Τα 100 χρόνια που άλλαξαν τη γνώση μας για το σύμπαν

Τα 100 χρόνια που άλλαξαν τη γνώση μας για το σύμπαν

Ενα βιβλίο για κάθε αναγνώστη

3' 16" χρόνος ανάγνωσης
Ακούστε το άρθρο

ΚΑΝΑΡΗΣ ΤΣΙΓΚΑΝΟΣ
Το εκπληκτικό σύμπαν:
100 χρόνια συναρπαστικών 
ανακαλύψεων στην Αστροφυσική και Κοσμολογία
εκδ. ΖΗΤΗ, Θεσσαλονίκη, 2020, σελ. 352 

Η Διεθνής Αστρονομική Ενωση (IAU) γιόρτασε το 2019 την 100ή επέτειο από την ίδρυσή της (1919). Στο πλαίσιο παγκόσμιων εκδηλώσεων προσπάθησε να αναδείξει στο ευρύ κοινό την επιστήμη, τεχνολογία και έμπνευση που έφερε η Αστρονομία κατά τον περασμένο αιώνα. Η Αστροφυσική και η Κοσμολογία πραγματοποίησαν τα τελευταία 100 χρόνια αλματώδη πρόοδο και άλλαξαν, πέρα από κάθε πρόβλεψη, την αντίληψή μας για το σύμπαν. Αυτό προέκυψε ως αποτέλεσμα πολλαπλών αλληλεπιδράσεων μεταξύ κλασικών επιστημονικών πεδίων, όπως η Φυσική, η Χημεία, η Τεχνολογία οργάνων και τηλεσκοπίων, η Πληροφορική, κ.ά. 

Με την ευκαιρία αυτής της εκατονταετηρίδος, κατά την οποία η IAU τον είχε ορίσει ως συντονιστή των σχετικών εκδηλώσεών της στην Ελλάδα, ο ομότιμος καθηγητής Αστροφυσικής του ΕΚΠΑ Κανάρης Τσίγκανος παρουσιάζει στο ελληνικό κοινό το νέο του πρωτότυπο βιβλίο με τίτλο «Το εκπληκτικό σύμπαν». Πρόκειται για ένα πόνημα όπου παρουσιάζονται για πρώτη φορά στο ελληνικό κοινό οι συναρπαστικότερες ανακαλύψεις της Αστροφυσικής και της Κοσμολογίας των τελευταίων 100 ετών. Τα περιεχόμενα του βιβλίου κατανέμονται σε δύο μεγάλα κεφάλαια, το πρώτο αφιερωμένο στην Αστροφυσική και το δεύτερο στην Κοσμολογία. Στην αρχή παρατίθεται ένας συνοπτικός χρονολογικός πίνακας με όλες τις σημαντικές ανακαλύψεις του τελευταίου αιώνα – κάποιες από αυτές τιμήθηκαν πρόσφατα (τα έτη 2019 και 2020) με βραβεία Nομπέλ. Ακολουθεί λεπτομερής χρονολογική ανάπτυξη στα επιμέρους κεφάλαια των σημαντικότερων ανακαλύψεων, και κάθε κεφάλαιο κλείνει με 16 σελίδες αντιπροσωπευτικών έγχρωμων εικόνων. Αναφέρουμε, ενδεικτικά, μερικές από αυτές τις ανακαλύψεις που αναφέρονται στο βιβλίο και αποτέλεσαν σημαντικούς σταθμούς στην εξέλιξη της Αστροφυσικής και της Κοσμολογίας τον τελευταίο αιώνα: Πώς ανακαλύφθηκαν οι πάλσαρ, οι περιστρεφόμενοι αστέρες νετρονίων (1968); Πώς ανακαλύφθηκε η διαστολή του σύμπαντος από τους Hubble/Lemaître (1929); Πώς ανιχνεύθηκαν τα πρώτα βαρυτικά κύματα και ποιο είναι το απειροελάχιστο πλάτος τους (2015); Πώς φωτογραφήθηκε μία γιγάντια μελανή οπή στο κέντρο ενός μακρινού γαλαξία (2019) και πώς υπολογίσθηκε η μάζα της μεγάλης μελανής οπής στο κέντρο του Γαλαξία μας (1995); Πώς ο Αϊνστάιν εισήγαγε τη Γενική Θεωρία της Σχετικότητας (1915); Πώς κάποια ενοχλητικά «παράσιτα» έδωσαν τη σημαντικότερη παρατηρησιακή ανακάλυψη στην ιστορία της Κοσμολογίας, τη διάχυτη Κοσμική Μικροκυματική Ακτινοβολία Υποβάθρου (1965); Γιατί εισήχθη η έννοια του κοσμολογικού πληθωρισμού (1979); Πώς ανακαλύφθηκε η επιταχυνόμενη διαστολή του σύμπαντος (1998);

Τα 100 χρόνια που άλλαξαν τη γνώση μας για το σύμπαν-1
Ενα εξαιρετικό πόνημα όπου παρουσιάζονται για πρώτη φορά στο ελληνικό κοινό οι συναρπαστικότερες ανακαλύψεις της Αστροφυσικής και της Κοσμολογίας.

Παράλληλα, σε ξεχωριστό πλαίσιο και γκρι φόντο, υπάρχουν πολλές σύντομες παρουσιάσεις, οι οποίες περιγράφουν με γλαφυρό τρόπο τα πλέον εντυπωσιακά χαρακτηριστικά αυτών των ανακαλύψεων, που ενδιαφέρουν κάθε αναγνώστη, όπως: Πώς οι εκλάμψεις ακτίνων-γ μπορεί να δημιούργησαν τους μεγάλους κατακλυσμικούς αφανισμούς ζωντανών ειδών στη Γη; Πώς κατά τη σύγκρουση δύο αστέρων νετρονίων παρήχθη ο χρυσός των κοσμημάτων μας, βάρους όσο της Γης; Πώς ο κόσμος άρχισε να υπάρχει σε 5 λεπτά; Πώς προέκυψαν η σκοτεινή ύλη και η σκοτεινή ενέργεια; Πώς ανακαλύφθηκαν οι εξωτικές μελανές οπές; Ποιο είναι το «σκοτεινό» μέλλον του σύμπαντος; Γιατί είμαστε εδώ ως homo sapiens; κ.ά. Μέσα από τις 350 σελίδες του –32 έγχρωμες– το βιβλίο απευθύνεται σε όλους όσοι επιθυμούν να κατανοήσουν τη θέση του ανθρώπου στο σύμπαν. Η αφήγηση είναι γραμμένη εκλαϊκευτικά, χωρίς δύσκολες προχωρημένες έννοιες και κατά τρόπο που όλα εξηγούνται απλά και με κατανοητό τρόπο. Οπως σημειώνει και ο συγγραφέας, ο αναγνώστης δεν απαιτείται καν να έχει γνώσεις θετικών επιστημών, αλλά μόνο ένα υπόβαθρο ανθρωπιστικών επιστημών, ή τουλάχιστον λυκείου. Η παρουσίαση εστιάζει σε μια εκλαϊκευτική περιγραφή της γνώσης που έχουμε αποκτήσει για το σύμπαν κατά τη διάρκεια του τελευταίου αιώνα. 

Ο καθηγητής Κανάρης Τσίγκανος, μετά μία σχεδόν 50ετή διδακτική και ερευνητική εμπειρία σε πανεπιστήμια του εξωτερικού (Σικάγου, Χάρβαρντ, Παρισιού, κ.α.) και της Ελλάδος (Κρήτης και ΕΚΠΑ) παραδίδει στο ελληνικό κοινό ένα βιβλίο χρήσιμο τόσο για τους λάτρεις του έναστρου ουρανού και τον μη ειδικό αναγνώστη, όσο και για τους φοιτητές και συναδέλφους των Φυσικών Επιστημών, ένα βιβλίο που αξίζει τη θέση του σε κάθε βιβλιοθήκη.
 
* Ο κ. Παναγιώτης Γ. Νιάρχος είναι ομότιμος καθηγητής Παρατηρησιακής Αστροφυσικής στο Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών.

Λάβετε μέρος στη συζήτηση 0 Εγγραφείτε για να διαβάσετε τα σχόλια ή
βρείτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει για να σχολιάσετε.
Για να σχολιάσετε, επιλέξτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει. Παρακαλούμε σχολιάστε με σεβασμό προς την δημοσιογραφική ομάδα και την κοινότητα της «Κ».
Σχολιάζοντας συμφωνείτε με τους όρους χρήσης.
Εγγραφή Συνδρομή