Συμφωνείτε με εκείνους που υποστηρίζουν πως πρέπει να εμπιστεύεσαι την πρώτη εντύπωση; Το πώς εγγράφονται, δηλαδή, μέσα σου αυθόρμητα οι εικόνες; Εχουν περάσει αρκετές ημέρες από το κλείσιμο της 25ης Art Athina και εξακολουθώ να σκέφτομαι τα δύο pavilions που συνάντησα έξω από την είσοδο του Ζαππείου Μεγάρου. «Η αρχιτεκτονική θα έπρεπε να εκλαμβάνεται σαν τέχνη μεγάλης κλίμακας», μας είπε ο αρχιτέκτονας Κωνσταντίνος Πανταζής των Point Supreme Architects. To γραφείο του υπέγραψε το ένα από τα δύο pavilions και, ειλικρινά, το τελευταίο που θα περίμενε κανείς να συναντήσει έξω από το επιβλητικό κτίριο, ήταν ένας πάγκος λαϊκής αγοράς. «Πιστεύουμε πολύ στον κοινωνικό ρόλο της αρχιτεκτονικής, στο ότι γύρω από αυτή την κατασκευή –μια υπαίθρια αγορά σε σμίκρυνση– σχηματίστηκε ένα σημείο συνάντησης», εξηγεί και η Μαριάννα Ρέντζου, το έτερο μέλος των Point Supreme.
Το στοιχείο του αιφνιδιασμού χρησιμοποίησαν και οι LOT Office for Αrchitecture. To εντυπωσιακό τους πολύεδρο με τα κόκκινα κατακόρυφα πάνελ αντλούσε τον σχεδιασμό του από τα βασικά στοιχεία του Ζαππείου και σκοπός του ήταν να ανατρέψει τη συμβατική εικόνα που έχουμε για το αθηναϊκό τοπόσημο. Και τα δύο γραφεία που συμμετείχαν στη φουάρ πρεσβεύουν ότι τα όρια ανάμεσα στις δημιουργικές εκφράσεις είναι πλέον θολά και η μια πρακτική «μπολιάζει» πλέον ελεύθερα την άλλη με ιδέες, γι’ αυτό και ήταν ανάγκη να συμπεριληφθούν αυτές οι ενότητες (αρχιτεκτονική, design) στον καταξιωμένο αθηναϊκό θεσμό – ακριβώς όπως συμβαίνει και στις ξένες διοργανώσεις.
Το design στην Art Athina, ανεπτυγμένο κυρίως σε χωριστή γωνιά, εκπροσωπήθηκε σε τρία διαφορετικά περίπτερα. Η γκαλερί Antiqua έκανε μια αναδρομή στην ιστορική συλλογή «Κλισμός», που υπέγραψε ο σχεδιαστής Terence Harold Robsjohn-Gibbings με τον επιπλοποιό Ελευθέριο Σαρίδη στις αρχές του ’60, παρουσιάζοντας 32 μοναδικά έπιπλα, που αναδείκνυαν τη μεγάλη επιρροή του αρχαίου ελληνικού πολιτισμού στις εφαρμοσμένες τέχνες του 20ού αιώνα, ενώ η γκαλερί Carwan έκανε μια ανασκόπηση των σημαντικότερων designers που έχει φιλοξενήσει από το 2020 –οπότε και μετέφερε τη δράση της από τον Λίβανο στον Πειραιά–, μεταξύ αυτών ο Θεόδωρος Ψυχογιός, η Πολίνα Μήλιου, αλλά και οι Objects of Common Interest (Ελένη Πεταλωτή και Λεωνίδας Τραμπούκης). Οι τελευταίοι, που φέτος διακρίθηκαν ως designers της χρονιάς από τα Wallpaper design awards, ανέλαβαν και ρόλο επιμελητή. Ετσι, στο τρίτο περίπτερο προσκάλεσαν μερικά από τα πιο ηχηρά ονόματα του χώρου να «ποζάρουν» μέσα από ένα έργο τους σε μια «οικογενειακή φωτογραφία». Οι ερευνητικοί Ιταλοί FormaFantasma, η super star India Mahdavi, ο Sigve Knutson, ο Philippe Malouin, η Βρετανίδα πολυσχιδής καλλιτέχνις Faye Toogood και αρκετοί ακόμη δημιούργησαν ένα παιχνιδιάρικο μωσαϊκό που αποτύπωνε όλες τις διαφορετικές κατευθύνσεις που χαράζει το design σήμερα.
Είχε ενδιαφέρον αυτή η ενότητα με τη διακριτή πρόταση, μια βόλτα, ωστόσο, και στα υπόλοιπα booths καταδείκνυε το προφανές: το design αφορούσε και τις άλλες συμμετοχές, και αυτό γιατί η δημιουργικότητα δύσκολα περιχαρακώνεται στα όρια ενός καμβά. Ετσι, από τις αυστηρές συνθέσεις της Οπυς Ζούνη στη Roma, στα ψηφιακά κεραμικά του Γιάννη Βογδάνη στην Blender και στα εμπνευσμένα από την αρχιτεκτονική έργα της Ελένης Ψυλλάκη στην Breeder, ξανά και ξανά με έπιανα να στέκομαι μπροστά από τα μαρμάρινα skateboards του Ανέστη Ιωάννου στην Crux: «Εκεί όπου η Ιστορία συναντά τις αφηγήσεις του δρόμου».
