Η συμφωνία που πέτυχαν οι ηγέτες της Ε.Ε. για τη διαχείριση της μετανάστευσης δεν προτείνει συνολική λύση σε ένα πρόβλημα που έχει διχάσει την Ευρώπη και πολλές χώρες-μέλη. Είναι, όμως, σημαντική, επειδή προσφέρει στην Ε.Ε. την ευκαιρία να συνεχίζει να επιδιώκει μια πιο ολοκληρωμένη πολιτική, χωρίς να τινάζεται η προσπάθεια στον αέρα. Πριν από τη Σύνοδο Κορυφής στις Βρυξέλλες, η καγκελάριος Μέρκελ υπογράμμισε ότι το ζήτημα θα μπορούσε είτε να ενισχύσει είτε να διαλύσει την Ευρώπη. Η μέση λύση ίσως να μην ενίσχυσε την Ενωση, αλλά ούτε τη διέλυσε. Επίσης, φαίνεται ότι η κ. Μέρκελ θα αποφύγει κρίση με τους συντηρητικούς Βαυαρούς κυβερνητικούς εταίρους της, οι οποίοι απειλούσαν να κλείσουν τα σύνορα και να επιστρέψουν μετανάστες και πρόσφυγες στις χώρες από τις οποίες εισήλθαν στην Ε.Ε.
Οι πρωθυπουργοί της Ελλάδας και της Ισπανίας συμφώνησαν οι χώρες τους να δεχθούν την επιστροφή μεταναστών και προσφύγων που θα έχουν καταγραφεί στις χώρες τους αλλά, από εδώ και πέρα, θα εντοπιστούν στα σύνορα της Γερμανίας ή της Αυστρίας. Η προοπτική να συγκεντρωθούν περισσότεροι μετανάστες και πρόσφυγες στις χώρες εισόδου είναι τρομακτική, μια και είναι ήδη φανερή η αδυναμία διαχείρισης του προβλήματος, όπως βλέπουμε στα νησιά του Αιγαίου. Είναι σημαντικό, όμως, το γεγονός ότι οι δύο πρωθυπουργοί προσέφεραν στην καγκελάριο χείρα βοηθείας, καθιστώντας άκυρη την απειλή των Βαυαρών να δράσουν μονομερώς με την επιστροφή ανθρώπων προς τις χώρες εισόδου. Εάν οι κυβερνητικοί εταίροι της κ. Μέρκελ είχαν προχωρήσει σε τέτοια πράξη, η καγκελάριος θα ήταν αναγκασμένη να αποπέμψει τον υπ. Εσωτερικών Χορστ Ζεεχόφερ, με κίνδυνο να πέσει η κυβέρνησή της. Τότε πιθανώς να μην προχωρούσαν οι συνομιλίες για την περαιτέρω εμβάθυνση της Ε.Ε., οπότε η Ελλάδα, όπως και η Ενωση, θα ήταν πολλαπλώς ζημιωμένη. Η συμφωνία για τη μετανάστευση, αποτέλεσμα ολονύκτιας διαπραγμάτευσης, με έντονες διαφωνίες, κατέληξε και σε σειρά άλλων μέτρων, μεταξύ αυτών η συνέχιση της συμφωνίας με την Τουρκία για τον έλεγχο της ροής ανθρώπων. Καθώς η Αγκυρα ανέστειλε διμερή συμφωνία με την Ελλάδα για την επιστροφή μεταναστών, αναμένεται η Ε.Ε. να επιχειρήσει να λύσει αυτό το πρόβλημα. Επίσης, αναμένεται μεγαλύτερη ευρωπαϊκή συμμετοχή στη διαφύλαξη των συνόρων και στη διαχείριση των μεταναστών και προσφύγων. Η Ε.Ε. είναι ένα συνεχές παζάρι, οι χώρες πρέπει να δίνουν για να παίρνουν. Και εφόσον κάποιες χώρες φαίνονται εμπράκτως να συμβάλλουν στην προσπάθεια διαχείρισης του θέματος της μετανάστευσης με τις ευρωπαϊκές αξίες της αλληλεγγύης και του ανθρωπισμού, οι υπόλοιπες οφείλουν να το εκτιμήσουν αυτό.
Για να πετύχει η μεταναστευτική πολιτική, η Ε.Ε. πρέπει να πάρει πολύ σοβαρά το ζήτημα και όχι να λαμβάνει πυροσβεστικά μέτρα κάτω από συνθήκες κρίσης. Αυτό συνεπάγεται δίκαιη διαχείριση και διανομή των βαρών, καθώς και αξιόπιστη πολιτική προς τρίτες χώρες. Στη δική μας περίπτωση αυτό αφορά τη διαφύλαξη των συνόρων μας και την ανθρώπινη διαχείριση των κέντρων διαμονής και καταγραφής ανθρώπων. Τα σύνορα της Ελλάδας, με άλλα λόγια, πρέπει να αντιμετωπίζονται ως σύνορα της Ευρώπης. Και αυτό, βεβαίως, σημαίνει ότι η ομηρία δύο Ελλήνων στρατιωτικών από την Τουρκία οφείλει να είναι κορυφαίο ζήτημα για την Ε.Ε., η οποία πρέπει να πιέσει την Αγκυρα έως ότου εγκαταλείψει την ακραία συμπεριφορά της προς την Ελλάδα. Από ελληνικής πλευράς, πάντως, η διαχείριση του μεταναστευτικού έως τώρα υπήρξε τραγικά ελλιπής, αδικώντας τους κατοίκους συγκεκριμένων περιοχών, όπως στη Λέσβο και τη Χίο, με τη γνωστή τακτική της εγκατάλειψης, και της προχειρότητας, όπου λίγοι φιλότιμοι προσπαθούν να λύσουν μόνοι τους τα προβλήματα. Αδικούνται και άνθρωποι οι οποίοι, είτε βρέθηκαν εδώ σε αναζήτηση καλύτερης ζωής είτε για να σωθούν από κινδύνους, αξίζουν ανθρώπινη και δίκαιη μεταχείριση έως ότου εξεταστούν οι αιτήσεις τους. Εάν τα παζάρια στις Βρυξέλλες προσφέρουν την ευκαιρία να λυθούν αυτά τα προβλήματα αργότερα, η σύνοδος ίσως να μη μείνει στην ιστορία ως επιτυχία – αλλά δεν ήταν ούτε καταστροφή.