Η Θεσσαλονίκη μπορεί πλέον να μετράει αντίστροφα τον χρόνο. Τέλη του 2023 τα βαγόνια του μετρό που περιμέναμε από το 2012 θα κινούνται σε μήκος 9,6 χλμ. και οι 315.000 επιβάτες που θα μετακινούνται ημερησίως, θα διέρχονται από 13 σταθμούς- μουσεία. Κατηγορηματικοί ως προς το χρονοδιάγραμμα για την πλήρη λειτουργία του πολυαναμενόμενου Μητροπολιτικού Σιδηροδρόμου της Θεσσαλονίκης (και του σταθμού Βενιζέλου) ήταν οι υπουργοί Πολιτισμού και Αθλητισμού Λίνα Μενδώνη και Υποδομών και Μεταφορών Κώστας Καραμανλής, σε κοινή συνέντευξη Τύπου που έδωσαν χθες στο αμαξοστάσιο της Πυλαίας Θεσσαλονίκης. «Ολοι οι σταθμοί όπου έχουν βρεθεί αρχαιότητες με κορυφαίο τον σταθμό Βενιζέλου και τον σταθμό Αγίας Σοφίας θα αποδοθούν και ως μουσεία, τα οποία μαζί με δύο νέους μουσειακούς χώρους θα αναδείξουν τα σημαντικότερα από το σύνολο των 300.000 ευρημάτων της μεγαλύτερης αρχαιολογικής έρευνας αστικού χώρου στην Ελλάδα», ανέφερε η κ. Μενδώνη.
Ετσι, εκτός από τους σταθμούς, δύο νέα μουσεία μπαίνουν στην τροχιά του μετρό για να στεγάσουν αποκλειστικά τα ευρήματά του. Το πρώτο θα βρίσκεται σε ένα από τα κτίρια του πρώην στρατοπέδου «Παύλου Μελά», έκτασης 1.500 τ.μ., και θα αφηγείται την ιστορία της Θεσσαλονίκης. Η μουσειολογική του μελέτη έχει ήδη εγκριθεί από το Συμβούλιο Μουσείων για να ενταχθεί στα ΕΣΠΑ της ερχόμενης περιόδου.
Decumanus maximus
Τέλη του 2023 η πλήρης λειτουργία του μετρό Θεσσαλο-νίκης και του σταθμού Βενιζέλου.
Το δεύτερο μουσείο, με χρονοδιάγραμμα λειτουργίας το λιγότερο σε μια πενταετία, θα αναπτυχθεί στο τριώροφο υπόγειο κτίριο εμβαδού 5.000 τ.μ., μπροστά από την Κεντρική Βιβλιοθήκη του ΑΠΘ, πάνω από το κατασκευασμένο σημείο διασταύρωσης συρμών του μετρό (σταθμός Σιντριβάνι). Στην έκθεση για την οποία η Εφορεία Αρχαιοτήτων Πόλης εκπονεί τη μουσειολογική-μουσειογραφική πρόταση περιλαμβάνεται και το τμήμα της decumanus maximus, μήκους 77 μέτρων και πλάτους 10 μέτρων που είχε αποσπαστεί από τον σταθμό Αγίας Σοφίας. Τα εκθέματα θα αναδεικνύουν κυρίως την τεχνολογία των αρχαίων, ενώ στον ίδιο χώρο θα λειτουργούν αποθηκευτικοί χώροι προσιτοί στο κοινό και ανοιχτά εργαστήρια συντήρησης.
Οι αρχαιολογικές έρευνες στη γραμμή του μετρό, συνολικού κόστους 170 εκατ. ευρώ, ξεκίνησαν τον Απρίλιο του 2006 και ολοκληρώθηκαν σταδιακά το 2019, με εξαίρεση τον σταθμό Βενιζέλου, όπου περατώθηκαν τον περασμένο Ιούλιο. Ηταν η μεγαλύτερη ανασκαφή αστικού χαρακτήρα που πραγματοποιήθηκε ποτέ στην Ελλάδα. «Ξεπερνάει κατά πολύ την αντίστοιχη αρχαιολογική έρευνα του μετρό Αθηνών», ανέφερε η κ. Μενδώνη και συμβάλλει στην τεκμηρίωση της πολεοδομικής εξέλιξης της Θεσσαλονίκης από την εποχή της ίδρυσης της πόλης έως τις αρχές του 20ού αιώνα.
Για τον πολυσυζητημένο σταθμό της Βενιζέλου, έπειτα από έναν μικρό απολογισμό για τα «αίτια των καθυστερήσεων», την «πολιτικοποίηση του θέματος», τις «προσφυγές στη Δικαιοσύνη», η κ. Μενδώνη διευκρίνισε ότι όλες οι μελέτες επανατοποθέτησης και ανάδειξης αρχαιοτήτων θα εισαχθούν προς συζήτηση στο ΚΑΣ εντός του Νοεμβρίου, ώστε η υλοποίησή τους να ξεκινήσει μέσα στο πρώτο τρίμηνο του 2023. «Δεν θα υπάρχει πουθενά αντίστοιχος αρχαιολογικός χώρος στο πλαίσιο τεχνικού έργου διεθνώς. Η σχολή ανάδειξης των αρχαιοτήτων του μετρό που δημιουργεί η Θεσσαλονίκη είναι πιο προχωρημένη από εκείνη των Αθηνών», είπε. «Οι αποσπασματικές έρευνες μέσα στην πόλη δεν μας επέτρεπαν να έχουμε πλήρη εικόνα για την ελληνιστική Θεσσαλονίκη», πρόσθεσε, «ενώ μετά την απόσπαση των στρωμάτων και της ύστερης αρχαιότητας, τα ευρήματα που θα αναδειχθούν, συμπληρώνουν το παζλ της ιστορίας της».