Η στρατηγική ανάπτυξης των ΕΛΠΕ, προκειμένου να ανταποκριθούν στις εξελίξεις της ελληνικής και της ευρωπαϊκής αγοράς ενέργειας, περιλαμβάνει συνεργασίες με ξένους ομίλους σε διάφορους τομείς, όπως λέει στη συνέντευξή του στην «Κ» ο αναπληρωτής διευθύνων σύμβουλος του ομίλου Ανδρέας Σιάμισιης. Τα ΕΛΠΕ εξετάζουν τη συμμετοχή τους στην εμπορία προϊόντων πετρελαίου, μέσω εξειδικευμένου σχήματος στο εξωτερικό αλλά και πιθανής συνεργασίας με διεθνή όμιλο για επενδύσεις στις ΑΠΕ στην Ελλάδα και σε άλλες αγορές. Επίσης, λέει ότι το 2018 τα ΕΛΠΕ θα αναχρηματοδοτήσουν δάνεια 1 δισ. ευρώ, προκειμένου να μειώσουν το κόστος δανεισμού, ενώ είναι πιθανή και η έκδοση νέου διεθνούς ομολόγου στο πρώτο τρίμηνο, αν οι συνθήκες εξακολουθήσουν να είναι θετικές.
– Την τελευταία διετία ο όμιλος είχε πολύ καλά αποτελέσματα. Αυτό οφείλεται στη διεθνή συγκυρία;
– Με βάση τη μέχρι τώρα πορεία, διαφαίνεται ότι το 2017 θα είναι για την εταιρεία η καλύτερη χρονιά μας από πλευράς αποτελεσμάτων, από την ίδρυση του ομίλου. Οι προβλέψεις για την επόμενη διετία 2018-2019 δείχνουν επίσης ένα θετικό περιβάλλον διύλισης. Αυτό που βλέπουμε σήμερα είναι η επιβεβαίωση σε μεγάλο βαθμό των στρατηγικών επιλογών της τελευταίας δεκαετίας, όπως οι αποφάσεις για τις μεγάλες επενδύσεις στα διυλιστήρια Ελευσίνας και Θεσσαλονίκης, η εξαγορά της BP, o στρατηγικός μετασχηματισμός του ομίλου με έργα βελτίωσης της ανταγωνιστικότητας και διεθνοποίησής του, τα οποία σημειώνω ότι υλοποιήθηκαν ίσως στη πιο δύσκολη οικονομική περίοδο για τη χώρα και τον κλάδο διύλισης.
– Οι συνθήκες ρευστότητας στην Ελλάδα είναι δύσκολες. Ποια είναι η χρηματοοικονομική θέση των ΕΛΠΕ;
– Είναι προφανές ότι άμεση προτεραιότητά μας τα τελευταία χρόνια ήταν η βελτίωση του ισολογισμού του ομίλου και η επαναφορά του σε μια ισχυρή χρηματοοικονομική θέση, ώστε να μπορεί να υποστηρίξει τα μελλοντικά μας σχέδια. Ενδεικτικά, μέσα σε τρία χρόνια βελτιώσαμε το κεφάλαιο κίνησης, μειώσαμε το κόστος δανεισμού κατά σχεδόν 100 εκατομμύρια ευρώ και εξασφαλίσαμε νέες χρηματοδοτήσεις από τις διεθνείς αγορές άνω του 1,5 δισ. ευρώ. Μέσα στις επόμενες εβδομάδες θα οριστικοποιηθεί και θα είμαστε σε θέση να ανακοινώσουμε την αναχρηματοδότηση σχεδόν 1 δισ. ευρώ από τα δάνειά μας, με όρους που μας επιτρέπουν να βελτιώσουμε ακόμη περισσότερο την απόδοσή μας και να είμαστε πιο ανταγωνιστικοί με γειτονικές χώρες και διυλιστήρια. Ενα νέο διεθνές ομόλογο είναι, επίσης, υπό εξέταση για το 2018, αν οι συνθήκες αγοράς και οι προοπτικές της ελληνικής οικονομίας παραμείνουν θετικές.
– Η αγορά ενέργειας της Ελλάδας αλλάζει δυναμικά; Πώς βλέπετε τα ΕΛΠΕ σε σχέση με αυτές τις αλλαγές;
– Στον σχεδιασμό των επόμενων κινήσεων θα πρέπει να λαμβάνονται υπ’ όψιν η προοπτική και η εξέλιξη της αγοράς σε μακροπρόθεσμο ορίζοντα. Για πρώτη φορά βλέπουμε τόσο έντονα την πτώση της ενεργειακής ζήτησης σε εθνικό επίπεδο κατά 27% το διάστημα 2015-2050, λόγω αλλαγής της δομής της οικονομίας, τεχνολογίας αλλά και πολιτικής κατεύθυνσης, ώστε να επιτευχθούν οι εθνικοί και πανευρωπαϊκοί στόχοι για μείωση των ρύπων. Πέρα από μια πτωτική αγορά, πρέπει να συνυπολογίσουμε και τις σημαντικές εξελίξεις στις πηγές ενέργειας που οι ευρωπαϊκές προβλέψεις δείχνουν τη σταδιακή απομάκρυνση της οικονομίας από τον άνθρακα και τη μεγαλύτερη συμμετοχή ανανεώσιμων πηγών ή πιο φιλικών προς το περιβάλλον καυσίμων, όπως το φυσικό αέριο. Σε κάθε περίπτωση, όμως, τα πιο πάνω συνάδουν με τη στρατηγική μας ότι προφανώς τα υγρά καύσιμα θα συνεχίσουν να αποτελούν τον βασικό κορμό των δραστηριοτήτων των ΕΛΠΕ. Εχοντας ήδη σημαντικά επενδεδυμένα κεφάλαια (άνω των 600 εκατ.) και ενδιαφέρον σε άλλες ενεργειακές αγορές, όπως ο ηλεκτρισμός και εμμέσως το φυσικό αέριο, θα πρέπει να εξετάσουμε με προσοχή τις ευκαιρίες που διαμορφώνονται. Αντίστοιχα, με εμπορική παρουσία σε άλλες 6 χώρες και άνω του 50% της παραγωγής να εξάγεται, οι επιλογές για εξωστρέφεια και διεθνοποίηση είναι δεδομένες. Το τελευταίο σημείο αποκτά και μεγαλύτερη σημασία λόγω της αυξανόμενης συμμετοχής και σημασίας της χώρας μας ως περιφερειακού κόμβου με ενεργειακές διασυνδέσεις, νέους αγωγούς φυσικού αερίου και LNG Terminals.
– Ποιες είναι οι προοπτικές των ΕΛΠΕ σε αυτό το περιβάλλον;
– Τα ΕΛΠΕ έχουν το προνόμιο να είναι εκτεθειμένα στον διεθνή ανταγωνισμό, έχοντας αφήσει προ πολλού την προστασία που δίνουν κλειστές και εθνικά καθορισμένες μονοπωλιακές αγορές, οπότε μπορούμε να έχουμε σημαντικό ρόλο στη διαμόρφωση της αγοράς αυτής και της μετεξέλιξης σε πιο ολοκληρωμένη και διασυνδεδεμένη περιφερειακή αγορά.
Ο όμιλος έχει τη βάση για ένα σημαντικό χαρτοφυλάκιο συμπληρωματικών ή εναλλακτικών ενεργειακών προϊόντων που μπορούμε να ομαδοποιήσουμε, όπως, π.χ., την Elpedison για ηλεκτρικό ρεύμα και σύντομα με την απελευθέρωση της αγοράς, φυσικό αέριο, τη συμμετοχή στη ΔΕΠΑ και, φυσικά, όλη την γκάμα υγρών καυσίμων.
Είναι όμως απαραίτητο να προβούμε και σε αλλαγή νοοτροπίας, καθώς η επιτυχία δεν θα είναι παράγοντας μόνο των επενδύσεων και της θέσης μιας εταιρείας αλλά συνυφασμένη με την ανάπτυξη και άλλων στοιχείων, όπως η κατάλληλη οργάνωση, η τεχνογνωσία, η εμπορική ευελιξία, η ανάπτυξη νέων προϊόντων, οι μεγάλες συνεργασίες και η επένδυση στο ανθρώπινο δυναμικό. Η εξέλιξη σε διαμετακομιστικό κόμβο απαιτεί προστιθέμενη αξία με στελέχη με γνώση και εμπειρία σε διαχείριση κινδύνων, ευέλικτα εμπορικά σχήματα, πρόσβαση σε χρηματοδότηση με ανταγωνιστικούς όρους και φυσικά ένα σταθερό θεσμικό και φορολογικό πλαίσιο λειτουργίας. Φυσικά, όλα αυτά είναι πιο εύκολο και γρήγορο να υλοποιηθούν σε συνεργασία με άλλους ξένους ομίλους, οι οποίοι έχουν ήδη περάσει αυτή τη φάση του μετασχηματισμού ή έχουν συγκεκριμένη τεχνογνωσία σε κάποια από τα πιο πάνω ζητούμενα.
– Αυτό σημαίνει στρατηγικός επενδυτής, κάτι που φωτογραφίζει και η νέα συμφωνία με τους πιστωτές στην αναφορά περί της αποκρατικοποίησης του 35% των ΕΛΠΕ;
– Γνωρίζουμε ότι τα ΕΛΠΕ αποτελούν μέρος του προγράμματος του ΤΑΙΠΕΔ και πρόσφατα έχουν δημοσιευθεί διάφορα σενάρια, τα οποία δεν είμαι σε θέση να γνωρίζω ή να σχολιάσω, καθώς αφορά τους βασικούς μετόχους της εταιρείας.
– Να σταθούμε λίγο στο up stream και στις συνεργασίες με την Total και την ΕxxonMobil.
– To up steam είναι μια προσπάθεια που ξεκίνησε πριν από 30-40 χρόνια. Δεν προχώρησε, διότι αυτός ο τομέας προϋποθέτει και τις κατάλληλες συγκυρίες και βούληση. Στην παρούσα φάση υλοποιούμε ένα πιο επιθετικό πρόγραμμα έρευνας, το οποίο στηρίζεται σε εκτιμήσεις και εμπειρία που έχουμε και στη συνεργασία με ξένους ομίλους. Αν θα βγάλουμε πετρέλαιο, δεν μπορώ να το ξέρω, αλλά οι εξελίξεις στη περιοχή (π.χ., Ισραήλ, Κύπρο, Αίγυπτο) φαίνονται θετικές. Είναι δεδηλωμένο το ενδιαφέρον της Total και της Exxon να προχωρήσουν τις έρευνες και στην Ελλάδα. Εδώ θα πρέπει να σημειώσω τη διαχρονικά εξαιρετική δουλειά της ομάδας των ΕΛΠΕ στην προσέλκυση των μεγαλύτερων διεθνών ομίλων και τη συμμετοχή τους στα ερευνητικά προγράμματα στη χώρα.
Πετρέλαιο, ενεργειακά προϊόντα, ΑΠΕ
– Σε ποιον τομέα θα είναι η επόμενη συνεργασία με μεγάλο διεθνή παίκτη;
– Εξετάζουμε τη συμμετοχή του ομίλου με μια πιο ενεργή μορφή εμπορίας προϊόντων πετρελαίου και άλλων ενεργειακών προϊόντων. Ισως μέσω και ενός εξειδικευμένου σχήματος στο εξωτερικό, που θα μας δώσει πρόσβαση σε ανταγωνιστικότερες αγορές κεφαλαίων. Η προσπάθεια είχε ξεκινήσει από το 2014, με σύσταση ειδικής εταιρείας, η οποία, όμως, δεν ενεργοποιήθηκε λόγω συνθηκών της αγοράς. Τώρα οι συνθήκες έχουν ωριμάσει και όταν ήδη το 50-60% της παραγωγής είναι εξαγωγές, είναι απαραίτητο να προσεγγίσουμε με διαφορετικό τρόπο τις διεθνείς αγορές. Σε μια τέτοια προσπάθεια, μια συνεργασία θα μπορούσε να μας βοηθήσει με αυξημένους όγκους και ταχύτητα υλοποίησης.
– Και στις ΑΠΕ;
– Αν πιστεύουμε ότι οι προβλέψεις είναι προς τη σωστή κατεύθυνση, και θέλουμε να πάνε οι ΑΠΕ στο 35%, σημαίνει ότι οι επενδύσεις θα είναι μεγάλες. Για τα ΕΛΠΕ, σημασία θα έχει μόνο αν κινηθούμε πιο δυναμικά και αξιολογήσουμε ό,τι προσθέτει στην αξία και διαφοροποίηση του χαρτοφυλακίου σε ικανοποιητικό μέγεθος. Είναι σημαντικό να εξετάσουμε πιθανή συνεργασία με διεθνή παίκτη στα ανανεώσιμα, που θα μας παρέχει το πλεονέκτημα του χαμηλού κόστους εγκατάστασης. Αν επιλέξουμε τη δραστηριότητα αυτή στρατηγικά, πιστεύω ότι τα ΕΛΠΕ σε πέντε χρόνια θα πρέπει να έχουν μέχρι και 500 MW στην Ελλάδα και μέχρι και 500 ΜW στο εξωτερικό.