Το νεοϋρκέζικο Ρεξ ως ορυχείο μνήμης της Αθήνας

Το νεοϋρκέζικο Ρεξ ως ορυχείο μνήμης της Αθήνας

Συνδεδεμένο τα τελευταία χρόνια με το Εθνικό Θέατρο, το μέγαρο Ρεξ είναι ένα ορυχείο μνήμης για την Αθήνα από τη δεκαετία του 1930, οπότε άρχισε να χτίζεται σε σχέδια των αρχιτεκτόνων Βασίλη Κασσάνδρα και Λεωνίδα Μπόνη, υπό την καθοδήγηση των ιδιοκτητών, αδελφών Σικιαρίδη. Η απόγονος της οικογενείας, Ελισάβετ Σικιαρίδη, μιλάει στην «Κ» για τη σχέση του κτιρίου με το ρεύμα αρ ντεκό της εποχής.

το-νεοϋρκέζικο-ρεξ-ως-ορυχείο-μνήμης-τ-563000218

Η γοητευτική ιστορία του Ρεξ ξετυλίγεται πίσω στον χρόνο στην Αθήνα του Μεσοπολέμου και στην υποδοχή ενός νεοϋορκέζικου κτιρίου στην οδό Πανεπιστημίου. Το Ρεξ είναι συνδεδεμένο με την ανάπτυξη της μητροπολιτικής ταυτότητας της Αθήνας όσο λίγα κτίρια της προπολεμικής εποχής και φέτος, που θα διακόψει για ένα διάστημα τη λειτουργία του ώστε να αποκατασταθεί, θα μας απασχολήσει με τη διαδρομή του στον χρόνο. Συνδεδεμένο τα τελευταία χρόνια με το Εθνικό Θέατρο, το Ρεξ είναι ένα ορυχείο μνήμης για την Αθήνα από τη δεκαετία του 1930, οπότε άρχισε να χτίζεται σε σχέδια των αρχιτεκτόνων Βασίλη Κασσάνδρα και Λεωνίδα Μπόνη, του επιτυχημένου διδύμου που είχε ήδη σχεδιάσει το Μέγαρο του Μετοχικού Ταμείου Στρατού (ΜΜΤΣ). Το νεοϋορκέζικο, όμως, ύφος, κατ’ αντιδιαστολή με το ύφος του γαλλικού ρασιοναλισμού στο ΜΜΤΣ, ήταν καθ’ υπόδειξιν των ιδιοκτητών αδελφών Σικιαρίδη. Υπήρχε ένα όραμα.

Η Ελισάβετ Σικιαρίδη, απόγονος της οικογενείας Σικιαρίδη που έχτισε το Ρεξ (γνωστό και ως Σικιαρίδειο Μέγαρο), μας αφηγείται μια διαδρομή από την Κωνσταντινούπολη, την Καππαδοκία και τη Βηρυτό ώς την Αθήνα του 1925. Η ίδια είναι αρχιτέκτων και αυτήν την περίοδο διευθύνει από το Βερολίνο, όπου διαμένει μόνιμα, ένα διεθνές μεταπτυχιακό για τη διαχείριση και την ανθεκτικότητα του τοπίου, το ντιζάιν και την ανάπτυξη. «Είναι ιδιαίτερα απαιτητικό», σημειώνει, αλλά πάντα βρίσκει χρόνο για να μιλήσει για την οικογενειακή ιστορία, την οποία μελετάει. Η σύνδεση με ζευγαρωτούς γάμους (την ίδια ημέρα) των οικογενειών Αμπαζόγλου (από την Κωνσταντινούπολη) και Σικιαρίδη (από την Καππαδοκία και εν συνεχεία από τη Βηρυτό) ενίσχυε τα εμπορικά δίκτυα στην Ανατολική Μεσόγειο, γεννούσε νέους δρόμους και ιδέες. Από την εριουργία και την εμπορία υφασμάτων, οι οικογένειες Αμπαζόγλου και Σικιαρίδη είχαν αναπτύξει ως ένας κλάδος πλέον ένα ισχυρό κεφάλαιο.

Το νεοϋρκέζικο Ρεξ ως ορυχείο μνήμης της Αθήνας-1
Στη δεκαετία του 1930, πολλά μέγαρα θεαμάτων ή γραφείων, ξενοδοχεία, πολυκαταστήματα και συγκροτήματα κατοικιών υιοθέτησαν το διεθνές στυλ του μοντερνισμού με την αισθητική της αρ ντεκό. Στη φωτογραφία, το πολυκατάστημα Myer Emporium της Μελβούρνης.

«Στην Αθήνα πρέπει να ήρθαν στα μέσα ή προς τα τέλη της δεκαετίας του ’20 και ήταν μια οικογενειακή απόφαση», λέει η Ελισάβετ Σικιαρίδη. Οι Αμπαζόγλου είχαν εδραιωθεί στην Πόλη, προερχόμενοι από την Καππαδοκία, και είχαν αποκτήσει περιουσία με την εμπορία υφασμάτων. Στο Πέρα είχαν ιδρύσει τη μεγάλη εμπορική στοά Cercle d’ Orient. Είχαν σπουδάσει στη Ροβέρτειο Σχολή και η γιαγιά στο Αμερικανικό Κολλέγιο. Οι Σικιαρίδηδες είχαν καταλήξει στη Βηρυτό, ερχόμενοι από την Καππαδοκία (όπου συνδέονταν με τους ανθηρούς εμπορικούς σταθμούς που κοσμούνταν από εντυπωσιακές τοιχογραφίες και πλαισιώνονταν από ναούς ιδιαίτερης αρχιτεκτονικής). Ενδιάμεσος σταθμός ήταν τα Αδανα. Ο Συμεών Σικιαρίδης ήταν εισαγωγέας υφασμάτων από την Αγγλία, το Βέλγιο και την Ιταλία. Πέραν του εμπορίου, όμως, υπήρχαν και άλλα ενδιαφέροντα. Η Αναστασία Σικιαρίδη είχε ιδρύσει το ελληνικό σχολείο της Βηρυτού.

«Είχαν ταξιδέψει στη Νέα Υόρκη κι εκεί αποφάσισαν ότι ήθελαν να χτίσουν ένα μοντέρνο κτίριο, ένα αμερικανικό μέγαρο, στην Αθήνα», λέει η κ. Σικιαρίδη.

«Στην Αθήνα επέδειξαν μεγάλη προνοητικότητα, καθώς αγόρασαν πολλά οικόπεδα στην οδό Πειραιώς προκειμένου να ανεγείρουν τα εργοστάσια και τις κατοικίες τους», λέει η Ελισάβετ Σικιαρίδη. Σταδιακά πούλησαν πολλά οικόπεδα, αλλά κράτησαν ένα μεγάλο όπου ιδρύθηκε η Ελληνική Εριουργία. Εκεί είχαν και τα σπίτια τους. «Ως τη δεκαετία του ’70, όλο και κάποιος θείος έμενε εκεί». Σήμερα, όλο το πλέγμα εκείνων των κτιρίων στεγάζει την Ανωτάτη Σχολή Καλών Τεχνών.

Το νεοϋρκέζικο Ρεξ ως ορυχείο μνήμης της Αθήνας-2
O αρ ντεκό κινηματογράφος «Opera» του Μπουένος Αϊρες, κτίριο σύγχρονο του Ρεξ της Αθήνας.

«Οι αδελφοί Σικιαρίδη είχαν ταξιδέψει στη Νέα Υόρκη κι εκεί αποφάσισαν ότι ήθελαν να χτίσουν ένα μοντέρνο κτίριο, ένα αμερικανικό μέγαρο, στην Αθήνα», μας λέει η Ελισάβετ Σικιαρίδη. «Ηταν αποφασισμένοι. Ανέθεσαν τα σχέδια στους αρχιτέκτονες με την οδηγία για ένα κτίριο αυτών των προδιαγραφών». Το πολυτελές και μοντέρνο Ρεξ είχε προκαλέσει αίσθηση στους Αθηναίους. Ο κινηματογράφος στο ισόγειο εγκαινιάστηκε στις 23 Ιανουαρίου 1937 με μια μουσική ταινία με τον Πολωνό τραγουδιστή και ηθοποιό Γιαν Κιεπούρα (1902-1966), που έκανε καριέρα στις ΗΠΑ. Οι αδελφοί Σικιαρίδη συνεργάστηκαν εξαρχής με τον Σπύρο Σκούρα, τον μετέπειτα πρόεδρο της 20th Century Fox, για την εισαγωγή των ταινιών. Στο Ρεξ είχε τη δική της θεατρική σκηνή και η Μαρίκα Κοτοπούλη. Το θρυλικό, επίσης, Σινεάκ συνδέθηκε με τις αναμνήσεις χιλιάδων παιδιών.

Η τάση για υπερμοντέρνα αρ ντεκό μέγαρα ήταν διεθνής και η Αθήνα είχε αποκτήσει το καύχημά της. Αργότερα, στη δεκαετία του 1980, το Ρεξ περιήλθε στο Δημόσιο. Γνώρισε περιόδους παρακμής, όμως η ισχύς του ονόματός του ουδέποτε εξέπεσε. Με το Εθνικό Θέατρο συνεχίζει στον χρόνο.

Λάβετε μέρος στη συζήτηση 0 Εγγραφείτε για να διαβάσετε τα σχόλια ή
βρείτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει για να σχολιάσετε.
Για να σχολιάσετε, επιλέξτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει. Παρακαλούμε σχολιάστε με σεβασμό προς την δημοσιογραφική ομάδα και την κοινότητα της «Κ».
Σχολιάζοντας συμφωνείτε με τους όρους χρήσης.
Εγγραφή Συνδρομή