Το Παρίσι και το Μαρακές, πόλεις ταυτισμένες με τη δημιουργική διαδρομή του Ιβ Σεν Λοράν, υποδέχονται αυτόν τον μήνα δύο νέους εκθεσιακούς χώρους αφιερωμένους στον Γάλλο μόδιστρο.
Δεν ήταν μόνο η Γκλόρια Έμερσον, ανταποκρίτρια μόδας των New York Times στο Παρίσι, που έφυγε μουδιασμένη από το ντεφιλέ του Ιβ Σεν Λοράν στο ατελιέ της οδού Spontini τον Αύγουστο του 1966. Την ίδια χλιαρή –κομψώς ειπείν– αντίδρασή της είχαν και οι περισσότεροι συνάδελφοί της που είχαν παρακολουθήσει από τις διπλανές θέσεις την παρουσίαση της πολυσυζητημένης κολεξιόν του, «Pop Art», εμπνευσμένης από το καλλιτεχνικό ύφος του Άντι Γουόρχολ και του Ρόι Λιχτενστάιν. Ήταν η εποχή που η γυναικεία χειραφέτηση είχε πια θέση στην πολιτική και κοινωνική ατζέντα, όμως το παντελόνι φορεμένο δημοσίως παρέμενε κατεξοχήν ανδρική υπόθεση. Και ο κορυφαίος Γάλλος μόδιστρος είχε αποφασίσει να ταράξει τα νερά με το Le Smoking, ένα από τα τολμηρότερα σχέδια που συνέλαβε ποτέ.
Οι κριτικοί μόδας άργησαν να το αποδεχτούν. Όμως το μαύρο γυναικείο σμόκιν συνδυασμένο με λευκό πουκάμισο, η αντιπρόταση του Σεν Λοράν για το little black dress, έμελλε να γίνει ένα από τα πιο επαναστατικά κομμάτια στην ιστορία της υψηλής ραπτικής του 20ού αιώνα. Και γι’ αυτόν τον λόγο ακριβώς, δικαιωματικά θα έλεγε κανείς, είναι σήμερα ένα από τα πιο λαμπερά εκθέματα του Μουσείου Yves Saint Laurent, που εγκαινιάστηκε στις 3 Οκτωβρίου στο Παρίσι, στο εμβληματικό hôtel particulier του 19ου αιώνα επί της Λεωφόρου Μαρσό, όπου για τρεις δεκαετίες διατηρούσε το ατελιέ του (1974-2002).
Η ΠΟΛΥΤΙΜΗ ΣΥΛΛΟΓΗ
Η ιδέα είχε γεννηθεί αρκετά χρόνια νωρίτερα, όταν ο Σεν Λοράν ανακοίνωσε την απόσυρσή του από την ενεργό δράση. Μαζί με τον στενό συνεργάτη και πρώην σύντροφό του, Πιερ Μπερζέ, αγόρασαν την παριζιάνικη έπαυλη με την οποία είχε συνδεθεί η δημιουργική πορεία του θρυλικού οίκου μόδας και τη μετέτρεψαν σε έδρα του Ιδρύματος Pierre Bergé-Yves Saint Laurent.
Πορτρέτα του Ιβ Σεν Λοράν και του Πιερ Μπερζέ, όπως παρουσιάζονται στο νέο μουσείο του Παρισιού. (Φωτογραφία: © EPA/YOAN VALAT)
Το 2004 ο χώρος άνοιξε για πρώτη φορά για το κοινό, φιλοξενώντας 3-4 εκθέσεις τον χρόνο, με θεματικές σχετικές με τον σχεδιαστή, το έργο του αλλά και τους καλλιτέχνες ή δημιουργούς που αγάπησε. Μετά τον θάνατο του Σεν Λοράν, το 2008, η σκέψη του αεικίνητου Μπερζέ για τη δημιουργία ενός μουσείου αφιερωμένου στον Γάλλο μόδιστρο μετατράπηκε σε προσωπικό του στοίχημα. Η σκηνογράφος Nαταλί Κρινιέρ και ο διακοσμητής Ζακ Γκρανζ, στενοί συνεργάτες του Ιδρύματος, ανέλαβαν τον ανασχεδιασμό και τη διαμόρφωση των εκθεσιακών χώρων, αναβιώνοντας την ατμόσφαιρα του ιστορικού οίκου.
Το Μουσείο Yves Saint Laurent στο Παρίσι στεγάζεται σε ένα κτίριο του 19ου αιώνα, που επί τρεις δεκαετίες ταυτίστηκε με την ιστορία του οίκου. (Φωτογραφία: © REUTERS/Stephane Mahe)
Oι επισκέπτες που διαβαίνουν το κατώφλι του –από την ίδια είσοδο από την οποία έμπαιναν άλλοτε οι πελάτισσές του–, έχουν την ευκαιρία να περιηγηθούν στο στούντιο του σχεδιαστή –γεμάτο σχέδια, δείγματα και προσωπικά του αντικείμενα όπως το ασπρόμαυρο πορτρέτο της φίλης του Κατρίν Ντενέβ και οι φωτογραφίες του αγαπημένου σκύλου του Μuzhik–, να εντρυφήσουν στην απαράμιλλη αισθητική του μέσα από τις πιο χαρακτηριστικές του δημιουργίες –όπως το Le Smoking, το σαφάρι τζάκετ και το Mondrian dress– και να γνωρίσουν μια ολοκληρωμένη συλλογή του, που θα εναλλάσσεται σε ετήσια βάση. Το βάπτισμα του πυρός δίνεται με την ανοιξιάτικη-καλοκαιρινή κολεξιόν του 1962, την πρώτη που παρουσίασε ο οίκος.
Τη συλλογή του Ιδρύματος Pierre Bergé-Yves Saint Laurent, η οποία και θα τροφοδοτεί το μουσείο, απαρτίζουν συνολικά 5.000 κομμάτια υψηλής ραπτικής, ανάμεσα στα οποία 65 μοντέλα που σχεδιάστηκαν μεταξύ 1955 και 1960, την εποχή που ο Σεν Λοράν ήταν βοηθός στον οίκο Dior και στη συνέχεια ο καλλιτεχνικός διευθυντής του.
Σχέδια μόδας από το προσωπικό αρχείο του Ιβ Σεν Λοράν (1962).
Τα περισσότερα από αυτά αποτελούν προσωπική επιλογή του σχεδιαστή, καθώς επί σαράντα χρόνια κρατούσε το δικό του αρχείο, αποτελούμενο από πρωτότυπα των συλλογών του –δηλαδή δημιουργιών που είχε σχεδιάσει ο ίδιος, είχαν ραφτεί στο ατελιέ του κατόπιν δικής του καθοδήγησης και είχαν παρουσιαστεί στην πασαρέλα– μαζί με τα αξεσουάρ που τα συνόδευαν σε εκείνη την επίσημη «πρώτη» τους. Το ίδιο αρχείο περιλαμβάνει επίσης τα πρωτότυπα σχέδιά του, σημειώσεις, φωτογραφίες και βίντεο από τις επιδείξεις μόδας, βιβλία πελατών, αποδελτιώσεις εφημερίδων και περιοδικών κ.ά.
ΤΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΣΤΟ ΜΑΡΑΚΕΣ
Ο Πιερ Μπερζέ, ο άνθρωπος που οραματίστηκε το μουσείο μέχρι την τελευταία του λεπτομέρεια και υπήρξε το επιχειρηματικό μυαλό πίσω από τη δημιουργική ιδιοφυΐα της μόδας, δεν πρόλαβε να το δει ολοκληρωμένο. Έφυγε από τη ζωή πριν από έναν μήνα ακριβώς, στις 8 Σεπτεμβρίου, λίγες εβδομάδες πριν από τα επίσημα εγκαίνια του μουσείου στο Παρίσι, αλλά και του δεύτερου, που ανοίγει μέσα στον Οκτώβριο στο Μαρακές και είναι αφιερωμένο στις βορειοαφρικανικές επιρροές του γεννημένου στην Αλγερία Γάλλου μόδιστρου.
Τα χαρακτηριστικά γυαλιά του, τοποθετημένα στον πάγκο εργασίας του.
To νέο μουσείο, που κόστισε 15 εκατ. ευρώ, στεγάζεται σε ένα γεωμετρικό κτίριο επιφάνειας 4.000 τ.μ. στην οδό Saint Laurent, ακριβώς δίπλα από τον περίφημο Κήπο Μαζορέλ, όπου βρισκόταν και η εξοχική κατοικία του σχεδιαστή. Ακολουθώντας τα παραδοσιακά χρώματα της πόλης και αντλώντας έμπνευση από την τοπική αρχιτεκτονική, το παριζιάνικο γραφείο KO δημιούργησε ένα πολιτιστικό κέντρο, αποτελούμενο από 550 τ.μ. εκθεσιακών χώρων, ένα αμφιθέατρο 130 θέσεων, μπουτίκ, βιβλιοπωλείο, καφέ-εστιατόριο και μια ερευνητική βιβλιοθήκη με 5.000 τίτλους βιβλίων.
Kαρφίτσες από τη συλλογή Φθινόπωρο-Χειμώνας 1979. (Φωτογραφία: © REUTERS/Stephane Mahe)
Στην κύρια αίθουσα, σε σχήμα μαύρου κουτιού, αντιπροσωπευτικά δείγματα της δουλειάς του Σεν Λοράν θα συνδιαλέγονται με σχέδια, βίντεο και εικόνες, που θα αναδεικνύουν την επίδραση που άσκησε στο έργο του το Μαρακές, η δεύτερη πόλη που αγάπησε μετά το Παρίσι. «Στόχος αυτού του μουσείου είναι να εξερευνήσει τη φαντασιακή πλευρά του έργου του», σημειώνει χαρακτηριστικά ο Μάντισον Κοξ, αντιπρόεδρος του ιδρύματος Pierre Bergé-Yves Saint Laurent. Σε αυτό το πλαίσιο, δημιουργίες όπως μια βαθυκόκκινη κεντητή μεταξωτή κάπα με μοβ και ροζ μπουκαμβίλιες, εμπνευσμένη από τον Κήπο Μαζορέλ, ή ένα αφρικανικών επιρροών μίνι φόρεμα από χάντρες του 1967 αποτελούν κομμάτι της μόνιμης έκθεσης. «Η μόδα δεν είναι τέχνη, αλλά χρειάζεται ένας καλλιτέχνης για να τη δημιουργήσει», συνήθιζε να λέει ο Πιερ Μπερζέ. Ο Ιβ Σεν Λοράν υπήρξε ο πρώτος σχεδιαστής υψηλής ραπτικής που μπήκε στο μουσείο: το 1983 το ΜET της Νέας Υόρκης φιλοξένησε έκθεση αφιερωμένη στα 25 χρόνια του στη μόδα. Τυχαίο δεν ήταν σίγουρα. Θα μπορούσε να πει κανείς πως υπήρξε και προφητικό γι’ αυτό που θα ακολουθούσε.
Musée Yves Saint Laurent Paris,
5 avenue Marceau, Παρίσι, τηλ. +33 1 44316400,
Ανοιχτά Τρίτη έως Κυριακή, 11.00-18.00, Παρασκευή έως τις 21.00.
Γενική είσοδος 10 ευρώ
Musée Yves Saint Laurent Marrakech,
Rue Yves Saint Laurent, Μαρακές,