Το καλοκαίρι του 1961, η Σάντος του μεγάλου Πελέ βρέθηκε στην Ελλάδα για να αντιμετωπίσει σε φιλικά παιχνίδια την ΑΕΚ, τον Παναθηναϊκό και τον Ολυμπιακό. Οι αγώνες με την ομάδα του κορυφαίου παίκτη στον κόσμο εκείνη την εποχή κλείστηκαν έπειτα από προσωπικές ενέργειες του Απόστολου Νικολαΐδη και είχαν πραγματοποιηθεί στο γήπεδο της Λεωφόρου, το οποίο και γέμισε ασφυκτικά και στα τρία ματς. Μάλιστα τα παιχνίδια είχαν πραγματοποιηθεί βράδυ με τη χρήση των προβολέων, κάτι που τότε δεν συνηθιζόταν εξαιτίας του κόστους του ηλεκτρικού ρεύματος. Η Σάντος είχε επικρατήσει της Ενωσης με 3-0, του Παναθηναϊκού με 3-2, ενώ η μόνη ομάδα που την κέρδισε ήταν ο Ολυμπιακός, με 2-1, νίκη η οποία έγινε ακόμα και στίχος στον ύμνο των «ερυθρόλευκων».
Ισως αυτό να είναι και το μοναδικό αποτύπωμα που άφησε το πέρασμα του Πελέ από το ελληνικό ποδόσφαιρο. Αντίθετα το 1969, στο πλαίσιο μιας παρόμοιας περιοδείας η Σάντος και ο Πελέ βρέθηκαν στην Νιγηρία, όπου ο εμφύλιος πόλεμος έτρωγε τα σωθικά της χώρας. Η παρουσία του «βασιλιά» εκεί έμελλε να αλλάξει για πάντα το ποδόσφαιρο της χώρας. Ενας από τους ανθρώπους που έζησαν από κοντά εκείνο το διάστημα τον Πελέ και η πορεία του στο άθλημα επηρεάστηκε από τον Βραζιλιάνο άσο, ήταν και ο Γκοντγουίν Ιτζιλέν, ο οποίος εξιστόρησε τα γεγονότα στο BBC Sport Africa. Είχε επιλεγεί ως αρχηγός μιας ομάδας που συγκροτήθηκε για να εκπροσωπήσει το Mid-Western State, μια παλιά διοικητική περιοχή που κάλυπτε τις σημερινές πολιτείες Edo και Delta. «Ήταν στην κορύφωση του εμφυλίου πολέμου. Την ημέρα του αγώνα, κανείς δεν σκεφτόταν πια όπλα», ανέφερε.
Στο ρόστερ της Σάντος βέβαια δεν βρισκόταν μόνο ο Πελέ, καθώς μαζί του ήταν ο Κάρλος Αλμπέρτο και ο Πέπε, οι οποίοι ταξίδεψαν στην Ευρώπη και την Αφρική προκειμένου να επεκτείνουν ακόμα περισσότερο τη φήμη των «Santasticos». Εκτός από την Νιγηρία, την ίδια χρονιά είχαν βρεθεί στην Αλγερία, το Κονγκό, τη Λαϊκή Δημοκρατία του Κονγκό, τη Γκάνα και τη Μοζαμβίκη.
Αν και η άφιξη της Σάντος στη Νιγηρία πραγματοποιήθηκε ένα χρόνο πριν από το Παγκόσμιο Κύπελλο του Μεξικού και την κατάκτηση του τρίτου τροπαίου από την Βραζιλία, ο 28χρονος Πελέ είχε ήδη στη συλλογή του τα τρόπαιο του 1958 και του 1962. «Ήταν πολύ εντυπωσιακό να βλέπω τον Πελέ προσωπικά, γιατί όλοι διαβάζαμε για αυτόν ως νεαρό παίκτη που βοήθησε τη Βραζιλία να κερδίσει το Παγκόσμιο Κύπελλο της Σουηδίας», τόνισε ο Τζόναθαν Οφουγκέρε, ο οποίος τότε ήταν πρόεδρος της Δυτικοαφρικανικής Ποδοσφαιρικής Ένωσης (WAFU).
Το παιχνίδι έγινε στις 4 Φεβρουαρίου – και ξεκίνησε άσχημα για τους γηπεδούχους. «Μέσα σε πέντε λεπτά, δεχθήκαμε δύο γκολ», θυμάται ο Ιτζιλέν, ο οποίος έπαιζε στη μεσαία γραμμή. «Μίλησα με τους παίκτες μου και είπα, “Κοίτα, πρέπει να κάνουμε κάτι. Δεν μπορούμε να τους αφήσουμε να μας διαλύσουν μέσα στο σπίτι μας”». Ο ίδιος ανέλαβε το μαρκάρισμα του Πελέ στη συνέχεια του αγώνα. Τα κατάφερε μέχρι ένα ορισμένο σημείο, αν και κάποιες στιγμές όπως και ο ίδιος παραδέχτηκε χρειάστηκε να τον μαρκάρει λίγο πιο δυνατά. Στο δεύτερο ημίχρονο, η ομάδα των Νιγηριανών κατάφερε να σκοράρει. Στο γήπεδο έγινε πανζουρλισμός, ενώ ένας πάμπλουτος επιχειρηματίας μπήκε στον αγωνιστικό χώρο και μοίραζε χρήματα στους παίκτες! Αν και ο διαιτητής του ζήτησε να βγει, αυτό συνέβη, μόνο όταν ξέμεινε από μετρητά. Το παιχνίδι έληξε 2-1 υπέρ της Σάντος, με τον Πελέ να ζητά από τον Ιτζιλέν να τον ακολουθήσει στην Βραζιλία, όμως η απάντηση που πήρε ήταν αρνητική.
Υπάρχουν πολλές ιστορίες που υποστηρίζουν ότι η άφιξη του Πελέ στην πόλη του Μπενίν, κοντά στην πρώτη γραμμή των μαχών μεταξύ των δυνάμεων της κυβέρνησης της Νιγηρίας και των μαχητών ανεξαρτησίας της Μπιάφρα, οδήγησε σε μια άτυπη κατάπαυση του πυρός, με τους στρατιώτες να αποθέτουν τα όπλα τους για να επικεντρωθούν στο ποδόσφαιρο, ιστορίες που είναι μάλλον περισσότερο φήμες. Η αλήθεια έχει να κάνει περισσότερο με τα όσα ακολούθησαν της παρουσίας του Πελέ στην χώρα. «Η επίσκεψη του Πελέ οδήγησε σε πολλά πράγματα», τονίζει ο Οφουγκέρε και συμπληρώνει: «Η Ποδοσφαιρική Ομοσπονδία της Νιγηρίας, στην οποία υπηρέτησα για περισσότερα από 10 χρόνια, τώρα κοίταξε προς τη Βραζιλία και τη μιμήθηκε και ενθάρρυνε τους παίκτες να παίξουν σαν Βραζιλιάνοι.
Αυτό οδήγησε τους Νιγηριανούς να πάνε στη Βραζιλία και η Νιγηρία να προσλάβει επίσης έναν Βραζιλιάνο προπονητή – τον Ότο Γκλόρια – που μας βοήθησε να κερδίσουμε το Κύπελλο Εθνών Αφρικής για πρώτη φορά το 1980». Επίσης για τον Γκοντγουίν Ιτζιλέν, ο οποίος στη συνέχεια έγινε προπονητής και οδήγησε το 2004 την εθνική ομάδα γυναικών της Νιγηρίας στην κατάκτηση του αντίστοιχου Κυπέλλου Εθνών Αφρικής, ο αντίκτυπος ήταν καθοριστικός. «Δώσαμε έμφαση στην πειθαρχία. Κάναμε πλέον κανονικές προπονήσεις, ενώ οι τεχνικοί μας άρχισαν να ακολουθούν μαθήματα προκειμένου να πάρουν άδεια, όπως συνέβαινε στην Βραζιλία και στην Ευρώπη. Εγκαταλείψαμε το σύστημα «πάρε την μπάλα και τρέχα» και βάλαμε την τακτική στο παιχνίδι μας, ξεκινώντας την επίθεση από τους αμυντικούς μας».
Ο θάνατος του Πελέ τον περασμένο Δεκέμβριο σε ηλικία 82 ετών έκλεψε από το ποδόσφαιρο τον σπουδαιότερο όλων των εποχών, αλλά ο Οφουγκέρε είναι πεπεισμένος ότι η κληρονομιά του Βραζιλιάνου παραμένει στη Νιγηρία.
«Είμαστε όλοι πολύ στεναχωρημένοι που τον χάσαμε, αλλά άφησε ένα ανεξίτηλο σημάδι το οποίο οι παίκτες μας πρέπει να κοιτάξουν να μιμηθούν».
Ακολουθήστε το kathimerini.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις
Δείτε όλες τις τελευταίες Ειδήσεις από την Ελλάδα και τον Κόσμο, στο kathimerini.gr