Να νοικοκυρέψουν, κατά κάποιον τρόπο, τη χαοτική κατάσταση που επικρατεί στα οικονομικά του αγγλικού ποδοσφαίρου επιχειρούν οι αγγλικές αρχές. Φαίνεται πλέον να αφήνουν πίσω την εικόνα ασυδοσίας των προηγούμενων δεκαετιών, όπου οι σύλλογοι έπρατταν κατά το δοκούν, χωρίς ουσιαστικές κυρώσεις, και να αρχίζει ενδελεχής έλεγχος σε λογιστικά βιβλία, πρακτικές και ιδιοκτήτες. Στο πλαίσιο αυτό, ο βρετανικός Τύπος γράφει ότι μπορεί να δούμε ακόμη και τη Μάντσεστερ Σίτι να υποβιβάζεται.
Οταν πριν από λίγες ημέρες ανακοινώθηκε η αφαίρεση 10 βαθμών από τη φετινή συγκομιδή της Εβερτον, προκλήθηκε έκπληξη και αναστάτωση στον κόσμο του ποδοσφαίρου. Είναι η πρώτη φορά στην ιστορία που αφαιρούνται τόσοι βαθμοί και μάλιστα για λόγους οικονομικούς.
Συγκεκριμένα, η Εβερτον κατηγορήθηκε ότι ξεπέρασε το προβλεπόμενο όριο για το σύνολο των ζημιών που επιτρέπονται για μια τριετία κατά 19,5 εκατ. λίρες και ότι κατέθεσε ψευδή στοιχεία σχετικά με το κόστος χρηματοδότησης του γηπέδου της.
Η ποινή αυτή, αλλά και η ανακοίνωση για διεξαγωγή έρευνας σχετικά με δεκάδες οικονομικές ατασθαλίες της Μάντσεστερ Σίτι τα τελευταία 12-13 έτη, δείχνουν μια σοβαρή αλλαγή τακτικής από τις ποδοσφαιρικές –και μη– Αρχές, που προφανώς συνειδητοποιούν ότι κάτι δεν πάει καλά στο λαμπερό οικοδόμημα που λέγεται αγγλικό ποδόσφαιρο.
Η Πρέμιερ Λιγκ αποτελεί έναν από τους μεγαλύτερους «διαφημιστές» της Βρετανίας, ωστόσο αυτή η παγκοσμιοποίησή της είναι πιθανό να αποτελέσει και την αχίλλειο πτέρνα της. Περιπτώσεις όπως η χρεοκοπία της Πόρτσμουθ παλαιότερα και τα οικονομικά προβλήματα της Εβερτον προσφάτως, αλλά και ηθικής τάξεως ζητήματα –όπως οι ξένοι ιδιοκτήτες με τα κεφάλαια αμφιβόλου προελεύσεως (και καθαρότητας)– υποχρεώνουν τη Βρετανία να ξεκαθαρίσει κάπως τα του ποδοσφαιρικού οίκου της. Πολλοί τρέμουν στην ιδέα ότι στα θεμέλια του ακριβότερου και πιο ελκυστικού πρωταθλήματος του κόσμου ενδέχεται να υπάρχει μια βόμβα έτοιμη να εκραγεί ανά πάσα στιγμή.
Το θέμα δεν είναι μόνο οικονομικό. Οι πρακτικά ανεξέλεγκτες έως τώρα εξαγορές ποδοσφαιρικών συλλόγων από επιχειρηματίες, εταιρείες, αλλά και funds –κρατικά ή και όχι– του εξωτερικού έχουν δημιουργήσει ένα σύνολο ιδιοκτητών, που λίγη σχέση έχουν, όχι μόνον με την αγγλική νοοτροπία του ευ αγωνίζεσθαι, αλλά και εν γένει με το άθλημα, ενώ σε πολλές περιπτώσεις τα κίνητρά τους θεωρούνται τουλάχιστον αμφιλεγόμενα.
Aνεξάρτητη Aρχή
Αυτή την κατάσταση επιχειρεί να ελέγξει και η βρετανική κυβέρνηση με την πρότασή της για τη σύσταση ανεξάρτητης Aρχής για το ποδόσφαιρο, η οποία δεν θα εξαρτάται ούτε από την αγγλική ομοσπονδία και την Πρέμιερ Λιγκ, αλλά ούτε καν από την κυβέρνηση. Οπως μάλιστα επισήμανε πρόσφατα ο βασιλιάς Κάρολος Γ΄ στον ετήσιο λόγο του, αποστολή της ανεξάρτητης Αρχής θα είναι «η διασφάλιση του μέλλοντος των ποδοσφαιρικών συλλόγων για το καλό των κοινοτήτων και των φιλάθλων».
Οι αγγλικές αρχές επιχειρούν να πιάσουν την άκρη ενός νήματος που χάνεται στον λαβύρινθο των περίπλοκων ιδιοκτησιακών σχημάτων ορισμένων ομάδων.
Στο πλαίσιο αυτό, οι αρμοδιότητες της Αρχής θα περιλαμβάνουν και τον οικονομικό έλεγχο των συλλόγων των πέντε επαγγελματικών κατηγοριών ποδοσφαίρου, αλλά και τον έλεγχο των ιδιοκτητών κάθε συλλόγου. Ετσι θα τεθούν πολύ αυστηρά κριτήρια, που ενδεχομένως να αποτρέψουν (τουλάχιστον εμφανώς) την παρουσία αμφιβόλου νομιμότητας ιδιοκτητών, όπως κρατικούς φορείς του εξωτερικού, εταιρείες ή επιχειρηματίες που θέλουν να «ξεπλύνουν» την εικόνα τους και, ενδεχομένως, τις όποιες (παράνομες;) δραστηριότητές τους.
«Υιοθετημένες» από Ρώσους ολιγάρχες, τυχοδιώκτες επιχειρηματίες από τις ΗΠΑ και από ξένα καθεστώτα, που συνδέονται με την παραβίαση θεμελιωδών δικαιωμάτων, και αλλοδαπούς μεγιστάνες, εις βάρος των οποίων εκκρεμούν διάφορες κατηγορίες στις πατρίδες τους, οι αγγλικές ομάδες είχαν συνηθίσει να μη ρωτούν και πολλά για τα χρήματα που έφταναν στα ταμεία τους, αρκεί να ήταν… πολλά.
Αυτό πλέον αλλάζει. Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελεί η επικείμενη διενέργεια έρευνας εις βάρος της Τσέλσι, οι νέοι ιδιοκτήτες της οποίας έδωσαν στις Αρχές στοιχεία για τις αδήλωτες πληρωμές του ίδιου του συλλόγου επί Ρόμαν Αμπράμοβιτς. Ο αναμορφωτής των «μπλε» του Λονδίνου υποχρεώθηκε πέρυσι να εγκαταλείψει την ομάδα που έφερε στην κορυφή της Ευρώπης, λόγω των κυρώσεων που επέβαλε η Δύση κατά των Ρώσων ολιγαρχών του περιβάλλοντος Πούτιν. Δεν αποκλείεται και η Τσέλσι να τιμωρηθεί με αφαίρεση βαθμών ή ακόμη και με υποβιβασμό, πριν καν συσταθεί η παραπάνω ανεξάρτητη Αρχή, όπως συνέβη με την Εβερτον.
Αλλη ομάδα που κινδυνεύει με κυρώσεις είναι η Τότεναμ, η οποία απειλείται με αφαίρεση βαθμών για τους χειρισμούς της στη μεταγραφή του Ζερμέν Ντεφόου από την Πόρτσμουθ, το 2008, όπως έγινε γνωστό τις προηγούμενες μέρες. Πάντως, για το παράπτωμα της διαπραγμάτευσης με ατζέντη που δεν συμπεριλαμβανόταν στην επίσημη λίστα της ομοσπονδίας, εκτιμάται πως πιθανότερη τιμωρία είναι η επιβολή προστίμου και όχι η αφαίρεση βαθμών. Το σενάριο της εσχάτης των ποινών, δηλαδή του υποβιβασμού, θεωρείται μάλλον απίθανο στη συγκεκριμένη περίπτωση.
Αυτό, βεβαίως, που προκαλεί τρόμο στο νησί είναι το ενδεχόμενο να εκραγεί η οικονομική «βόμβα» που έχει τοποθετηθεί από καιρό στα θεμέλια της Πρέμιερ Λιγκ. Παρότι στο χορτάρι το θέαμα πηγαίνει από το καλό στο καλύτερο, η ασυδοσία έχει προκαλέσει έναν αδηφάγο πληθωρισμό, με εκατομμύρια να χάνονται – κι όχι μόνο από την Εβερτον.
Αραγε, τι θα συμβεί όταν ομάδες που υποβιβάστηκαν απαιτήσουν την καταβολή αποζημιώσεων από εκείνες που επιβίωσαν, παραβιάζοντας τους κανόνες, όπως ήδη συμβαίνει στην περίπτωση της ομάδας του Λίβερπουλ;
Πού θα τεθεί το όριο μεταξύ οικονομικής βιωσιμότητας και ηθικής απαξίωσης των συλλόγων, αν συνδεθούν με εγκληματικές δραστηριότητες των «αφεντικών» τους;
Και τι θα γίνει αν ο έλεγχος της νέας Αρχής αποτρέψει τελικά τη μεταβίβαση της ιδιοκτησίας ομάδων από αμφισβητούμενης νομιμότητας σχήματα ή από φορείς ελεγχόμενους από αμφιβόλου ηθικής ξένα καθεστώτα; Πώς θα συμμαζευθεί όλη αυτή η διογκούμενη βιομηχανία της Πρέμιερ Λιγκ, που τη χρονιά 2021-22 είδε τον τζίρο της να μεγαλώνει κατά 12%, σύμφωνα με την εταιρεία Deloitte; Ποιος θα πληρώσει τους λογαριασμούς που θα τρέχουν;
Μήπως ο εκρηκτικός μηχανισμός έχει ήδη ενεργοποιηθεί;
Σε ιδιαίτερα επισφαλή θέση η Μάντσεστερ Σίτι
Ούτε μία ούτε δύο, αλλά 115 περιπτώσεις παράβασης της νομοθεσίας από τη Μάντσεστερ Σίτι φέρονται να έχουν στοιχειοθετήσει οι αγγλικές αρχές, με τον Τύπο στη χώρα να γράφει ότι δεν αποκλείεται να δούμε τόσο τον υποβιβασμό της «ομάδας από τη βόρεια Αγγλία όσο και την αφαίρεση των τίτλων της κατά την επίμαχη περίοδο.
Η περίοδος αυτή ξεκινάει από το 2009, όταν η Σίτι φέρεται να άρχισε να αποκρύβει ή να αλλοιώνει στοιχεία πληρωμών, αλλά και να επιχειρεί διάφορα τρικ ώστε να παρακάμπτει τους κανόνες περί οικονομικής ισονομίας των συλλόγων. Ηταν πριν ακριβώς από πέντε χρόνια, τον Νοέμβριο του 2018, όταν το γερμανικό περιοδικό Der Spiegel αποκάλυπτε ότι η Σίτι ξεγελούσε συστηματικά τις ποδοσφαιρικές αρχές, πράγμα που οδήγησε προσωρινά σε διετή αποκλεισμό του συλλόγου από τις ευρωπαϊκές διοργανώσεις, πριν αυτό ανατραπεί στο CAS.
Το ζήτημα έχει φτάσει σε διακρατικό επίπεδο, με τη βρετανική κυβέρνηση να φέρεται να έχει συζητήσει την υπόθεση μέσω της διπλωματικής οδού με την κυβέρνηση του Αμπου Ντάμπι, που έχει την ιδιοκτησία της Σίτι. Η ομάδα αρνείται όλες τις κατηγορίες αλλά το CAS είχε διαπιστώσει, πέραν πάσης αμφιβολίας, ότι τα στοιχεία που διέρρευσαν στο γερμανικό περιοδικό ήταν αυθεντικά και θεωρείται ότι δύσκολα θα ανατραπούν οι κατηγορίες της Πρέμιερ Λιγκ. Αυτές αφορούν συγκεκριμένα κατάθεση ανακριβών οικονομικών στοιχείων «ιδιαιτέρως αναφορικά με τα έσοδα (περιλαμβανομένων των εσόδων από χορηγούς), με σχετιζόμενες οντότητες και με τα λειτουργικά έξοδα».
Η υπόθεση έχει φτάσει στα χέρια της αρμόδιας επιτροπής της Πρέμιερ Λιγκ, στην οποία η πρωταθλήτρια Αγγλίας σύντομα θα κληθεί να απολογηθεί. Το σίγουρο όμως είναι ότι η τόσο πολυσύνθετη αυτή υπόθεση είναι απίθανο να κλείσει άμεσα, άρα θα αργήσει η όποια επιβολή ποινής, αν δεν αλλάξουν δραματικά οι ρυθμοί των διαδικασιών.
Η εκτίμηση στην Αγγλία είναι ότι ο υποβιβασμός δεν συνιστά εξωπραγματικό σενάριο για την περίπτωση της Σίτι, δεδομένης της σοβαρότητας των κατηγοριών. Αντίθετα, ενδεχόμενη αθώωση του συλλόγου και για τις 115 παραβάσεις των κανονισμών, θα δημιουργήσει αμφιβολίες αναφορικά με την αξιοπιστία της Πρέμιερ Λιγκ. Μπρος γκρεμός και πίσω ρέμα, δηλαδή…