ΑΦΡΟΔΙΤΗ ΚΟΥΡΙΑ
Η Ελλάδα στην περιηγητική
εικονογραφία, 15ος-19ος αιώνας
εκδ. Ιδρυμα Παναγιώτη & Εφης Μιχελή
σελ. 183
Σε μία γκραβούρα με θέμα την Αθήνα και το Μνημείο του Φιλοπάππου, ο πολυπράγμων καλλιτέχνης, αρχιτέκτων και αρχαιολόγος Λουί-Φρανσουά Κασάς (1756-1827) εμφανίζει ομάδα Ευρωπαίων περιηγητών με ρούχα στυλ Empire και θέα στο υποβλητικό αθηναϊκό τοπίο. Τα δέντρα είναι της γαλλικής χλωρίδας και η προοπτική νεοκλασική. Ο Κασάς, που είχε ταξιδέψει στην Οθωμανική Αυτοκρατορία από τα τέλη του 18ου αιώνα, είχε εκδώσει το «Ειδυλλιακό ταξίδι στην Ελλάδα» το 1809.
Είναι ένας από τους πολλούς, ελάσσονες και μείζονες περιηγητές του ελλαδικού χώρου, που σε διάφορες στιγμές της εξελισσόμενης νεωτερικής ματιάς πάνω στην Ανατολική Μεσόγειο και την Ιταλία έδωσαν στο διεθνές κοινό την οπτική σε έναν κόσμο στην κόψη του φαντασιακού. Η μελέτη της Αφροδίτης Κούρια για την «Ελλάδα στην περιηγητική εικονογραφία, 15ος-19ος αιώνας» (Ταυτότητες, ετερότητες, μεταμορφώσεις) οργανώνει το βλέμμα πάνω σε αυτή την εικονογραφική κληρονομιά, που παράλληλα αποκαλύπτει τη δυναμική ανερχόμενων κοινωνιών και υπό διαμόρφωσιν ιεραρχήσεων. Η Αφροδίτη Κούρια ως ιστορικός τέχνης εξετάζει αυτό το πλούσιο κοίτασμα δίνοντας έμφαση στη «μορφολογία» των έργων, αλλά αναπόφευκτα προσφέρει νέα θέαση στο διεθνές φαινόμενο του περιηγητισμού και στις προσλήψεις του ελλαδικού χώρου. Η έκδοση είναι πλούσια εικονογραφημένη από αρχεία και συλλογές μουσείων και προτρέπει τον αναγνώστη να αναλογιστεί τη διαμόρφωση των κοινωνικών και αισθητικών παραμέτρων που επέτρεψαν προσωπικά βλέμματα και κοινές προκαταλήψεις. Μέσα από μια μυθολογία του φαντασιακού, προβάλλει ο «τόπος», έδαφος στέρεο όσο και έδαφος άυλο.
Το βιβλίο της Αφροδίτης Κούρια εντάχθηκε στο εκδοτικό πρόγραμμα του Ιδρύματος Παναγιώτη & Εφης Μιχελή, που μας παρέδωσε μια θαυμάσια έκδοση και ένα βιβλίο αναφοράς. Το Ιδρυμα Π. & Ε. Μιχελή συνεχίζει την προώθηση των πνευματικών του δραστηριοτήτων από την έδρα του στη Βασ. Σοφίας 79, κτίριο που σχεδίασε ο Παναγιώτης Μιχελής.