Στις αρχές της δεκαετίας του ’60, ο Βλαντιμίρ Ναμπόκοφ είχε ζήσει για ένα μεγάλο διάστημα στο Λος Αντζελες, γράφοντας το σενάριο για τη «Λολίτα», κινηματογραφική μεταφορά του δικού του μυθιστορήματος από τον Στάνλεϊ Κιούμπρικ. Αυτό που περισσότερο τον είχε εντυπωσιάσει στην αμερικανική μεγαλούπολη, όπως ανέφερε σε συνεντεύξεις του, ήταν οι τεράστιες τζακαράντες, τα δέντρα με τα μενεξεδένια λουλούδια και τους καρπούς, που όταν τους κινεί ο άνεμος κροταλίζουν! Και στον Γιώργο Σεφέρη άρεσαν πολύ.
Τις είχε, μάλιστα, συμπεριλάβει σε ένα ποίημά του: «Οι τζακαράντες παίζοντας καστανιέτες και χορεύοντας / ρίχναν γύρω στα πόδια τους ένα μενεξεδένιο χιόνι» (Kerk Str. Oost, Pretoria, Transvaal, 1941).
Δεν τις ήξερα, το ομολογώ. Και να που φέτος, την περίοδο της καραντίνας, όταν οι λιγοστές μας έξοδοι έγιναν πολύτιμες και αρχίσαμε να παρατηρούμε αχόρταγα την πόλη λες και τη βλέπαμε για πρώτη φορά, οι τζακαράντες της Αθήνας μού αποκαλύφθηκαν σε όλο τους το μεγαλείο: ολάνθιστες.
Η ιακαράνδη η μιμηλήφυλλος, όπως είναι η επιστημονική ονομασία της, δεν ανήκει στα ενδημικά είδη της ελληνικής χλωρίδας, μια και αγαπά τα τροπικά κλίματα. Εφτασε στη χώρα μας γύρω στο 1840, ανάμεσα στα περίπου 15.000 φυτά που έφερε από τη Γένοβα το πλοίο «Φοίνιξ» – παραγγελία του Γάλλου κηποτέχνη Φρανσουά Λουί Μπαρό, στον οποίο η βασίλισσα Αμαλία είχε αναθέσει τη δημιουργία του Βασιλικού και μετέπειτα Εθνικού Κήπου.
Σχεδόν πενήντα είδη υπάρχουν σε όλο τον κόσμο. Η πλούσια ανθοφορία τους, και μάλιστα δύο φορές τον χρόνο (άνοιξη και φθινόπωρο), είναι το πλεονέκτημα αλλά και η κατάρα τους. Από τις περισσότερες πόλεις της Ευρώπης και της Αμερικής, οι τζακαράντες έχουν πλέον εξοστρακιστεί, γιατί πολλοί κάτοικοι δυσανασχετούν με τα άνθη τους, που, όταν πέφτουν, βάφουν τα πεζοδρόμια και τα αυτοκίνητα.
Ελάχιστες έχουν μείνει και στην Αθήνα: στο Ζάππειο, στο Πεδίον του Αρεως, στη λεωφόρο Συγγρού, πέριξ της Τεχνόπολης, στην οδό Αθηνάς. Μενεξεδιά υπόμνηση ότι η άνοιξη του 2020 δεν χάθηκε, δεν μας προσπέρασε, τελικά…