«Το πανεπιστήμιο δεν είναι ένας περίκλειστος χώρος όπου δάσκαλοι μεταβιβάζουν στους μαθητές τους γνώσεις και δεξιότητες. Είναι κομμάτι της κοινωνίας, ένα επίλεκτο αν θέλετε κομμάτι, που μέσα σε αυτό διαμορφώνεται η κοινωνία του μέλλοντος, επωάζονται και ζυμώνονται οι αξίες που θα μεταδοθούν στους νεότερους, στα παιδιά, στα φυσικά και στα πνευματικά παιδιά που θα είναι οι μαθητές και οι μαθήτριές σας. Στο πανεπιστήμιο φτιάχνουμε –εν μέρει βέβαια και στον βαθμό που μας αναλογεί – την επόμενη μέρα της Ελλάδας». Ακόμη και αν η Αγγέλα Καστρινάκη, στην οποία ανήκει η παραπάνω φράση, δεν υιοθετούσε τον υπερθετικό βαθμό, είναι βέβαιο ότι πολλοί θα χαρακτήριζαν τη χθεσινή της ομιλία στους νέους πτυχιούχους –η κ. Καστρινάκη είναι καθηγήτρια στο τμήμα Φιλολογίας του Παν. Κρήτης– ύψιστο μάθημα στη διάρκεια των σπουδών τους. Η Αγγέλα Καστρινάκη αποφάσισε να μιλήσει για το τρομερό συμβάν της δολοφονίας της βιολόγου Σούζαν Ιτον στη Κρήτη. «Φυσικά είμαστε συγκλονισμένοι. Φυσικά καταδικάζουμε. Δεν φτάνει όμως αυτό» τόνισε προς το ακροατήριο, εκτός από τους τελειόφοιτους ήταν μαζί και φίλοι και συγγενείς τους.
«Οφείλουμε να διερευνήσουμε τις συμπεριφορές, από τις πιο μικρές και φαινομενικά ασήμαντες έως τις πιο κομβικές, που εντέλει ενδέχεται να οδηγήσουν στο τρομερό έγκλημα. Ολες τις δικές μας συμπεριφορές, στον τρόπο που μεγαλώνουμε τα παιδιά μας, και ειδικά τα αγόρια, στον τρόπο που αντιδρούμε απέναντι στην ανομία, στην οπλοχρησία, στη βία εν γένει και στην έμφυλη βία, στη βία κατά των γυναικών, ειδικότερα. Αυτή τη διερεύνηση την κάθε άλλο παρά εύκολη, την έκανε πριν από λίγες μέρες ένας συντοπίτης μας, Ρεθυμνιώτης, ο Χάρης Στρατιδάκης, ιστορικός ερευνητής και συγγραφέας, διδάκτορας Παιδαγωγικής, στο άρθρο του, με τίτλο “Μήπως στην Κρήτη η ανθρώπινη ζωή παραέγινε φθηνή;”. Παρατηρεί πρώτα πρώτα τη συχνότητα του φαινομένου (το τελευταίο συμβάν ήταν μόνο η κορωνίδα) και το ότι οι φόνοι αφορούν συνήθως αλλοδαπές γυναίκες (δύο μετανάστριες από τη Βουλγαρία, πρόσφατα στο Ρέθυμνο), που δεν έχουν σόι να απαιτήσει την τιμωρία τους ή και να φροντίσει γι’ αυτή μέσω της αυτοδικίας. Δειλοί, λοιπόν, οι δολοφόνοι. Αλλά το πιο σημαντικό στο γενναίο αυτό άρθρο είναι ότι ο συγγραφέας τολμά να θίξει τις γενικότερες συμπεριφορές, αυτές που μας αφορούν όλες και όλους», ανέφερε η κ. Καστρινάκη, παραθέτοντας συμπεριφορές Κρητικών που αμαυρώνουν το νησί.
«Ασφαλώς δεν είναι αυτή η δική μας Κρήτη, της αντιμετώπισης των γυναικών ως ζώων, των απαγωγών, των χασισοφυτειών και της απαξίωσης της ζωής και της τιμής των μεταναστών. Ομως υπάρχει και αυτή η Κρήτη, όλων των παραπάνω αλλά και της συνολικής καταπάτησης του νόμου, της καπετανιάς, του “επά’ μαι ’γω”, του αντριλικιού, της κούπας, της θρασυδειλίας και των γνωστών σ’ όλους μας πολιτικών προσώπων που τους καλύπτουν», είπε η κ. Καστρινάκη, αξιοποιώντας το κείμενο του Χάρη Στρατιδάκη.
«Πικρό συμπέρασμα»
Ο συγγραφέας βγάζει το συμπέρασμα ότι μάλλον η κοινωνία της Κρήτης απέτυχε. «Πικρό, πολύ πικρό συμπέρασμα» αποφάνθηκε η κ. Καστρινάκη. «Μπορούμε άραγε να το ανατρέψουμε; Ελπίζω πως ναι. Μάλιστα, στο μέτρο που μας αναλογεί πάντα, είναι το πρώτιστο καθήκον μας. Πώς αναθρέφουμε τα παιδιά μας; Πώς θα αναθρέψετε τα παιδιά σας; Τι αξίες θα διαδώσετε στο σχολείο όπου θα διδάξετε, στο φροντιστήριο όπου θα διδάξετε, στην όποια δουλειά θα κάνετε; Οχι, δεν αναθρέφουμε “αντράκια”, παρά ανθρώπους που σέβονται τη ζωή και την αξιοπρέπεια της άλλης ανθρώπινης ύπαρξης, που τηρούν τους νόμους του κράτους, που δείχνουν με λόγια και έργα την αλληλεγγύη τους, που βοηθούν τους πιο αδύναμους, που σέβονται τη διαφορετικότητα στις ανθρώπινες επιλογές. Δεν αναθρέφουμε ούτε “γυναίκες”, παρά ανθρώπινα όντα ικανά να βιώσουν την ισότητά τους και να συμβάλουν επίσης με λόγια και έργα στις καλύτερες δυνατές ανθρώπινες και κοινωνικές σχέσεις… Η τραγική δολοφονία ας γίνει αρχή στοχασμού για όλους μας».