Αν ο Τζ. Ντ. Σάλιντζερ δεν είχε πεθάνει προ δεκαετίας, την Πρωτοχρονιά θα έκλεινε τα 101 του χρόνια. Πέρυσι, με αφορμή τη συμπλήρωση ενός αιώνα από τη γέννησή του, ο γιος του, Ματ, δήλωσε ότι «ο πατέρας μου μισούσε τα γενέθλια, τις διακοπές και λίγο πολύ κάθε προσχεδιασμένους ή πολιτιστικά καθορισμένους εορτασμούς, και σίγουρα θα μισούσε αυτή την εκατονταετηρίδα». Δεν ξέρω αν υπονοείται ότι ο συγγραφέας μισούσε και τα Χριστούγεννα και αν γι’ αυτό (ή παρά αυτό) επέλεξε ένα αμιγώς χριστουγεννιάτικο περιτύλιγμα για τον «Φύλακα στη σίκαλη». Τα φετινά Χριστούγεννα, πάντως, μπορούμε να ασχοληθούμε με κάτι που μετά βεβαιότητας αγαπούσε: την οικογένεια Γκλας, η οποία υπήρξε επί της ουσίας η σημαντικότερη και η πιο συνεπής λογοτεχνική του εμμονή.
Αφορμή μάς δίνει η επανέκδοση και νέα μετάφραση του «Η Φράννυ και ο Ζούι» (εκδ. Πατάκη), ενός βιβλίου αποτελούμενου από τις νουβέλες «Φράννυ» και «Ζούι», που αντιστοιχούν στα δύο νεότερα από τα συνολικά επτά αδέλφια της οικογένειας Γκλας. Ο Σάλιντζερ επινόησε αυτή την οικογένεια, εντοπίζοντας στα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά των μελών της τα στοιχεία που ήθελε για να εξερευνήσει το πνευματικό κενό της αμερικανικής κοινωνίας, σε ένα υπαρξιακό και θεολογικό υπόβαθρο. Οι ιστορίες της οικογένειας Γκλας είναι επίσης ένα υπέροχο παζλ: οι πρωταγωνιστές εναλλάσσονται, προσφέρουν πληροφορίες ο ένας για τον άλλο, και μέσω μιας μη γραμμικής αφήγησης αποκτάμε τελικά μια εικόνα της πορείας των επτά παιδιών από το Άπερ Ιστ Σάιντ του Μανχάταν και της μοίρας του καθενός – δεν μοιάζουν με καμία άλλη οικογένεια, αλλά συγχρόνως μοιάζουν με όλες. Το «Η Φράννυ και ο Ζούι» είναι ένας θαυμάσιος τρόπος να μπείτε στον πολύ ιδιαίτερο κόσμο των Γκλας.
Άνθρωποι χωρίς κίνητρο
Η ιστορία του μυθιστορήματος του Πάτρικ Χάμιλτον «Πλατεία Χανγκόβερ» (εκδ. Στερέωμα) ξεκινά το απομεσήμερο των Χριστουγέννων του 1938, στο Λονδίνο. Το ιστορικό πλαίσιο έχει σημασία, προφανώς, όπως και η μέρα. Το κλίμα δεν είναι εορταστικό. Ο Χάμιλτον γράφει για το Λονδίνο των σκοτεινών παμπ και των φθηνών ξενοδοχείων, των απελπισμένων ψυχών που περιφέρονται σε μια μητρόπολη που παραλύει. Ο ήρωας της ιστορίας, ένας σχιζοφρενής, αλκοολικός άντρας ονόματι Τζορτζ Χάρβεϊ Μπόουν, παρατηρεί τους ανθρώπους γύρω του που «κινούνταν σαν αυτόματα, χωρίς κίνητρο, χωρίς δική τους βούληση. (…) Δεν είχαν ένσαρκη υπόσταση· σ’ αυτόν τον κόσμο δεν υπήρχαν πλάσματα που γεύονταν την ευχαρίστηση ή τον πόνο». Είναι, επίσης, ερωτευμένος με μια γυναίκα που θέλει να σκοτώσει.
Το βιβλίο κυκλοφόρησε στα ελληνικά τώρα, για πρώτη φορά, σε μετάφραση της Κατερίνας Σχινά, συνοδεία ενός όμορφου επίμετρου του Νίκου Α. Μάντη, ο οποίος αναφέρει ότι ο συγγραφέας μάς θυμίζει πως «πίσω από τα δεινά των ανθρώπων, πίσω από κάθε είδους επίμονη και βασανιστική παράνοια κρύβεται πάντα το φάσμα της συλλογικής μοίρας, η κοινή ανθρώπινη ανάσα που πάλλεται και υποφέρει». Ο Χάμιλτον περιγράφει τη ζωή της ποιοτικής έκπτωσης, του διαστρεβλωμένου νοήματος, του χαμένου ορίου της αξιοπρέπειας. Συνθέτει μια μαύρη κωμωδία, φέρνοντας τη μυρωδιά του αλκοόλ στα ρουθούνια του αναγνώστη, τον προκαλεί να παρασυρθεί στην ατμόσφαιρα και να γελάσει. Να γελάσει και να τρομάξει. Να τρομάξει και να σκεφτεί πώς συντηρείται μέσα μας η πάλη ανάμεσα στην αγάπη και στο μίσος.
Τα μονοπάτια της πίστης
Αυτές τις μέρες μπορείτε να το πετύχετε σε κάποια αίθουσα, αλλιώς από τις 20 του μήνα θα διατίθεται και μέσω Netflix – ο λόγος για την ταινία «Οι δύο πάπες» (Odeon) του Φερνάντο Μεϊρέγιες, στην οποία παρακολουθούμε μια ιστορία χιουμοριστικού σχολιασμού της παπικής παράδοσης και συγχρόνως μια σοβαρή σκέψη γύρω από το σύμπλεγμα εξουσία – Εκκλησία – πίστη. Το σενάριο είναι αληθοφανές (χωρίς απαραίτητα να μην είναι αληθινό, πρόκειται πάντως για μυθοπλασία), καθώς παρακολουθούμε τη συνάντηση που έγινε ανάμεσα στον πάπα Βενέδικτο και τον μετέπειτα πάπα Φραγκίσκο (τον σημερινό πάπα δηλαδή), με σκοπό την αλλαγή σκυτάλης στην κεφαλή της Καθολικής Εκκλησίας. Οι Άντονι Χόπκινς και Τζόναθαν Πράις είναι οι δύο πάπες, η κοσμοθεωρία των οποίων συγκρούεται, καθώς, όπως φαίνεται, υπάρχουν πολλοί τρόποι για να υπηρετείς τον Θεό ή έστω την Εκκλησία. Η συζήτησή τους, βαθιά, ειλικρινής και σεναριακά καλοδουλεμένη, μας μεταφέρει στα παρασκήνια της θρησκευτικής πίστης. Αν, εν τω μεταξύ, σας αρέσουν και κατά τα άλλα οι ιστορίες από το Βατικανό, στην αρχή του έτους αναμένεται από την Cosmote και η συνέχεια (επιτέλους) του ονειρεμένου και «αιρετικού» «The Young Pope» του Πάολο Σορεντίνο, που θα λέγεται πλέον «The New Pope», με τον Τζον Μάλκοβιτς να προστίθεται στο καστ, στο πλευρό του Τζουντ Λο. ■