Εχουμε ένα πρόβλημα με τις νεκρολογίες στην Ελλάδα. Είτε από τεμπελιά είτε από δέος μπροστά στον θάνατο, καταφεύγουμε σε αγιογραφίες και στα συνήθη κλισέ, ακόμη και σε περιπτώσεις που ο μακαρίτης είναι αμφιλεγόμενη προσωπικότητα. Ετσι παρατηρείται το σουρεαλιστικό φαινόμενο σε διάστημα λίγων ημερών να διαβάζουμε παρόμοιους «αποχαιρετισμούς» για τον Αγγελο Δεληβορριά και τον Γιώργο Κουρή. «Το κενό του δύσκολα μπορεί να καλυφθεί», «Καλό ταξίδι, είμαι τυχερός που σε γνώρισα, ήσουν έντιμος και ευθύς άνθρωπος», «Αφησε το δικό του ιδιαίτερο αποτύπωμα», «Υπήρξε πρωτοπόρος σε όλη του ζωή», «Η προσφορά του… είναι αναντικατάστατη. Και γι’ αυτήν τον ευγνωμονούμε όλοι μας», «Η απώλεια είναι δυσβάσταχτη». Ιδιες σχεδόν διατυπώσεις για τον άνθρωπο που αφιέρωσε τη ζωή του στο Μουσείο Μπενάκη, έναν ζωηρό και ανήσυχο διανοούμενο με εφηβικό ενθουσιασμό ώς τα 80 του γι’ αυτό που έκανε και τον ιδρυτή της «Αυριανής» και κατ’ επέκταση του φαινομένου του αυριανισμού, με τις γνωστές συνέπειες για το επίπεδο του πολιτικού διαλόγου στη χώρα και των ΜΜΕ.
Δεν είμαι υπέρ μιας απάνθρωπης, μοχθηρής νεκρολογίας, που θα πλήγωνε όσους μένουν πίσω. Διεκδικώ όμως μια ειλικρινή αποτίμηση κάθε ζωής, τι αφήνει πίσω του κάθε άνθρωπος που φεύγει από τη ζωή. Και οι άνθρωποι είναι αντιφατικοί. Μπορεί να είναι γλυκείς με τους οικείους τους, άθλιοι με τους πολιτικούς τους αντιπάλους και οι «υπηρεσίες» που προσέφεραν στη χώρα καταστροφικές. Και το αντίστροφο. Μπορεί να έχουν ευεργετήσει την Ελλάδα σε συγκεκριμένες περιόδους και σε άλλες όχι. Ολα αυτά ταυτόχρονα, στη διάρκεια της ίδιας ζωής.
Είμαι σίγουρη ότι ο Αγγελος Δεληβορριάς, άνθρωπος γνωστός για το χιούμορ του, θα εκτιμούσε και κάποια «κακιούλα» σε μία από τις νεκρολογίες του. Παράλληλα, πιστεύω πως ο Γιώργος Κουρής θα κάγχαζε αν άκουγε όλα αυτά τα υπερβολικά εγκώμια από τους πάλαι ποτέ ιδεολογικούς εχθρούς του. Η αγγλοσαξονική σχολή των νεκρολογιών, με τη μακρά παράδοση, θα αποτολμούσε έναν πιο ισορροπημένο απολογισμό. Οπως αυτόν, π.χ., που επιφύλαξε στη Μάργκαρετ Θάτσερ: «Η πιο διχαστική πολιτική προσωπικότητα της σύγχρονης ιστορίας. Ο θατσερισμός παρέμεινε στο πολιτικό λεξιλόγιο ακόμη και όταν ο φορέας του ονόματος ήταν μια ηλικιωμένη, αδύναμη, μοναχική χήρα… Ουδέποτε αγαπήθηκε πολύ, αν και θα της άρεσε» (Independent, Απρίλιος 2013).