Ο Τάκο Ντίμπιτς, διευθυντής του Rijksmuseum στο Αμστερνταμ, δήλωσε το 2018 ότι ο περίφημος πίνακας του Ρέμπραντ «Νυχτερινή περίπολος» –εθνικό κεφάλαιο για την Ολλανδία και ένας από τους διασημότερους πίνακες ζωγραφικής στον κόσμο– θα περάσει τη διαδικασία συντήρησής του μέσα στο μουσείο, μπροστά στο κοινό. «Ανήκει σε όλους μας», είχε πει τότε, «και όλοι, οπουδήποτε και αν βρίσκονται, θα έχουν τη δυνατότητα να τον δουν». Γι’ αυτόν τον λόγο η επιχείρηση «Νυχτερινή Περίπολος», όπως την ονομάζουν, συμβαίνει μέσα σε ένα γυάλινο «δωμάτιο» εντός της κεντρικής αίθουσας του μουσείου, όπου εργάζονται οι συντηρητές και τους παρακολουθούμε όλοι, ακόμη και online.
Η διαφάνεια στην επιχείρηση «Νυχτερινή Περίπολος» είναι κυριολεκτική και μεταφορική. Μέσα από τον γυάλινο τοίχο βλέπουμε τους ανθρώπους του μουσείου με τις ποδιές και τα γάντια τους να κάνουν την εξειδικευμένη δουλειά τους, και οι θεατές ελέγχουμε την πορεία των εργασιών – παρεμπιπτόντως, διαρκούν χρόνια. Στη δική μας «ληστεία του αιώνα» που πρόσφατα είχε αίσιο τέλος, έλειψαν και η διαφάνεια και οι ειδικοί, ενώ αντιθέτως περισσεύουν οι φήμες. Μετά την ανάκτηση, τους πίνακες του Πικάσο και του Μοντριάν κρατούν γυμνά χέρια, τοποθετούνται απρόσεκτα σε μια κόγχη και έτσι το «Γυναικείο κεφάλι» πέφτει στο πάτωμα και ύστερα ξαναστήνεται όπως όπως μπροστά στα φλας των φωτογράφων και στις κάμερες.
Από τη σκηνή λείπουν οι αρμόδιοι: οι επιμελητές, οι συντηρητές, οι εκτιμητές έργων τέχνης. Λείπει η Εθνική Πινακοθήκη, και ο τεκμηριωμένος λόγος, που θα μας εξηγήσει σε τι κατάσταση βρίσκονται τα έργα μετά εννέα χρόνια ταλαιπωρίας, πού θα γίνει η συντήρησή τους, πότε θα μπορέσουμε να τα δούμε και πάλι. Θα μας ενημερώσει επίσης για τα νέα μέτρα ασφαλείας, που ελπίζουμε ότι πλέον θωρακίζουν το μουσείο.
Ο τρόπος του Rijksmuseum δείχνει στους Ολλανδούς και σε όλο τον κόσμο ότι ο πολιτισμός ωφελείται από τη διαφάνεια. Η κρυψίνοια γεννάει παρεξηγήσεις που δεν αναλογούν στη διαχείριση της εθνικής περιουσίας, όπως είναι τα έργα τέχνης που ανήκουν σε δημόσιες συλλογές.