Διαβάζω τις συγκινητικές νεκρολογίες για την 90χρονη Μαρίζ Κοντέ, τη «μεγάλη κυρία της λογοτεχνίας της Καραϊβικής», όπως σχολίασε στην είδηση του θανάτου της το Associated Press. Θα αναγνωρίζετε το όνομά της: ήταν εδώ και πολλά χρόνια πολύ ψηλά στη λίστα των φαβορί για το Νόμπελ και επίσης ήταν η νικήτρια του «Εναλλακτικού Νόμπελ», του παράξενου βραβείου που δόθηκε από ανεξάρτητο φορέα το 2018, όταν η Σουηδική Ακαδημία έκανε διάλειμμα για να ανασυγκροτηθεί μετά τον καταιγισμό των σκανδάλων. Θα αναγνωρίζετε το όνομα της Μαρίζ Κοντέ, αλλά δύσκολα θα την έχετε διαβάσει, καθώς πολύ παραδόξως κανένα βιβλίο της δεν έχει μεταφραστεί στα ελληνικά. Είναι ακόμα αντιεμπορική μια εξωτική μαύρη γυναικεία φωνή; Ή απλώς έτυχε;
Ούτε η νεαρή Γιαπωνέζα συγγραφέας Ριέ Κουντάν έχει μεταφραστεί στα ελληνικά, υποθέτω όμως ότι αυτό θα αλλάξει σύντομα. Η Κουντάν κέρδισε πριν από λίγο καιρό το βραβείο Ακουταγκάουα, σημαντικό για την εγχώρια σκηνή της Ιαπωνίας, παραδεχόμενη ότι ένα πολύ μικρό μέρος του μυθιστορήματός της το έγραψε το ChatGPT. Διαβάζω μια πρόσφατη δήλωσή της: «Αν σκεφτείς προσεκτικά πώς να τη χρησιμοποιήσεις και κοιτάξεις τις αδυναμίες σου, η τεχνητή νοημοσύνη μπορεί να σε βοηθήσει να τις αντιμετωπίσεις». Σκέφτομαι ότι δεν λέει κάτι παράλογο, αλλά συγχρόνως αυτή η τοποθέτηση είναι εξωφρενική.
Ανακοινώθηκαν, όπως διαβάζω, τα ονόματα των οκτώ συγγραφέων που επιλέχθηκαν στα φετινά βραβεία Windham-Campbell: καθένας από τους οκτώ (δεν αναφέρω τα ονόματα, δεν μας είναι γνωστά στην Ελλάδα) θα λάβει το ποσό των 175.000 δολαρίων, ώστε να έχει «την ελευθερία, τον χρόνο και τον χώρο για να γράψει, να σκεφτεί, να δημιουργήσει – χωρίς πίεση ή κάποια προσδοκία», σύμφωνα με το σκεπτικό της επιτροπής. Ώρες ώρες είναι σαν να ζούμε σε άλλο πλανήτη.
Κάποιες φορές δεν ξέρεις τι θέλεις να διαβάσεις, μπορεί να μην ξέρεις και τι θέλεις γενικά. Αυτή η άγνωστη συλλογή του Γιάννη Ρίτσου, γραμμένη το 1985, έφτασε στα χέρια μου σαν δώρο, την άνοιξα τυχαία στη σελίδα 60 και διάβασα αυτό το ποίημα: «Άδειασαν τα χρόνια / και τα πράγματα. / Πρέπει να βρεις κάτι βαρύ / να τα ξαναγεμίσεις – / πέτρες ή πατάτες / ή λέξεις – / να σταθούν όρθια». Η συλλογή λέγεται Άσπρες κηλίδες πάνω στο άσπρο και κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Κέδρος.