Με αφορμή τη δημοσίευση των αποτελεσμάτων της PISA του 2022, έχει ξεκινήσει μια συζήτηση για το επίπεδο της παιδείας στην Ελλάδα αλλά και, πιο ευρύτερα, για το επίπεδο των δεξιοτήτων των Ελληνίδων και των Ελλήνων. Εγραψα και εγώ για όλα αυτά (για την PISA εδώ, για τις δεξιότητες των ενηλίκων εδώ) και η Καθημερινή δημοσίευσε και αυτό το special report του Μάνου Ματσαγγάνη για το θέμα, που περιείχε και στοιχεία από την PIAAC, την εξέταση του ΟΟΣΑ για τους ενήλικες. Πολλά ειπώθηκαν για τα αίτια του φαινομένου καθώς και για πιθανές λύσεις, ενώ δεν έλειψαν και σχόλια επιφυλακτικά, αμυντικά. Και τι είναι αυτές οι εξετάσεις, δηλαδή; Τι τα ρωτάνε τα παιδιά; Μήπως είναι λάθος οι ερωτήσεις;
Αναμενόμενες αντιδράσεις, βεβαίως (είναι άσχημο να σου λένε άσχημα πράγματα για την κοινωνία σου), αλλά η απορία δεν είναι από μόνη της άκυρη: τι ρωτάνε σε αυτές τις έρευνες, στ’ αλήθεια; Ποιες είναι αυτές οι γνώσεις και οι δεξιότητες που τόσο μεγάλα ποσοστά Ελληνίδων και Ελλήνων δεν έχουν; Σας προτείνω το εξής:
Αυτές τις γιορτές, καθώς συναντιέστε με φίλους και συναθροίζεστε σε σπίτια, μπορεί να σας έρθει η διάθεση να παίξετε κανένα επιτραπέζιο παιχνίδι ή κάποιο παιχνίδι γνώσεων. Μπορείτε εναλλακτικά να ανοίξετε αυτό το email και να δοκιμάσετε τις ικανότητες των συνδαιτυμόνων να απαντήσουν τις παρακάτω δέκα ερωτήσεις. Θα τα καταφέρουν; Στο τέλος θα σας πω από πού προέρχονται αυτές οι ερωτήσεις. Αλλά δεν θα σας δώσω τις απαντήσεις. Αυτές, θέλω να ελπίζω, μπορείτε να τις βρείτε μόνες και μόνοι.
Εχουμε και λέμε:
1. Αν η θερμοκρασία είναι αυτή που δείχνει το παρακάτω θερμόμετρο, και μειωθεί κατά 30 βαθμούς Κελσίου, ποια θα είναι η θερμοκρασία;
2. Το 2005 η σουηδική κυβέρνηση έκλεισε το τελευταίο πυρηνικό εργοστάσιο της χώρας. Ο αντιδραστήρας παρήγε κατά μέσο όρο 3.572 GWh ενέργειας τον χρόνο.
Στη χώρα πρόκειται να εγκατασταθούν υπεράκτια αιολικά πάρκα, καθένα από τα οποία προβλέπεται να παράγει 6.000 ΜWh ενέργειας τον χρόνο.
Πόσα αιολικά πάρκα πρέπει να εγκατασταθούν για να αντικαταστήσουν την ενέργεια που παρήγε το πυρηνικό εργοστάσιο;
Λάβετε υπόψη ότι:
1 kWh= 1 kilo Wh= 1.000 Wh
1 MWh= 1 Mega Wh= 1.000.000 Wh
1 GWh= 1 Giga Wh= 1.000.000.000 Wh
(ναι, τους το έδιναν κι αυτό).
3. To παρακάτω γράφημα δείχνει τις γεννήσεις στις ΗΠΑ από το 1957 μέχρι το 2007. Τα δεδομένα παρουσιάζονται ανά δέκα χρόνια.
Σε ποιες από τις παρακάτω περιόδους εμφανίστηκε μείωση στις γεννήσεις;
1957-1967
1967-1977
1977-1987
1987-1997
1997-2007
4. Οι τιμές και η κατανάλωση καυσίμου τεσσάρων αυτοκινήτων που σκέφτεται να αγοράσει η Τάνια φαίνονται στον παρακάτω πίνακα.
Η τιμή μεταπώλησης ενός αυτοκινήτου αντιστοιχεί στην τιμή στην οποία εκτιμάται ότι θα μεταπωληθεί μελλοντικά. Η τιμή μεταπώλησης ενός αυτοκινήτου το οποίο είναι σε άριστη κατάσταση μειώνεται κάθε χρόνο κατά 5%.
Εάν η Τάνια αποφασίσει να αγοράσει το αυτοκίνητο Δ και να το μεταπωλήσει σε άριστη κατάσταση μετά από τρία χρόνια, ποια θα είναι κατά προσέγγιση η τιμή μεταπώλησης του αυτοκινήτου;
Α. 1575
Β. 8925
Γ. 9000
Δ. 9975
5. Επισκέπτεσαι κάποιους συγγενείς οι οποίοι πρόσφατα μετακόμισαν σε ένα αγρόκτημα για να ασχοληθούν με την εκτροφή πουλερικών. Ρωτάς τη θεία σου: «Πώς έμαθες να εκτρέφεις πουλερικά;».
Εκείνη λέει: «Μιλήσαμε με πολύ κόσμο που εκτρέφει πουλερικά. Κι έπειτα, υπάρχουν πολλές πηγές στο διαδίκτυο. Για παράδειγμα, υπάρχει ένα φόρουμ για την υγεία των πουλερικών που μου αρέσει να συμβουλεύομαι. Με βοήθησε πολύ τελευταία, όταν μία από τις κότες μου χτύπησε το πόδι της. Θα σου δείξω τη συζήτηση που είχαμε».
Η συζήτηση από το φόρουμ:
Τι θέλει να μάθει η Ιβάνα_88;
Α. Εάν μπορεί να δώσει ασπιρίνη σε μια τραυματισμένη κότα.
Β. Πόσο συχνά μπορεί να δίνει ασπιρίνη σε μια τραυματισμένη κότα.
Γ. Πώς να επικοινωνήσει με έναν κτηνίατρο για μια τραυματισμένη κότα.
Δ. Εάν μπορεί να καταλάβει πόσο πονάει μια τραυματισμένη κότα.
6. Ο Αλεξ ζωγράφισε το παρακάτω μοτίβο με μπλε και κόκκινα τετράγωνα
Ποιο ποσοστό των τριγώνων στο μοτίβο που ζωγράφισε ο Αλεξ είναι μπλε;
Α. 37,5%
Β. 50%
Γ. 60%
Δ. 62,5%
7. Ο παρακάτω πίνακας δείχνει τη μέση απόσταση των πλανητών του ηλιακού συστήματος από τον ήλιο σε Αστρονομικές Μονάδες (au).
Μία Αστρονομική Μονάδα (au) ισούται με περίπου 150 εκατομμύρια χιλιόμετρα.
Το παρακάτω σχήμα δείχνει τις μέσες αποστάσεις μεταξύ τριών πλανητών (Το περίγραμμά τους δεν είναι αναλογικό των μεγεθών τους).
Με δεδομένες αυτές τις αποστάσεις μεταξύ τους, ποιοι είναι οι πλανήτες που ταιριάζουν στο παραπάνω σχήμα;
8. Η οικογένεια της Μαρίας αποφάσισε να νοικιάσει το φορτηγό Α.
Ποιος είναι ο μεγαλύτερος αριθμός κιβωτίων μεσαίου μεγέθους που μπορούν να χωρέσουν στο φορτηγό Α;
A. 320
B. 128
Γ. 26
Δ. 16
9. Αυτός είναι ένας χάρτης της Ανταρκτικής.
Χρησιμοποιήστε την κλίμακα αυτού του χάρτη και υπολογίστε κατά προσέγγιση το εμβαδόν της Ανταρκτικής. Εξηγήστε και πώς κάνατε τους υπολογισμούς σας.
10. Τα περισσότερα αποδημητικά πουλιά συγκεντρώνονται σε μια περιοχή και στη συνέχεια μεταναστεύουν σε μεγάλες ομάδες και όχι μεμονωμένα. Αυτή η συμπεριφορά είναι αποτέλεσμα εξέλιξης.
Ποιο από τα παρακάτω αποτελεί την καλύτερη επιστημονική εξήγηση με βάση την εξέλιξη για την εκδήλωση αυτής της συμπεριφοράς στα περισσότερα αποδημητικά πουλιά;
A. Τα πουλιά που μετανάστευαν μόνα ή σε μικρές ομάδες είχαν λιγότερες πιθανότητες να επιβιώσουν και να αναπαραχθούν.
B. Τα πουλιά που μετανάστευαν μόνα ή σε μικρές ομάδες είχαν περισσότερες πιθανότητες να βρουν την τροφή που χρειάζονταν.
Γ. Η πτήση σε μεγάλες ομάδες επέτρεπε και σε άλλα είδη πουλιών να ενταχθούν στην ομάδα μετανάστευσης.
Δ. Η πτήση σε μεγάλες ομάδες έδινε σε κάθε πουλί μεγαλύτερες πιθανότητες να βρει ένα μέρος για να φτιάξει τη φωλιά του.
Αυτό ήταν.
Πώς πήγε; Σας φάνηκαν εύκολα; Δύσκολα;
Οι δεξιότητες που χρειάζονται για να απαντήσει κάποια ή κάποιος αυτές τις ερωτήσεις είναι κατά τη γνώμη σας δεξιότητες απαραίτητες για έναν άνθρωπο που θέλει να λειτουργήσει στον κόσμο της εποχής μας; Σκεφτείτε λίγο τους ανθρώπους στη δουλειά σας, στην οικογένειά σας ή στο φιλικό σας περιβάλλον. Θα μπορούσαν να τις απαντήσουν;
Οι ερωτήσεις 1-3 προήλθαν από την εξέταση PIAAC του 2015, που έγινε σε ενήλικες από 40 χώρες.
Οι ερωτήσεις 4-8 προήλθαν από την εξέταση PISA του 2022, που έγινε σε 15χρονα από 81 χώρες.
Οι ερωτήσεις 9-10 προήλθαν από την εξέταση PISA του 2015, που έγινε σε 15χρονα από 72 χώρες.
Στην PISA, 1 στους 3 μαθητές από την Ελλάδα είναι στο κατώτατο επίπεδο σε αυτά τα τεστ. Δεν μπορούν να κάνουν ούτε τα βασικά. Το ποσοστό των 15χρονων που παίρνει πολύ υψηλό βαθμό, και μπορούν να τα απαντήσουν σχεδόν όλα σε όλες τις κατηγορίες ερωτήσεων, είναι κάτω από 1%. Το ποσοστό των ενηλίκων από την Ελλάδα που έχουν τις «σφαιρικές δεξιότητες» για να απαντήσουν παρόμοιες ερωτήσεις σωστά είναι κάτω από 10%.
Τώρα ξέρετε τι είδους δεξιότητες είναι αυτές που τόσο λίγες και λίγοι έχουν στην Ελλάδα – αρκετά λιγότερες και λιγότεροι από ό,τι ισχύει σε άλλες χώρες του κόσμου. Αυτή είναι η κοινωνία μας και ίσως υπό αυτό το πρίσμα εξηγούνται και πολλά από τα φαινόμενα που βλέπουμε γύρω μας. Εύχομαι αυτά τα στοιχεία να τα κρατήσετε στο μυαλό σας το 2024. Εύχομαι να σας φανούν χρήσιμα. Μπορεί να σας βοηθήσουν να ερμηνεύσετε όσα παλαβά έχουμε να δούμε τη νέα χρονιά. Μήπως αποφύγουμε όλοι μαζί τίποτε πτώσεις από νέα, πυκνά σύννεφα.