουσιαστικά αυτόνομου ιρακινού Κουρδιστάν, υπό αμερικανική, εδώ και χρόνια, προστασία.

Το Ιράν θα βγει από τις αναστατώσεις στην περιοχή με νέα μετριοπαθή κυβέρνηση και αναβαθμισμένη αξιοπιστία για τον ρόλο που έπαιξε στο Ιράκ. Καθώς η εξουσία της σιιτικής πλειοψηφίας της χώρας αυτής εκτόπισε τους σούνι μαχητές του ISIS από τη Μοσούλη, εμπεδώνεται και η κυριαρχία του σιιτικού Ισλάμ στην επαρχία που προσπάθησε να αποσκιρτήσει από το Ιράκ. Από ποια κεφάλαια του παρελθόντος θα αναζητήσουν τώρα οι ισλαμιστές έμπνευση για τον επόμενο ιερό τους πόλεμο; Η Οθωμανική Αυτοκρατορία, που υπήρξε η αιχμή του θρησκευτικού και στρατιωτικού δόρατος του Iσλάμ, μεταμορφώθηκε σταδιακά από τον 17ο αιώνα σε έναν χρόνιο τριτοκοσμικό ασθενή. Η προσπάθεια του Κεμάλ Ατατούρκ να μετατρέψει την Τουρκία σε εκσυγχρονισμένη δυτική δημοκρατία φαίνεται σήμερα ότι παλινδρομεί σε ένα απώτερο θρησκευτικό παρελθόν.

Ο κορυφαίος ισλαμολόγος Π. Γ. Βατικιώτης, του Πανεπιστημίου του Λονδίνου, έχει επισημάνει (στο βιβλίο του «Ισλάμ και Κράτος») ότι η πρόσδεση των ισλαμικών χωρών στο ένδοξο παρελθόν των μεγάλων αιώνων της κοινότητας των πιστών έπαψε να προσανατολίζει τους πιστούς προς το μέλλον. Τα μαχητικά ισλαμικά κινήματα σήμερα, εξηγεί, «προσπαθούν να προσελκύσουν οπαδούς, ειδικά όταν το εξιδανικευμένο παρελθόν, σε σύγκρουση με το σημερινό σάπιο και διεφθαρμένο καθεστώς που επικρατεί στο ισλαμικό έθνος, την umma, φαίνεται τόσο πιο ελκυστικό».

* Ο κ. Θάνος Βερέμης είναι ομότιμος καθηγητής του ΕΚΠΑ.

Λάβετε μέρος στη συζήτηση 0 Εγγραφείτε για να διαβάσετε τα σχόλια ή
βρείτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει για να σχολιάσετε.
Για να σχολιάσετε, επιλέξτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει. Παρακαλούμε σχολιάστε με σεβασμό προς την δημοσιογραφική ομάδα και την κοινότητα της «Κ».
Σχολιάζοντας συμφωνείτε με τους όρους χρήσης.
Εγγραφή Συνδρομή