Η απάντηση στο ντιμπέιτ για το πότε ακριβώς ολοκληρώνεται η προηγούμενη δεκαετία και αρχίζει η επόμενη μπορεί να μην έχει ακόμη διαλευκανθεί, ωστόσο κάθε ευκαιρία στοχασμού και ανασκόπησης καλό είναι να μην πάει χαμένη. Τα 2010s, άλλωστε, αποτέλεσαν μια εξαιρετικά πολύπλοκη δεκαετία – αρκεί να θυμηθεί κανείς πως πρόκειται για μια περίοδο η οποία ξεκίνησε με επαίνους για τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης που «εκδημοκράτιζαν τη Μέση Ανατολή» και κατέληξε με έντονες κατηγορίες εναντίον του Facebook, για την εκθετική άνοδο της παραπληροφόρησης και την καταστροφή του δημοκρατικού διαλόγου. Εφόσον, σύμφωνα με την πασίγνωστη παροιμία, μία εικόνα αξίζει όσο χίλιες λέξεις, ίσως δεν υπάρχει καλύτερος τρόπος γι’ αυτόν τον απαραίτητο αναδρομικό στοχασμό από ένα φωτογραφικό ταξίδι ανά τα χρόνια.
Η δύναμη της φωτογραφίας, άλλωστε, αποδείχθηκε περίτρανα κατά τη διάρκεια της δεκαετίας που διανύσαμε. Από τις σοκαριστικές φωτογραφίες του καταστροφικού τυφώνα «Σάντι» μέχρι τις πιο πρόσφατες απεικονίσεις μιας συρρικνωμένης Γροιλανδίας, κεντρικό ρόλο έπαιξε η χαρτογράφηση της κλιματικής αλλαγής, η οποία έδειξε πλέον το σκληρό της πρόσωπο με δεκάδες ακραία καιρικά φαινόμενα και καταστροφές ανά την υφήλιο. Παράλληλα, δεκάδες φωτορεπόρτερ ανά τον κόσμο κατάφεραν να αποτυπώσουν με μοναδικό τρόπο την ελπίδα καθώς και την αποδόμηση αυτής – από την «Αραβική Ανοιξη» μέχρι τις διαδηλώσεις του Γκεζί και τη βίαιη καταστολή στο Χονγκ Κονγκ. Υπάρχει, όπως πάντα, και μια πιο ανάλαφρη φωτογραφική ιστορία: εκείνη που περιέχει την απαστράπτουσα selfie των αστέρων του Χόλιγουντ που μας χάρισε η Ελεν ντε Τζένερις, καθώς και το περήφανο χαμόγελο του Γιουσέιν Μπολτ λίγα κλάσματα του δευτερολέπτου πριν καταρρίψει κάθε προηγούμενο ολυμπιακό ρεκόρ στίβου.
Είτε πρόκειται για μια εικόνα αισιοδοξίας είτε για μια απεικόνιση των πιο απάνθρωπων συνθηκών του πλανήτη, κάθε μία από τις επιλεγμένες φωτογραφίες παραμένει αξέχαστη. Ολες καταγράφουν στην Ιστορία –με ανεξίτηλο μελάνι και απίστευτες λεπτομέρειες– μερικές από τις στιγμές που στιγμάτισαν τα νεφελώδη 2010s.
2011 | Μανάμα, Μπαχρέιν
Η επανάσταση του Τουίτερ
Μαζική διαμαρτυρία και με τη χρήση των κοινωνικών δικτύων.
Με ελπίδα και εκατοντάδες «τιτιβίσματα» χάρη στην εκκολαπτόμενη ισχύ του Τουίτερ ξεκίνησε η δεκαετία, καθώς αμέτρητοι ακτιβιστές της Μέσης Ανατολής ξεχύθηκαν στους δρόμους, απαιτώντας τον εκδημοκρατισμό των κρατών τους. Εκτός των τριών μεγάλων χωρών της Βορείου Αφρικής, η Αραβική Ανοιξη προσπάθησε να «ανθίσει» και σε άλλες χώρες, όπως το Μπαχρέιν και η Συρία. Ωστόσο, εννέα χρόνια έπειτα από την «ψηφιακή επανάσταση», ο πόλεμος επιμένει, ενώ όπου υπήρξε ανατροπή, στην εξουσία δεν βρίσκονται δημοκράτες επαναστάτες αλλά το ριζοσπαστικό ισλάμ.
2012 | Νέα Υόρκη, ΗΠΑ
Το Μανχάταν στο σκοτάδι
Το πέρασμα του τυφώνα «Σάντι» ήταν καταστροφικό για το Μανχάταν.
Ανήμερα το Χάλογουιν, η μεγαλούπολη της Νέας Υόρκης βρέθηκε τυλιγμένη σε βαθύ σκοτάδι – και όχι λόγω κάποιου εορταστικού φωτισμού. Ο τυφώνας «Σάντι» ξεκλήρισε την πόλη που δεν κοιμάται ποτέ, οδηγώντας σε 98 νεκρούς και εκατοντάδες τραυματίες, καθώς ένα γιγάντιο υδάτινο τείχος σάρωσε τον αστικό ιστό της. Μέχρι και σήμερα, οι ζημιές στις λεωφόρους και στις γραμμές του μετρό δεν έχουν επιδιορθωθεί, ενώ το ακραίο καιρικό φαινόμενο παραμένει μια ισχυρή υπενθύμιση πως κανένας τόπος δεν είναι ασφαλής από τις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής.
2013 | Κωνσταντινούπολη, Τουρκία
Γκεζί: δράση και αντίδραση
Βίαιη καταστολή από την αστυνομία σε περιβαλλοντική διαμαρτυρία.
Η υφήλιος ίσως έχει πλέον ξεχάσει πως κάποτε το καθεστώς του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν επαινούνταν από τη Δύση ως φάρος εκδημοκρατισμού και οικονομικής ανάπτυξης. Οι μάσκες έπεσαν ολοκληρωτικά το 2013, όταν μια περιβαλλοντική διαμαρτυρία για την καταστροφή του πάρκου Γκεζί οδήγησε σε ξέσπασμα κατά του αυταρχισμού του κυβερνώντος AKP και, εν συνεχεία, στη βίαιη καταστολή από την τουρκική αστυνομία, η οποία θα αποκαλούσε τρομοκράτη κάθε διαμαρτυρόμενο. «Μετά το Γκεζί, τίποτε δεν είναι το ίδιο», αναφέρει σήμερα η συγγραφέας Γκαγιέ Μποράλιογλου.
2014 | Λος Αντζελες, ΗΠΑ
Μία selfie, 12 αστέρες
Η «σέλφι» της Ελεν ντε Τζένερις με τους αστέρες του Χόλιγουντ.
Το λεξικό της Οξφόρδης ξεχώρισε τη «selfie» ως λέξη της χρονιάς για το 2013, ωστόσο η πραγματική δύναμη της «αυτοφωτογράφισης» αποδείχθηκε έναν χρόνο μετά. Κατά τη διάρκεια των βραβείων Οσκαρ, η παρουσιάστρια Ελεν ντε Τζένερις μάζεψε μια παρέα λαμπρών αστέρων του Χόλιγουντ, έδωσε το κινητό της στον Μπράντλεϊ Κούπερ παρακινώντας τον να τραβήξει μια φωτογραφία, και κοινοποίησε το αποτέλεσμα στον προσωπικό της λογαριασμό στο Τουίτερ. Η συγκεκριμένη «αυτοφωτογράφιση» της Ντε Τζένερις και της παρέας της έσπασε κάθε ρεκόρ αναδημοσιεύσεων.
2015 | Θάλασσα Ανταμάν, Μιανμάρ
Αγνωστη προσφυγική κρίση
Μετανάστες πηδούν από βάρκα για να συλλέξουν προμήθειες τροφίμων.
Δεκάδες μετανάστες της μειονότητας των Ροχίνγκια πηδούν από μια βάρκα για να συλλέξουν προμήθειες τροφίμων που έπεσαν από ελικόπτερο του στρατού της Ταϊλάνδης. Σχεδόν ένα εκατομμύριο μέλη της εθνοτικής μουσουλμανικής μειονότητας έχει καταφύγει στο γειτονικό Μπανγκλαντές για να γλιτώσει από την τρομακτική εκστρατεία βίας του στρατού της Μιανμάρ, υπό το παγερό βλέμμα της –κάποτε τιμηθείσας με βραβείο Νομπέλ Ειρήνης– Αούνγκ Σαν Σου Κι. Πρόκειται για μια προσφυγική κρίση που παραμένει, μέχρι σήμερα, εκτός των πρωτοσέλιδων του κόσμου.
2016 | Ρίο ντε Τζανέιρο, Βραζιλία
Ο άνθρωπος- αστραπή
Το περήφανο χαμόγελο του Μπολτ λίγο πριν καταρρίψει κάθε ρεκόρ.
Εναν χρόνο πριν αποσυρθεί πλήρως από τον απαιτητικό κόσμο του στίβου, ο Τζαμαϊκανός σπρίντερ Γιουσέιν Μπολτ κερδίζει το τρίτο του χρυσό ολυμπιακό μετάλλιο και παράλληλα καθιστά νέο ρεκόρ ως ο μοναδικός αθλητής στην Ιστορία που κατάφερε να κερδίσει τρεις συνεχόμενες πρωτιές στον αγώνα των 100 μέτρων σε τρεις αλλεπάλληλους Ολυμπιακούς Αγώνες. Μπορεί να μην κατάφερε να καταρρίψει τον χρόνο του στους αγώνες του Ρίο, ωστόσο ο σπρίντερ μας χάρισε μια αθάνατη φωτογραφία στην οποία κοιτάζει τους συναθλητές που βρίσκονται πίσω του με χαμόγελο.
2017 | Ουάσιγκτον, ΗΠΑ
Ο Τραμπ στο τιμόνι των ΗΠΑ
Ο νεοεκλεγείς Ντόναλντ Τραμπ με τους υποστηρικτές του.
Ηταν το τέλος μιας σοκαριστικής εκλογικής περιόδου, η οποία έφερε ίσως τη μεγαλύτερη ανατροπή στη σύγχρονη αμερικανική ιστορία. Ενας περήφανος, νεοεκλεγείς Ντόναλντ Τραμπ καταφθάνει στην Ουάσιγκτον για την ορκωμοσία του, απαγγέλλοντας έναν λόγο-ύμνο στον εθνικισμό και στην υπεράσπιση των συνόρων των Ηνωμένων Πολιτειών. Η επιτροπή για την ορκωμοσία δαπάνησε πάνω από 1,5 εκατ. δολ., ωστόσο οι δηλώσεις του Αμερικανού προέδρου περί αριθμού-ρεκόρ συμμετεχόντων καταρρίφθηκαν άμεσα από τις εναέριες φωτογραφίες της τελετής.
2018 | Σύνορα Βόρειας και Νότιας Κορέας
Ενα συμβολικό βήμα
Ο Κιμ Γιονγκ Ουν με τον πρόεδρο της Νότιας Κορέας, Μουν Τζάε Ιν.
Μια ευχάριστη στροφή για την ιστορία της διχασμένης Κορέας ήρθε τον Απρίλιο του 2018, όταν ο Κιμ Γιονγκ Ουν έγινε ο πρώτος ηγέτης της Βόρειας Κορέας που πέρασε τα σύνορα και πάτησε το πόδι του στη Νότια Κορέα για να συναντήσει τον πρόεδρό της, Μουν Τζάε-ιν. Σε μια ιστορική χειραψία υψηλού συμβολισμού, οι δύο ηγέτες αντάλλαξαν χαμόγελα και χειραψίες, ενώ η κοινή τους εμφάνιση ολοκληρώθηκε με τη δήλωση πως οι δύο χώρες –οι οποίες βρίσκονται σε πόλεμο εδώ και περίπου 70 χρόνια– θα υπογράψουν συνθήκη ειρήνης στο άμεσο μέλλον.
2019 | Γροιλανδία
Οι πάγοι που χάνονται
Σκυλιά σέρνουν έλκηθρο σε λίμνη λιωμένου πάγου στη Γροιλανδία.
Το 2019 υπήρξε αναμφισβήτητα η χρονιά κατά την οποία η κλιματική αλλαγή εισήλθε δυναμικά στο προσκήνιο του παγκόσμιου διαλόγου. Πλάι στο θερμότερο καλοκαίρι στην ιστορία καταμέτρησης θερμοκρασιών βρέθηκε και μια σοκαριστική φωτογραφία που απεικονίζει ένα έλκηθρο που σέρνεται από σκυλιά να διασχίζει μια λίμνη λιωμένου πάγου στη Γροιλανδία εν μέσω του Μαΐου – ένα φαινόμενο άνευ προηγουμένου. Το γιγάντιο νησί της Αρκτικής θερμαίνεται πλέον δύο φορές γρηγορότερα από τον υπόλοιπο πλανήτη και η απώλεια πάγου είναι ήδη τρομακτική.