Μια μουσουλμάνα με παραδοσιακή abaya παρακολουθεί με προσοχή το βίντεο. Με το κινητό της τραβάει φωτογραφίες τη στιγμή που στην οθόνη οι λέοντες της Δήλου αστράφτουν στο κυκλαδίτικο φως. Βρισκόμαστε στο ελληνικό περίπτερο στην Εxpo 2020 του Ντουμπάι, στο παγκόσμιο «παζάρι» που γίνεται κάθε πέντε χρόνια σε διαφορετική γωνιά του πλανήτη – το επόμενο θα πραγματοποιηθεί στην Ιαπωνία. Στο Ντουμπάι, σύμφωνα με το μότο των διοργανωτών, «δημιουργείται ο νέος κόσμος» και κρίνοντας απ’ όσα είδαμε, υψηλή τεχνολογία, εκπληκτικό ντιζάιν, πρωτοποριακή αρχιτεκτονική, δεν έχουμε ιδιαίτερο λόγο να τους αμφισβητήσουμε.
Το εμιράτο έχει επενδύσει πολλά στην Expo 2020 προκειμένου να επιτύχει το πολυπόθητο οικονομικό άλμα. Μετά την καθυστέρηση της έναρξης εξαιτίας της πανδημίας, τώρα η έκθεση διανύει τις τελευταίες εβδομάδες της, έχοντας προσελκύσει ήδη περίπου 15 εκατ. επισκέπτες από ολόκληρο τον κόσμο. Αλλωστε, σχεδόν όλος ο κόσμος βρίσκεται αυτή τη στιγμή στο Ντουμπάι: 192 χώρες συμμετέχουν με περίπτερα, με κάποια από αυτά να είναι ιδιαίτερα εντυπωσιακά. Το περίπτερο των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων, λ.χ., με τις μεγάλες ουρές επισκεπτών καθ’ όλη τη διάρκεια της ημέρας, είναι ένα αρχιτεκτονικό αριστούργημα διά χειρός Σαντιάγο Καλατράβα. Ο Ισπανός δημιουργός εμπνεύστηκε από το γεράκι – σύμβολο των Εμιράτων και έφτιαξε ένα κτίριο το οποίο με ειδικό μηχανισμό ανοιγοκλείνει τα «φτερά» του.
Μια μεγάλη έκταση της έκθεσης είναι αφιερωμένη στη βιωσιμότητα. Στο κέντρο της δεσπόζει το περίπτερο Terra, που σχεδιάστηκε από το βρετανικό αρχιτεκτονικό γραφείο Grimshaw και παράγει όλη την ηλεκτρική ενέργεια και το νερό που χρειάζεται για τη λειτουργία του. Εχει θόλο πλάτους 135 μέτρων, το «Energy Tree», το οποίο καλύπτεται από ηλιακά πάνελ, και είναι κατασκευασμένος από 97% ανακυκλωμένο χάλυβα. Το πλαισιώνουν 18 μικρότερα ενεργειακά «δέντρα» που παραπέμπουν στο ghaf tree, το οποίο παραμένει πράσινο ακόμη και στην έρημο, και στα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα συμβολίζει την ανεκτικότητα και την αντοχή.
Σημαντικά εμπορικά και οικονομικά κέντρα της εποχής τους, πολυπολιτισμικοί κόμβοι, χωνευτήρια θρησκειών, η Δήλος και το Ντουμπάι μοιράζονται κοινά χαρακτηριστικά.
Στην ίδια περιοχή βρίσκεται και το ελληνικό περίπτερο. Ο επισκέπτης –γύρω στις 360.000 μέχρι σήμερα– ενημερώνεται για τα στρατηγικά πλεονεκτήματα της Ελλάδας σε οκτώ τομείς: τουρισμός – πολιτισμός, αγροδιατροφή, ενέργεια – περιβάλλον, ναυτιλία, ανθρώπινο δυναμικό, επιστήμες υγείας, τεχνολογία, βιομηχανία. Με λίγα λόγια, γνωρίζει το πιο εξωστρεφές, δημιουργικό και δυναμικό πρόσωπο της χώρας. Στο ελληνικό περίπτερο προβάλλεται και το ντοκιμαντέρ για τη Δήλο. Το σκεπτικό των Ελλήνων διοργανωτών ήταν το φως της Δήλου να «φωτίσει» τους διαχρονικούς συμβολισμούς του μνημείου, τη σύγχρονη ελληνική ταυτότητα στο σταυροδρόμι επιστήμης και τέχνης, να ενώσει το παρελθόν με το μέλλον. Στο πλαίσιο αυτό πραγματοποιήθηκε από το υπουργείο Εξωτερικών με την Enterprise Greece και τον Δήμο Μυκόνου η εκδήλωση «A Universal Narrative of Light. From Apollo’s Delos to a brighter future», με οικοδεσπότη τον υφυπουργό Εξωτερικών Ανδρέα Κατσανιώτη και πολλούς ομιλητές όπως ο Oμάρ Σαϊφ Γκομπάς, αναπληρωτής υπουργός Πολιτισμού και Διεθνούς Διπλωματίας των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων, ο Πίτερ Φράνκοπαν, καθηγητής παγκόσμιας ιστορίας στο Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης και μελετητής του Βυζαντίου, που αναφέρθηκε στη μοναδικότητα της Δήλου ως τοποσήμου του δυτικού πολιτισμού, η Σιρίν Ατάσι, πρόεδρος του Ιδρύματος Ατάσι για την προστασία και ανάδειξη της τέχνης και της πολιτιστικής κληρονομιάς της Συρίας, ο αρχιτέκτονας Αλί Μπουζίρι, η διακεκριμένη καλλιτέχνιδα των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων, Nujoom Alghanem, και η εικαστικός Εφη Σπύρου· το έργο της με τίτλο «Metamorposes», μια εγκατάσταση που γεννήθηκε μέσα από την πολύχρονη μελέτη του φωτός, εκτίθεται στο ελληνικό περίπτερο στο Ντουμπάι.
Από την ελληνική πλευρά η Ελευθερία Ντεκώ, σχεδιάστρια φωτισμού, υπογράμμισε την αξία του φωτός, αναλύοντας παράλληλα τη διαδικασία που ακολούθησε στον νέο φωτισμό της Ακρόπολης, όπου στόχος ήταν να δυναμώσει η «φωνή» του μνημείου. Ο Γιάννης Ιωαννίδης, καθηγητής Πληροφορικής και Τηλεπικοινωνιών του ΕΚΠΑ, ανέδειξε τη σημασία του digital storytelling στη δυναμική και συνεχώς μεταβαλλόμενη σχέση μνημείου και επισκεπτών. Η Αλεξάνδρα Μητσοτάκη, πρόεδρος του World Human Forum, τόνισε πως η Δήλος θα γίνει άδηλος αν δεν ασχοληθούμε σοβαρά με την κλιματική κρίση, ενώ ο Κωνσταντίνος Κουκάς, δήμαρχος Μυκόνου, αναφέρθηκε στην υπεραξία που δίνει η Δήλος, παγκόσμιος προορισμός στην αρχαιότητα, στη Μύκονο, παγκόσμιο προορισμό σήμερα. Μάλιστα, ανακοίνωσε την πρόθεση του δήμου να διοργανώσει ένα παγκόσμιο ετήσιο φόρουμ με θέμα «Αειφόρος τουρισμός και ταυτότητα των κοινωνιών».
Τέλος, όπως εξήγησε ο Δημήτρης Αθανασούλης, προϊστάμενος Εφορείας Αρχαιοτήτων Κυκλάδων, η Δήλος και το Ντουμπάι μοιράζονται αρκετά κοινά χαρακτηριστικά. Σημαντικά εμπορικά και οικονομικά κέντρα της εποχής τους και τα δύο, με ιδιαίτερα ευεργετικά φορολογικά συστήματα –λιμάνια ελεύθερα δασμών και φόρων–, πολυπολιτισμικοί κόμβοι, χωνευτήρια θρησκειών, κοινωνίες που συγκροτήθηκαν σε αφιλόξενο περιβάλλον, αλλά αναπτύχθηκαν σε εντυπωσιακό βαθμό.