H φιλελεύθερη δημοκρατία δεν είναι δεδομένη. Και πάντως, αποτελεσματική δημοκρατία δεν είναι ούτε η τυραννία της πλειοψηφίας ούτε η άδικη κατανομή των βαρών σε μια κοινωνία ούτε ο «κανιβαλισμός» της αριστείας και η ισοπέδωση. Είναι «τα ανοικτά μυαλά και οι ανοικτοί ορίζοντες», η αφύπνιση των πολιτών, ο σεβασμός των θεσμών και εντέλει ο εκσυγχρονισμός των κομμάτων και του Συντάγματος. Είναι τα πολιτικά μηνύματα –μέσω αθηναϊκής δημοκρατίας– που απηύθυνε χθες το βράδυ ο Κυριάκος Μητσοτάκης.
Αφορμή για το «πιστεύω» του κ. Μητσοτάκη αποτέλεσε η εκδήλωση στη μνήμη του Κωνσταντίνου Μητσοτάκη, την οποία συνδιοργάνωσαν το Iδρυμα Κ. Μητσοτάκη και η ομότιτλη έδρα Ελληνικών Σπουδών στο Στάνφορντ, και η οποία εγκαινιάζει έναν ετήσιο κύκλο διαλέξεων στη μνήμη του εκλιπόντος. Προλογίζοντας τον κάτοχο της έδρας καθηγητή Τζοσάια Oμπερ και απαντώντας στο βασικό ερώτημα αν η αθηναϊκή δημοκρατία μπορεί να δώσει απαντήσεις στα σημερινά προβλήματα, ο κ. Μητσοτάκης εξέπεμψε ισχυρούς συμβολισμούς με πολλαπλούς αποδέκτες. Θύμισε ότι η αθηναϊκή δημοκρατία έδινε δικαιώματα, αλλά προέβλεπε και υποχρεώσεις. «Στην αθηναϊκή δημοκρατία δεν υπήρχαν έξυπνοι και κορόιδα… Oλοι απολαμβάνουμε τα οφέλη της συμμετοχής σε μια ευημερούσα και ασφαλή πολιτεία και μοιραζόμαστε δίκαια το κόστος συμμετοχής στην κοινή προσπάθεια», ήταν η αποστροφή του λόγου του που στόχο είχε να αποτελέσει αιχμή για την υπερφορολόγηση που επιβάλλει η κυβέρνηση, αλλά και να υπογραμμίσει τις στρεβλώσεις που δημιουργεί «η αδυναμία ταύτισης ατομικού και συλλογικού συμφέροντος».
Προς ψηφοφόρους
Δεν ήταν η μόνη αιχμή. Ο πρόεδρος της Ν.Δ. υπογράμμισε ότι για την ύπαρξη αποτελεσματικής δημοκρατίας δεν αρκεί ο σεβασμός στην πλειοψηφία, «όπως αυτή εκφράζεται τη δεδομένη χρονική στιγμή των εκλογών». «Φωτογραφίζοντας» την κυβέρνηση, την οποία έχει επανειλημμένα ψέξει για «κυνική προσκόλληση στην καρέκλα», ο κ. Μητσοτάκης σημείωσε ότι «η πολιτική που περιορίζεται στο να κοιτά αυτάρεσκα την παρελθούσα εκλογική νίκη και επιζητεί με κάθε τίμημα τη μελλοντική εκλογική επικράτηση υπονομεύει τη δημοκρατία και ζημιώνει τους πολίτες και την κοινωνία». Μηνύματα απηύθυνε ο κ. Μητσοτάκης και προς τους ψηφοφόρους, θυμίζοντας, με αφορμή την επέλαση του λαϊκισμού, ότι και οι πολίτες έχουν ευθύνη να συμμετέχουν στη λήψη των αποφάσεων και «να νοιάζονται περισσότερο». Η ανάκαμψη, επεσήμανε, «δεν θα έρθει από μια πεφωτισμένη ελίτ ούτε από έναν πολιτικό Μεσσία. Θα έρθει με τη μεγάλη αφύπνιση των πολιτών». Και αυτή με τη σειρά της απαιτεί σεβασμό και ενδυνάμωση των θεσμών «και πρώτα απ’ όλα του Κοινοβουλίου», «τον εκσυγχρονισμό των κομμάτων» και «τον εκσυγχρονισμό και την ευλαβική τήρηση του Συντάγματος».
Ορμώμενος από την εξωστρέφεια που οδήγησε την αρχαία Ελλάδα σε ευημερία, ο κ. Μητσοτάκης υπογράμμισε την ανάγκη για ένα ανοικτό εκπαιδευτικό σύστημα που θα ανταποκρίνεται στις ανάγκες της κοινωνίας και της πραγματικής οικονομίας. Επανέλαβε τη δέσμευσή του για ίδρυση μη κρατικών και ιδιωτικών πανεπιστημίων μέσα από μια «γενναία συνταγματική αναθεώρηση» και υπερασπίστηκε την αριστεία θυμίζοντας ότι, κατά τον Θουκυδίδη, ο καλύτερος δημόσιος ρήτορας είχε την τιμή να εκφωνεί τον ετήσιο επικήδειο λόγο. «Αυτή είναι μια χρήσιμη υπενθύμιση σε μια εποχή που κάποιοι θεωρούν ότι η προσπάθεια για την αριστεία προάγει ατομικές συμπεριφορές σε βάρος του συνόλου», σημείωσε χαρακτηριστικά. Και πρόσθεσε: «Η προσπάθεια για συνεχή βελτίωση είναι στάση ζωής. Κάθε οργανωμένη κοινωνία πρέπει να επιβραβεύει όσους δεν συμβιβάζονται με τη μετριότητα, αλλιώς οδηγούμαστε μοιραία στην ισοπέδωση».