Ο νυχτερινός ουρανός δεν έχει κανένα δικαίωμα να είναι σκοτεινός. Θα έπρεπε να είναι διαρκώς τόσο λαμπρός, ώστε να μην έχει σημασία εάν ο Ηλιος έχει ανατείλει ή όχι. Αλλά το σύμπαν δεν υπήρχε ανέκαθεν, και έτσι το φως από τους πολύ απομακρυσμένους γαλαξίες δεν είχε αρκετό διαθέσιμο χρόνο για να φτάσει σε εμάς. Αν η Μεγάλη Εκρηξη συνέβη πριν από 15 δισεκατομμύρια χρόνια, οι γαλαξίες που βρίσκονται σε απόσταση μεγαλύτερη από 15 δισεκατομμύρια έτη φωτός είναι αόρατοι σε εμάς, διότι το φως τους ακόμη ταξιδεύει και δεν μας έχει φτάσει. Από αυτή τη σκοπιά, μπορούμε να πούμε ότι η πραγματική απόδειξη ότι συνέβη η Μεγάλη Εκρηξη είναι ότι υπάρχει η νύχτα.
Η νύχτα έχει τα άστρα, το φεγγάρι, τις φωτεινές κουκκίδες που είναι οι γαλαξίες. Αλλά και αυτά κάποτε θα σβήσουν. Ετσι όπως διαστέλλεται το σύμπαν, οι γαλαξίες απομακρύνονται ο ένας από τον άλλο. Είμαστε σαν μυρμήγκια πάνω σε ένα μπαλόνι που διαρκώς φουσκώνει. Δεν απομακρυνόμαστε το ένα από το άλλο – ο χώρος μεγαλώνει και μας χωρίζει. Επιπλέον, τα άστρα θα καταναλώσουν τα καύσιμά τους και θα σβήσουν. Το σύμπαν θα βυθιστεί σε ένα παγερό σκοτάδι. Θα κοιτάζουμε με το τηλεσκόπιο τον ουρανό και δεν θα βλέπουμε τίποτα.
Ο νυχτερινός ουρανός δεν έχει κανένα δικαίωμα να είναι σκοτεινός.
«Μάλλον όχι εμείς, διότι στο μεταξύ το δικό μας άστρο θα έχει διογκωθεί καταπίνοντας και τη Γη, σε 4-5 δισεκατομμύρια χρόνια», με διορθώνει ο Γάλλος αστροφυσικός Νταβίντ Ελμπάζ (συνέντευξή του στη σελ. 14). «Αλλά ίσως κάποια άλλα νοήμονα όντα σε έναν εξωπλανήτη άλλου αστρικού συστήματος να έχουν μια τέτοια αποκαρδιωτική εμπειρία του νυχτερινού ουρανού».
Υπάρχει ένας κοσμολογικός ορίζοντας που περικλείει το παρατηρήσιμο σύμπαν. «Είναι σαν να βρισκόμαστε στην επιφάνεια μιας σφαίρας. Η επιφάνεια αυτή ονομάζεται κοσμολογικός ορίζοντας: δεν μπορούμε να δούμε πέρα από αυτό τον ορίζοντα που χρονολογείται 380.000 έτη μετά τη Μεγάλη Εκρηξη. Καθώς κυλάει ο χρόνος, αυτός ο κοσμολογικός ορίζοντας στενεύει. Oταν δεν θα μπορούμε να δούμε άλλους γαλαξίες», λέει ο Ελμπάζ, «θα χαθεί κάτι ζωτικής σημασίας. Οι γαλαξίες είναι τα γράμματα στο βιβλίο του σύμπαντος. Αν αφαιρέσεις τα γράμματα, δεν έχεις βιβλίο. Δεν μπορείς πλέον να διαβάσεις την ιστορία του σύμπαντος. Καθώς αυτός ο κοσμολογικός ορίζοντας στενεύει, διαγράφει και το παρελθόν μας».
Αλλά αυτή η μοίρα είναι τόσο μακρινή που σχεδόν δεν μας αφορά. Γυρίζω στο ωραίο βιβλίο του Ελμπάζ, «Αναζητώντας το αόρατο σύμπαν». Αναφερόμενος στη θεωρία του πληθωριστικού σύμπαντος του Αλαν Γκουθ, ο Ελμπάζ μιλάει ποιητικά για την κοσμογονία της σύγχρονης επιστήμης. «Το δάσος του Αμαζονίου, ο Παρθενώνας, οι πυραμίδες της Αιγύπτου, η Γη, η Σελήνη, ο γαλαξίας, το σμήνος γαλαξιών της Κόμης της Βερενίκης», ακόμη και εσείς που διαβάζετε τώρα αυτές τις γραμμές, όλα «προέκυψαν από μια κρίση λόξιγκα του κοσμικού κενού» – τη Μεγάλη Εκρηξη. Κάπως έτσι, η αιώνια νύχτα δίνει τη θέση της στο φως…