Αυτοψία στα συντρίμμια μιας απάτης

Αυτοψία στα συντρίμμια μιας απάτης

3' 21" χρόνος ανάγνωσης
Ακούστε το άρθρο

ΤΖΑΚ ΓΙΟΥΙΝΓΚ

Σκάνδαλο Volkswagen. Πώς στήθηκε η μεγαλύτερη απάτη όλων των εποχών στην αυτοκινητοβιομηχανία

μτφρ. Μανώλης Τζιρίτας

εκδ. Πατάκη, σελ. 456

 

Αυτοψία στα συντρίμμια μιας απάτης-1

Ενας άντρας στέκεται στην κουζίνα σημαδεύοντας έναν σκουπιδοτενεκέ με μια φλούδα πορτοκαλιού. Ξαφνικά κάνει ένα βήμα πίσω, τρομαγμένος. Ενα εκτυφλωτικό φως πλημμυρίζει το δωμάτιο. Ο ρυθμικός βόμβος ενός ελικοπτέρου τραντάζει τα τζάμια. Μία φωνή αντηχεί εκκωφαντικά από το μεγάφωνο. «Αφήστε κάτω τη φλούδα, κύριε! Παραβιάζετε τον νόμο περί κομποστοποίησης!». Αντρες με στολές εισβάλλουν στην αυλή του άντρα καθώς αυτός προσπαθεί να διαφύγει. Η Πράσινη Αστυνομία έχει συλλάβει έναν ακόμα περιβαλλοντικό παραβάτη.

Η ψεύτικη αστυνομική έφοδος προέρχεται από διαφήμιση της Audi, το 2010. Γυρισμένη με άψογο στυλ και σκηνοθετικά κλισέ ταινιών δράσης, η διάρκειας εξήντα δευτερολέπτων διαφήμιση προβλήθηκε στον τελικό του Σούπερ Μπόουλ, ο διαφημιστικός χρόνος του οποίου είναι από τους πιο περιζήτητους του πλανήτη. Συμμετείχαν εκατοντάδες ηθοποιοί και κομπάρσοι. Η Audi και η διαφημιστική της, η Venables Bell & Partners του Σαν Φρανσίσκο, εξασφάλισε μέχρι και τη συνεργασία των Cheap Trick, συγκροτήματος της δεκαετίας του 1970, που ηχογράφησαν εκ νέου την κλασική επιτυχία του 1979 «Dream Police». Μονάχα που το ρεφρέν τώρα έλεγε «Green Police».

O Τζακ Γιούινγκ είναι ανταποκριτής των «Τάιμς της Νέας Υόρκης» με έδρα τη Φραγκφούρτη και, με όσα προηγήθηκαν στο παρόν σημείωμα, μας εισάγει στο κεφάλαιο «Καθαρό ντίζελ» από το βιβλίο του «Το σκάνδαλο Volkswagen – Πώς στήθηκε η μεγαλύτερη απάτη όλων των εποχών στην αυτοκινητοβιομηχανία». Οι περισσότεροι εντάσσουν το ξέσπασμα του σκανδάλου Volkswagen σε έναν εμπορικό πόλεμο ΗΠΑ – Ευρώπης που περιλαμβάνει και την αποκάλυψη μεγάλων επιχειρηματικών σκανδάλων. Ο Γιούινγκ όμως δείχνει ότι η γερμανική αυτοκινητοβιομηχανία πήγαινε γυρεύοντας. Δηλαδή:

• Διέθετε πολύ αυταρχική, συγκεντρωτική εταιρική κουλτούρα που δεν ενθάρρυνε τους εργαζομένους να λένε τη γνώμη τους.

• Εβαλε στόχους πριν από την εκδήλωση του σκανδάλου για γρήγορη ξαφνική μεγέθυνση χωρίς να γνωρίζει καλά την αμερικανική αγορά, όπου με τον «Σκαραβαίο» τα χρόνια του πολέμου στο Βιετνάμ πουλούσε 570.000 αυτοκίνητα έναντι 230.000 οχημάτων το 2007 (σ.σ. Το 2011, χάρη στην πολιτική του «καθαρού ντίζελ», είχε φτάσει τις 400.000). Η έννοια του καθαρού ντίζελ εμπεριείχε μια αλήθεια: ήταν πιο «καθαρό» από προηγούμενους κινητήρες. Περιελάμβανε όμως και μια απάτη: με τον αναστολέα εκπομπών –πρόγραμμα που είχαν «φυτέψει» οι μηχανικοί της εταιρείας– οι μετρήσεις των εκπομπών οξειδίων του αζώτου εμφανίζονταν στα εργαστήρια πολλές φορές χαμηλότερες απ’ ό,τι στον δρόμο. Το κίνητρο της Volkswagen ήταν, με τον κινητήρα ΕΑ 189 που χρησιμοποιείτο κυρίως στα μικρά και μεσαία μοντέλα, να αποδείξει ότι μπορεί να ανταγωνισθεί την Toyota, που παρήγε ήδη το Prius, πετυχαίνοντας μεγάλη οικονομία καυσίμου. Τα μοντέλα ντίζελ, σημειώνει ο Γιούινγκ, αντιστοιχούσαν σε ένα μεγάλο μερίδιο της αύξησης των πωλήσεων της Volkswagen στις ΗΠΑ· από 44.000 το 2009 οι πωλήσεις τους έφθασαν σε 111.000 οχήματα το 2011.

Η ανακάλυψη

Ο Γιούινγκ, που έχει καλές πηγές σε ακτιβιστές για το περιβάλλον και αξιωματούχους των υπηρεσιών που ελέγχουν τις εκπομπές στις ΗΠΑ, αποκαλύπτει ότι αρχικά οι αμερικανικές αρχές, και ειδικά αυτή της Καλιφόρνιας, είχαν προσανατολιστεί στην επιβολή χαμηλού προστίμου στη Volkswagen, όταν τρεις μεταπτυχιακοί φοιτητές ανακάλυψαν ότι τα μοντέλα της Jetta και Passat παρήγαν το 30πλάσιο και το 20πλάσιο σε εκπομπές οξειδίων του αζώτου σε σχέση με ό,τι εξέπεμπαν κατά τη διάρκεια των ελέγχων σε εργαστήρια. Μάλιστα, ένα τρίτο μοντέλο ντίζελ της BMW που είχαν δοκιμάσει οι ίδιοι μεταπτυχιακοί φοιτητές, συμπεριφερόταν σύμφωνα με τις προδιαγραφές και μόνο στις ανηφόρες ξέφευγε από τα όρια. Αιτία ήταν ότι η BMW είχε διασφαλίσει με το σύστημα ψεκασμού ότι τα αυτοκίνητά της συμπεριφέρονταν σύμφωνα με τις προδιαγραφές χωρίς να αγνοούν τις σχετικές δεσμεύσεις του αμερικανικού νόμου.

Στην αρχή, οι μηχανικοί αλλά και οι υπεύθυνοι της VW είπαν ψέματα στην περίφημη –για την αυστηρότητά της– περιβαλλοντική αρχή της Καλιφόρνιας και, όταν πια παραδέχθηκαν την ύπαρξη του αναστολέα που «κορόιδευε» τους ελεγκτές, το… πουλάκι είχε πετάξει. Οι Αμερικανοί είχαν πια πειστεί ότι δεν θα πρέπει να εμπιστεύονται την εταιρεία και την αντιμετώπισαν με τη μεγαλύτερη δυνατή σκληρότητα.

Ο Γιούινγκ στην έρευνά του δεν ηθικολογεί. Εξηγεί πώς μια εταιρική κουλτούρα μπορεί να οδηγήσει σε μια εταιρική καταστροφή, όταν μέσα στον οργανισμό που γιγαντώνεται πολύ γρήγορα δεν υπάρχουν μηχανισμοί εξισορρόπησης και έλεγχοι.

Λάβετε μέρος στη συζήτηση 0 Εγγραφείτε για να διαβάσετε τα σχόλια ή
βρείτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει για να σχολιάσετε.
Για να σχολιάσετε, επιλέξτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει. Παρακαλούμε σχολιάστε με σεβασμό προς την δημοσιογραφική ομάδα και την κοινότητα της «Κ».
Σχολιάζοντας συμφωνείτε με τους όρους χρήσης.
Εγγραφή Συνδρομή