Οι Πανελλαδικές και η πραγματικότητα

Οι Πανελλαδικές και η πραγματικότητα

4' 16" χρόνος ανάγνωσης
Ακούστε το άρθρο

Οι Πανελλαδικές Εξετάσεις είναι μια τελετουργική αναμέτρηση των νέων με την πραγματικότητα. Εδώ τα παιδιά που συμμετέχουν –και οι δικοί τους– αναμετρώνται με τις δυνάμεις τους και με τις φιλοδοξίες τους, διαγωνίζονται με τους συνομηλίκους τους και στέκονται μόνα μπροστά στους δρόμους που κλείνουν και μπροστά στο άγνωστο των προοπτικών που θα τους προσφέρει η ζωή. Αυτή η «δοκιμασία της πραγματικότητας» ίσως να είναι το πολυτιμότερο απ’ όλα τα μαθήματα, καθώς τα παιδιά περνούν από το στενό πλαίσιο του σχολείου στην υπόλοιπη ζωή.

Η προετοιμασία για τις εξετάσεις, η διαδικασία και η διαχείριση του αποτελέσματος εισάγουν τα παιδιά σε μια δοκιμασία όπου θα κρίνονται συνεχώς από τον ίδιο τους τον εαυτό, από τις οικογένειές τους και από την κοινωνία. Η κρίση αυτή μπορεί να μην παίρνει πάντα τη μορφή του γονιού που πιέζει το παιδί – το γεγονός ότι εδώ κρίνεται εάν ο υποψήφιος διαθέτει τις ικανότητες, την αυτοπειθαρχία και τις ευκαιρίες να διεκδικήσει αυτό που θέλει είναι το στάδιο από το οποίο αυτός ή αυτή θα περάσει από την παιδική αίσθηση της παντοδυναμίας στον κόσμο που καθορίζεται από τις δυνάμεις του ίδιου αλλά και από πράγματα που δεν ελέγχει. (Αλλο ερώτημα είναι, βεβαίως, και το εάν έως τα 17 ή 18 τους οι νέοι γνωρίζουν ακριβώς τι θέλουν να κάνουν με τη ζωή τους ή εάν η κοινωνία και το εκπαιδευτικό σύστημα τους ωθούν προς συγκεκριμένους στόχους.)

Στην προετοιμασία βλέπουμε τους στόχους που το παιδί θέτει και πόσο είναι διατεθειμένο να τους επιδιώξει με σκληρή δουλειά και πειθαρχία, πόσο αγχώνεται ή είναι άνετο, πόσο ακόμη κυριεύεται από την παιδική αθωότητα και την πλάνη του κινηματογράφου που μας κάνουν να πιστεύουμε ότι θα πετύχουμε τα πάντα, αρκεί να το θέλουμε. Σε αυτό το στάδιο φαίνεται και πόσο η οικογένεια καταλαβαίνει το παιδί, τις δυνατότητές του και τις ανάγκες του ή εάν οι γονείς προβάλλουν τις δικές τους ανάγκες, αγωνίες και ιδεοληψίες στα παιδιά. Το πώς το παιδί αντιδρά στις πιέσεις και διαχειρίζεται τον χρόνο του είναι ήδη ένα μάθημα που θα του φανεί χρήσιμο στη ζωή. Εδώ κρίνεται η ωριμότητα του παιδιού και, σε μεγάλο βαθμό, και των γύρω του. Είναι ψύχραιμα τα παιδιά; Καταλαβαίνουν τι πρέπει να κάνουν για να πετύχουν; Είναι διατεθειμένα να θυσιάσουν χρόνο και δυνάμεις; Μήπως υπερβάλλουν με τις αγωνίες και τις θυσίες; Tι κάνουν οι οικείοι για να στηρίξουν το παιδί χωρίς να το καταπιέζουν αλλά και χωρίς να το παραπλανούν με υπερβολική αισιοδοξία; Εδώ φαίνεται ο χαρακτήρας του παιδιού, όπως και η οικογενειακή δομή, οι συμπεριφορές και οι κοινωνικές πιέσεις που το επηρεάζουν και το διαμορφώνουν.

Η διαδικασία των εξετάσεων αποκαλύπτει άλλες πτυχές του χαρακτήρα και της συμπεριφοράς του υποψηφίου. Αναδεικνύει και τη συμπεριφορά της κοινωνίας. Ενώ στη δημόσια συζήτηση η «αξιολόγηση» παρουσιάζεται ως πρόβλημα για τους εργαζομένους, οι υποψήφιοι στις Πανελλαδικές Εξετάσεις αντιμετωπίζουν την απόλυτη αξιολόγηση. Με τον προσωπικό κωδικό τους μπορεί να είναι ανώνυμοι αλλά επίσης ο καθένας αισθάνεται τη μοναξιά και την ευθύνη την ώρα της μεγάλης δοκιμασίας. Εδώ, οι υποψήφιοι γνωρίζουν ότι το χαρτί στο οποίο γράφουν ίσως κρίνει την πορεία της ζωής τους. Και εδώ, όμως, συχνά βρίσκουμε τις δυσλειτουργίες της κοινωνίας μας: μπορεί η διαδικασία να εμποδιστεί από κάποιο τεχνικό πρόβλημα· κάποιες ερωτήσεις ίσως να είναι κακώς διατυπωμένες ή και λάθος, ίσως κοστίζοντας ακριβά σε κάποιους υποψήφιους· μπορεί κάποιοι να διαθέτουν «σκονάκια», σε βάρος των υπολοίπων. Η αισιοδοξία και η ανακούφιση ή η αγωνία και η στεναχώρια που φέρουν τα παιδιά όταν βγαίνουν από την αίθουσα μπορεί να καθορίσουν και την πορεία τους στην προετοιμασία και διαδικασία των υπόλοιπων εξετάσεων. Οι συζητήσεις για το επίπεδο δυσκολίας της κάθε εξέτασης, οι προοπτικές για το ύψος των βάσεων εισαγωγής στις σχολές, τα άρθρα για το εάν το εκπαιδευτικό σύστημα οδηγεί τους νέους στην ανεργία και στη μετανάστευση σχηματίζουν έναν μικρόκοσμο όπου οι υποψήφιοι αρχίζουν να κατανοούν ότι πολλά που θα καθορίσουν τη ζωή τους δεν επηρεάζονται από τις δικές τους προθέσεις, προσδοκίες και δυνάμεις.

Μετά ένα διάστημα αγωνίας και συζητήσεων, η ανακοίνωση των αποτελεσμάτων είναι η στιγμή της αλήθειας. Εδώ τα παιδιά βλέπουν πού βρίσκονται στην κλίμακα για την είσοδο στην πολυπόθητη σχολή, με τις προσδοκίες για ένα καλό μέλλον. Κάποιοι πετυχαίνουν όσα θέλουν με την πρώτη, άλλοι με τη δεύτερη ή τρίτη προσπάθεια.

Αλλοι αναγκάζονται να αλλάξουν ριζικά την πορεία τους, αναλύοντας γρήγορα όλες τις πιθανές προοπτικές ώστε να προλάβουν την προθεσμία για την υποβολή του μηχανογραφικού δελτίου, στο οποίο δηλώνουν τα τμήματα στα οποία θα ήθελαν να εισαχθούν και τα τμήματα στα οποία πιστεύουν ότι μπορούν να εισαχθούν. Αλλοι στρέφονται σε ιδιωτικά ιδρύματα ή στο εξωτερικό. Πολλοί αναγκάζονται να επιλέξουν επαγγέλματα που δεν είχαν σκεφθεί και πόλεις στις οποίες δεν σχεδίαζαν να σπουδάσουν. Για τις οικογένειες, επίσης, είναι μια «δοκιμασία της πραγματικότητας» – πρέπει να ζυγίσουν την επιθυμία τους να στηρίξουν τα παιδιά τους με τις οικονομικές δυνατότητες που διαθέτουν. Και όλες οι αποφάσεις παίρνονται κάτω από την πίεση του χρόνου μεταξύ της ανακοινώσεως των βάσεων εισαγωγής και της εγκατάστασης σε νέα πόλη.

Βλέποντας τη σκληρή δουλειά των νέων, την προσπάθειά τους, τη θέλησή τους να πετύχουν, αναρωτιέται κανείς πώς σπαταλιέται αυτή η ενέργεια, αυτό το ταλέντο, χωρίς να δίνει ώθηση στη χώρα; Είναι επειδή δεν αντέχουμε «πολλή» πραγματικότητα ή επειδή πορευόμαστε χωρίς σχέδιο;

Λάβετε μέρος στη συζήτηση 0 Εγγραφείτε για να διαβάσετε τα σχόλια ή
βρείτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει για να σχολιάσετε.
Για να σχολιάσετε, επιλέξτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει. Παρακαλούμε σχολιάστε με σεβασμό προς την δημοσιογραφική ομάδα και την κοινότητα της «Κ».
Σχολιάζοντας συμφωνείτε με τους όρους χρήσης.
Εγγραφή Συνδρομή