Προσαρμογή της φαρμακευτικής αγωγής ώστε αυτή να χορηγείται ανά 12ωρο, λόγω της νηστείας του Ραμαζανιού. Εξέταση γυναίκας ασθενούς μόνον από γυναίκα γιατρό, παρουσία του συζύγου. Αρνηση μετάγγισης αίματος γιατί το απαγορεύει η θρησκεία. Tα περιστατικά εντός των νοσοκομείων με ασθενείς που χρειάζονται ειδική διαχείριση λόγω πολιτιστικών ιδιαιτεροτήτων αυξήθηκαν απότομα εξαιτίας του μεταναστευτικού, αιφνιδιάζοντας το ΕΣΥ. Σε αντίθεση με συστήματα υγείας άλλων χωρών, όπως το NHS του Ηνωμένου Βασιλείου, το οποίο «μιλάει» τουλάχιστον εκατό διαλέκτους και γλώσσες, στα ελληνικά νοσοκομεία συχνά γιατροί και ασθενείς είναι «χαμένοι στη μετάφραση» και προσπαθούν με νοήματα να φτάσουν σε ένα μίνιμουμ επικοινωνίας. Ακόμα και τότε, σκοντάφτουν σε πολιτιστικές διαφορές και ταμπού, για τα οποία απαιτείται ειδικός χειρισμός.
Η συνεννόηση είναι το πρώτο ζητούμενο. Οπως αναφέρει στην «Κ» η πρόεδρος της Ενωσης Ιατρών Νοσοκομείων Αθηνών Πειραιώς και συντονίστρια διευθύντρια της Γ΄ Παθολογικής Κλινικής του «Γ. Γεννηματά», Ματίνα Παγώνη, σε κάθε εφημερία του νοσοκομείου θα κληθούν γιατροί και προσωπικό να αντιμετωπίσουν περιστατικά προσφύγων ή μεταναστών που δεν γνωρίζουν τη γλώσσα. «Μπορεί να προσπαθήσουν να μας εξηγήσουν με ελάχιστα αγγλικά ή μας δείχνουν πού πονάνε, ή στην καλύτερη περίπτωση έρχεται μαζί τους κάποιος που να γνωρίζει καλά αγγλικά», σημειώνει η κ. Παγώνη. Οταν το πρόβλημα υγείας είναι ήπιο, δεν τίθεται θέμα, όμως όταν πρόκειται για βαριά περιστατικά, «τα πράγματα είναι δύσκολα. Συνήθως δεν θέλουν να μείνουν στο νοσοκομείο και εσύ θα πρέπει να τους πείσεις ότι χρειάζονται νοσηλεία. Εχουμε ζητήσει να συνοδεύονται οι ασθενείς από κάποιον μεταφραστή για να διευκολυνόμαστε με το ιστορικό υγείας. Ετσι αισθάνονται και αυτοί περισσότερη ασφάλεια, ενώ είναι μεγάλη διευκόλυνση και για εμάς», επισημαίνει.
Το ζήτημα δεν έχει να κάνει μόνο με τη μετάφραση, αλλά και με πολιτιστικές διαφορές που μπορεί να έχουν τόσο οι πρόσφυγες όσο και άλλες ειδικές ομάδες πληθυσμού. «Παραδείγματος χάριν, το να κρατάει κάποιος το κεφάλι του δεν σημαίνει απαραίτητα ότι έχει πονοκέφαλο, αλλά μπορεί να είναι τρόπος να δείξει ότι υποφέρει. Μία μουσουλμάνα δεν θα δεχθεί εύκολα να την εξετάσει άνδρας. Και εάν ένας Ρομά χρειαστεί να νοσηλευτεί, “μετακομίζει” στο νοσοκομείο μαζί του όλη η οικογένεια», τονίζει μιλώντας στην «Κ» η αναπληρώτρια διοικήτρια του «Γ. Γεννηματάς», Αννα Μάινα, με πρωτοβουλία της οποίας διενεργήθηκε πρόσφατα εκπαιδευτική ημερίδα «Πολιτιστικές ιδιαιτερότητες των ληπτών υπηρεσιών Υγείας και η διαχείρισή τους από τους επαγγελματίες Υγείας». Η ίδια εστιάζει στον σημαντικό ρόλο του διαπολιτισμικού μεσολαβητή που αναλαμβάνει να γεφυρώσει το χάσμα, μεταβιβάζοντας στον γιατρό τις αξίες και τις αρχές ασθενών με ιδιαίτερο πολιτιστικό υπόβαθρο.
Στο πλαίσιο του προγράμματος «Philos – Ολοκληρωμένη επείγουσα παρέμβαση υγείας για την προσφυγική κρίση», που υλοποιεί το υπουργείο Υγείας και το Κέντρο Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων (ΚΕΕΛΠΝΟ), έχουν ήδη αναπτυχθεί σε νοσοκομεία νησιών και περιοχών όπου βρίσκονται κοντά σε χώρους φιλοξενίας προσφύγων-μεταναστών ομάδες ειδικών –κοινωνικών λειτουργών, ψυχολόγων, επισκεπτών υγείας και μεταφραστών– που αναλαμβάνουν τον ρόλο της μεσολάβησης.
«Αυτή η παρέμβαση ενισχύεται και αναμένεται να επεκταθεί από τον ερχόμενο Μάιο, με τη δεύτερη φάση του προγράμματος “Philos”», τονίζει στην «Κ» ο αντιπρόεδρος του ΚΕΕΛΠΝΟ και σύμβουλος του υπουργείου Υγείας για θέματα μεταναστών Αγης Τερζίδης. Και προσθέτει: «Ο τελικός στόχος είναι να υπάρχει σε κάθε νοσοκομείο του ΕΣΥ και ένα γραφείο διαπολιτισμικής μεσολάβησης με ειδικούς που θα διευκολύνουν στην πορεία τους στο σύστημα όχι μόνο τους μετανάστες αλλά και ειδικές ομάδες, όπως Ρομά, χρήστες ναρκωτικών ουσιών, εκδιδόμενες γυναίκες».
Σημαντική βοήθεια στο έργο των γιατρών χαρακτηρίζει την ύπαρξη της ομάδας διαπολιτισμικής μεσολάβησης στο νοσοκομείο της Μυτιλήνης ο συντονιστής διευθυντής της Μαιευτικής Κλινικής του νοσοκομείου Παναγιώτης Προβέντζας.
Λιγότερα προβλήματα
Οπως αναφέρει στην «Κ», η ομάδα αυτή, μεταξύ άλλων, βοηθάει σημαντικά στην επικοινωνία με τους ασθενείς και επίσης φροντίζει για τη γραφειοκρατία αλλά και για το πού θα πάνε οι ασθενείς μετά το εξιτήριο. Σύμφωνα με τον ίδιο, τόσο η ύπαρξη της ομάδας όσο και το πέρασμα του χρόνου έχουν εξομαλύνει τα προβλήματα επικοινωνίας που υπήρχαν στην αρχή. «Μπορώ να σας μιλήσω για τη δική μου ειδικότητα», επισημαίνει ο κ. Προβέντζας, «οι μουσουλμάνες που στην αρχή δεν ήθελαν να τις εξετάσει άνδρας γυναικολόγος, πλέον δεν έχουν αντίρρηση. Γνωρίζουν ότι στην Ελλάδα αυτό συμβαίνει. Τους το έχουν εξηγήσει οι μεσολαβητές. Είναι μία γνώση που μεταφέρουν η μία στην άλλη, οπότε πλέον έρχονται προετοιμασμένες γι’ αυτό».