Πολλαπλά πλήγματα στην ψυχολογία, αλλά και στις πραγματικές δυνατότητες ανάκαμψης της εγχώριας αγοράς κατοικίας, έχουν επιφέρει οι κεφαλαιακοί έλεγχοι κατά τη διάρκεια του τελευταίου διμήνου. Σύμφωνα με σχετική έκθεση της GLP Values, εταιρείας πιστοποιημένων εκτιμητών, κατά τη διάρκεια των επόμενων δύο-τριών ετών, οι αξίες των ακινήτων αναμένεται να μειωθούν έως 18% σε σχέση με το σημερινό τους επίπεδο. Εφόσον η πρόβλεψη αυτή επιβεβαιωθεί, «τότε η συνολική κάμψη στην αγορά κατοικίας, μετά τρία διαδοχικά μνημόνια, αναμένεται να προσεγγίσει το 60%», τονίζει στην «Κ» ο κ. Τάσος Τσομπανίδης, εκπρόσωπος της GLP Values.
Σύμφωνα με την ανάλυση της εταιρείας, ήδη η αγορά ακινήτων βρίσκεται σε τροχιά πτώσης, ως αποτέλεσμα και της αδράνειας που έχει καταγραφεί στις συναλλαγές καθ’ όλη τη διάρκεια του τρέχοντος έτους, ως αποτέλεσμα της αβεβαιότητας που κυριάρχησε εν αναμονή της επίτευξης συμφωνίας με τους δανειστές. Ως εκ τούτου, μετά και την εξειδίκευση των νέων μέτρων, μεγάλο μέρος των οποίων είναι υφεσιακό, «κρίνεται λογική μια περαιτέρω μέση υποχώρηση των τιμών από 12% έως 18%, ανάλογα με την κατηγορία και τα επιμέρους χαρακτηριστικά του κάθε ακινήτου», τονίζεται χαρακτηριστικά.
Στο πλαίσιο αυτό, όπως προκύπτει και από την τελευταία έρευνα συγκυρίας για την ελληνική κτηματαγορά, που πραγματοποίησε η επιστημονική ομάδα υπό τον κ. Επαμεινώνδα Πανά, τέως καθηγητή του Οικονομικού Πανεπιστημίου Αθηνών και η οποία αφορά το δεύτερο εξάμηνο του 2015, το 40% των επαγγελματιών του κλάδου αναμένει περαιτέρω επιδείνωση των συνθηκών στην αγορά κατοικίας.
Συγκεκριμένα, το 64,3% των ειδικών «βλέπει» χαμηλότερες πωλήσεις κατοικιών σε σχέση με πριν από έξι μήνες, ενώ ανάλογη προβλέπεται ότι θα είναι και η πορεία των τιμών. Συγκεκριμένα, το 75,2% των επαγγελματιών του κλάδου αναμένει περαιτέρω υποχώρησή τους έως το τέλος του έτους. Μάλιστα, από αυτούς που προβλέπουν πτώση των τιμών, ένα σημαντικό ποσοστό της τάξεως του 13,8% αναμένει απότομη μείωσή τους, ενώ το 22% προβλέπει σταθεροποίηση των τιμών στο σημερινό τους επίπεδο.
Από πλευράς ζήτησης για αγορά κατοικίας, περίπου τρεις στους δέκα ειδικούς θεωρούν ότι αυτή θα παραμείνει σταθερή, ενώ το 57,5% προβλέπει υποχώρηση της ζήτησης κατά το δεύτερο εξάμηνο. Σημαντικό στοιχείο είναι και το ότι σχεδόν το 64% των ανθρώπων που δραστηριοποιούνται στην κτηματαγορά, θεωρούν ότι η κρίση στην αγορά κατοικίας θα διαρκέσει από δύο έως τρία χρόνια, με ένα επιπλέον ποσοστό της τάξεως του 21,7% των ειδικών να θεωρεί ότι ο πτωτικός κύκλος θα ολοκληρωθεί εντός των προσεχών δύο ετών.
Σημειωτέον ότι η συμμετοχή των τραπεζών στη χρηματοδότηση συναλλαγών θα παραμείνει «όνειρο θερινής νυκτός» για την αγορά ακινήτων. Μάλιστα, είναι πιθανή μια ακόμα μεγαλύτερη επιδείνωση των μέχρι σήμερα δεδομένων, υπό το βάρος των απαιτούμενων ανακεφαλαιοποιήσεων, αλλά και των συσσωρευμένων «κόκκινων» δανείων. Οι δύο αυτοί παράγοντες θα οδηγήσουν σε νέα αποστασιοποίηση των τραπεζών από τη χρηματοδότηση της αγοράς κατοικίας, σε μια περίοδο που -δειλά δειλά- οι περισσότερες τράπεζες είχαν αρχίσει να επιστρέφουν στην αγορά της στεγαστικής πίστης, βελτιώνοντας τη ρευστότητα. Κατά την GLP Values, αρνητικά θα εξακολουθήσουν να επιδρούν στην αγορά ακινήτων η πιθανή διατήρηση των αντικειμενικών αξιών στο σημερινό τους επίπεδο, αλλά και η παραμονή του ΕΝΦΙΑ εν ισχύι, τόσο για το 2015 όσο και για το 2016.
Υπήρχαν ενδείξεις ανόδου
Πάντως, η αγορά ακινήτων είχε προλάβει να εμφανίσει κάποια, δειλά έστω, σημάδια ανάκαμψης κατά το φετινό πρώτο τρίμηνο. Για παράδειγμα, με θετικό πρόσημο ολοκληρώθηκε η δραστηριότητα της κατασκευής νέων κατοικιών κατά το φετινό πρώτο τρίμηνο, κυρίως λόγω της στροφής ορισμένων κατασκευαστών προς την εξοχική κατοικία, που συνέχισε να καταγράφει σημάδια έντονου αγοραστικού ενδιαφέροντος και παρά την οικονομική αβεβαιότητα που, εν πολλοίς, επικράτησε κατά το συγκεκριμένο διάστημα. Σύμφωνα με τα σχετικά στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ (Ελληνική Στατιστική Αρχή), κατά το πρώτο τρίμηνο, η αύξηση των νέων κατοικιών (αφορά ολοκληρωμένα κτίρια) διαμορφώθηκε σε 5,1%, συγκριτικά με το αντίστοιχο περσινό διάστημα και έναντι πτώσης της τάξεως του 27,1% που είχε καταγραφεί το πρώτο τρίμηνο του 2014.
Ειδικότερα, η ανέγερση νέων κατοικιών άρχισε να επιταχύνεται από τον δεύτερο μήνα του 2015 και μετά, καθώς τον Φεβρουάριο κατασκευάστηκαν 750 νέες κατοικίες, ενώ τον Μάρτιο ο σχετικός αριθμός αυξήθηκε σε 851, έναντι 653 του αντίστοιχου μήνα του προηγούμενου έτους. Αναμφίβολα βέβαια, τα σχετικά νούμερα αποτελούν ένα μικρό μόλις κλάσμα των αντίστοιχων μεγεθών των ετών πριν από την οικονομική κρίση, πλην όμως αποτελούν μια θετική ένδειξη, έστω κι αν αρκετοί εκτιμούν ότι θα είναι προσωρινή, δεδομένης της άμεσης επιδείνωσης των συνθηκών στην οικονομία από τον Μάιο και μετά, με αποκορύφωμα την τραπεζική αργία και τους κεφαλαιακούς ελέγχους του Ιουλίου.
Σε κάθε περίπτωση, κατά το φετινό πρώτο τρίμηνο, ενθαρρυντική ήταν και η αύξηση του αριθμού των νέων επαγγελματικών ακινήτων που ολοκληρώθηκαν, σε 652, έναντι 547 κατά το αντίστοιχο περσινό διάστημα. Από αυτά ξεχωρίζουν τα εμπορικά καταστήματα (186), τα γραφεία (99) και τα ξενοδοχεία (54).