Λέμε καμιά φορά ότι οι Αγγλοι είναι συντηρητικοί, αλλά για δείτε ποια λεξούλα επέλεξε το Λεξικό της Οξφόρδης για να της αποδώσει τον τίτλο της Λέξης της Χρονιάς του 2021: «Vax». Τρία γράμματα, μία λέξη, ένα μήνυμα.
Η μικρή μας λέξη σημαίνει «εμβόλιο» στην αγγλικά και είναι μια σύντμηση για τη λέξη «vaccination». Με άλλα λόγια, ένας σύντομος δρόμος για τη σωτηρία από τον εφιάλτη του κορωνοϊού.
Σύμφωνα με τους New York Times, η λέξη «vax» εμφανίστηκε για πρώτη φορά στο καθημερινό λεξιλόγιο τη δεκαετία του ’80, αλλά φυσικά τότε δεν υπήρχε ιδιαίτερος λόγος για να επικρατήσει ούτε για να ξεπεράσει –όπως και έγινε– κατά 72 φορές τη χρήση άλλων λέξεων που σημαίνουν το ίδιο, όπως τα «jab» ή το «shot».
Το νέο ρήμα «vaxxed», οι «vaxinistas» ή το ακόμη πιο σουρεάλ «vaxxident» (το οδικό ατύχημα που δήθεν συνδέεται με παρενέργειες του εμβολίου) είναι τα συνθετικά του «vax», με τα οποία μιλάει πια ο αγγλόφωνος κόσμος για την επιδημία και για τον διχασμό που έχει προκαλέσει στην κοινωνία μεταξύ των «vaxxers» και των «anti-vaxxers».
Πρέπει, όμως, να βγάλουμε το καπέλο στους αγγλόφωνους χρήστες των λέξεων που έχουν την τάση να δημιουργούν λέξεις για σλόγκαν. To «Trust the facts. Get the vax», για παράδειγμα, είναι ωραιότατο. Εμείς το μόνο που βγάλαμε από αυτή την ιστορία είναι το «μπόλι» και άλλο κακό να μη μας βρει.
Πέρυσι, το Λεξικό της Οξφόρδης επέλεξε πάνω από μία λέξεις για τον ίδιο σκοπό. Φυσικά υπήρχε ο όρος COVID-19, το lockdown, αλλά και οι φράσεις Black Lives Matter και cancel culture, και άλλες που χρησιμοποιήθηκαν εκτενώς μέσα στο 2020.
Φέτος, το Λεξικό επιστρέφει στην επιλογή μιας και μοναδικής λέξης, και αυτό φυσικά έχει τη σημασία του για τους λίγους που προσέχουν αυτά τα πράγματα. Πίσω από τη μικρή λεξούλα κρύβεται η μεγάλη πρόκληση της ανθρωπότητας, αλλά και η απάντηση σε αυτήν. Με όποιες δυνάμεις έχει, η Οξφόρδη εκπέμπει και αυτή ένα σήμα, καθαρό, σύντομο και περιεκτικό: «Vax». Ή για να το φέρουμε προς τα εδώ, «βαξ» και βηξ του κορωνοϊού.