«Προχώρησα στη γραφή αυτού του κειμένου χωρίς να κοιτάξω πίσω. Μου περνάει απ’ το μυαλό ότι όλα ετούτα θα μπορούσαν να έχουν γραφτεί διαφορετικά, σαν μια παράθεση ακατέργαστων γεγονότων, ας πούμε. Ή βασισμένων σε μεμονωμένες λεπτομέρειες: το σαπούνι της πρώτης νύχτας, οι γραμμένες με κόκκινη οδοντόπαστα λέξεις, η κλειστή πόρτα της δεύτερης νύχτας, το τζουκ-μποξ που έπαιζε το Apache στο coffee-shop του Tally Ho Corner, τ’ όνομα του Πολ Aνκα χαραγμένο βαθιά σ’ ένα θρανίο του λυκείου, το σαρανταπεντάρι Only you αγορασμένο μαζί με τη Ρ. από ένα δισκάδικο, αφού το ακούσαμε οι δυο μας σε μια καμπίνα και με το οποίο πέρασα το Σαββατόβραδο στο Ιβετό στο δωμάτιό μου, με σβησμένο το φως, χορεύοντας ολομόναχη στο σκοτάδι. Και ακριβώς, η απουσία νοήματος σε ό,τι βιώνουμε τη στιγμή που το βιώνουμε είναι αυτό που πολλαπλασιάζει τις πιθανότητες να γράψεις.
»Hδη η ανάμνηση αυτού για το οποίο έχω γράψει ξεθωριάζει. Δεν ξέρω τι είναι τούτο το κείμενο. Ακόμη κι αυτό που επιδίωκα γράφοντας το βιβλίο έχει διαλυθεί. Βρήκα στα χαρτιά μου κάτι που έμοιαζε με δήλωση προθέσεων: να εξερευνήσω την άβυσσο ανάμεσα στην τρομακτική πραγματικότητα αυτού που συμβαίνει, τη στιγμή που συμβαίνει, και στο αλλόκοτο στοιχείο του εξωπραγματικού που επικαλύπτει, χρόνια αργότερα, αυτό που έχει συμβεί».
Eνα μικρό απόσπασμα από τις «Αναμνήσεις ενός κοριτσιού» της Ανί Ερνό (δεν αποκαλύπτουμε από ποιο σημείο του βιβλίου), που θα κυκλοφορήσει εντός των ημερών από τις εκδόσεις Μεταίχμιο, ταυτόχρονα με το –ακόμη πιο– ολιγοσέλιδο «Ο νεαρός άνδρας». Και τα δύο αυτά βιβλία, όπως και όλα τα έργα της φετινής νικήτριας του Νομπέλ Λογοτεχνίας, έχει μεταφράσει η έγκυρη και έμπειρη Ρίτα Κολαΐτη, η οποία αγαπάει ιδιαιτέρως την πεζογραφία της Γαλλίδας συγγραφέως.
«Ασφαλώς το άξιζε»
Ως γνωστόν, η βράβευση της Ανί Ερνό από τη Σουηδική Ακαδημία προκάλεσε αντιδράσεις. Για τη Ρίτα Κολαΐτη, όμως, η Ερνό «ασφαλώς και άξιζε το Νομπέλ», προσθέτοντας: «Είναι θεμιτό να μη σου πηγαίνει το έργο ενός συγγραφέα. Αλλά το να την κατηγορείς ότι χρησιμοποιεί απλώς το βίωμα, το βρίσκω φθηνό. Κατ’ αρχάς, η Ερνό συνθέτει τοιχογραφίες μιας εποχής, φτιάχνει ένα πανόραμα κοινωνικό – ιστορικό. Το βίωμα είναι μόνον σημείο εκκίνησης. Ολο της το έργο διαπνέεται επίσης από την ένταση της ερωτικής επιθυμίας. Η μνήμη, ο χρόνος, η γλώσσα, η πολιτική συνειδητοποίηση είναι μερικά μόνον από τα θέματα των έργων της».
Κατά την Ελληνίδα μεταφράστρια, η Ερνό, γεννημένη το 1940 στη γαλλική επαρχία σε ταπεινή, αγροτική οικογένεια, μεγαλώνει σε μια βαθιά συντηρητική Γαλλία όπου η παρθενία της κοπέλας είναι «προίκα», οι εκτρώσεις παράνομες, ενώ κυριαρχεί η προκατάληψη και ένας αυστηρός κοινωνικός διαχωρισμός. «Μην κοιτάτε το Παρίσι του Σαρτρ και της Μποβουάρ», τονίζει η Ρίτα Κολαΐτη. «Η Γαλλία της δεκαετίας του ’50, στην επαρχία ειδικά, είναι άλλη κουβέντα. Και αυτό το σκηνικό κυριαρχεί στις εξαιρετικές “Αναμνήσεις ενός κοριτσιού”».
Η Ερνό ξεπέρασε τα κοινωνικά εμπόδια μέσα από την παιδεία της. «Εγινε τρόπον τινά αστή, χάρη στη μόρφωσή της αλλά και χάρη στον γάμο της με έναν κοινωνικά ανώτερό της άνδρα – γάμο όμως που μετά θα τινάξει στον αέρα. Διότι η Ερνό δεν ανέχεται να ζει χωρίς πάθος. Επίσης, παραμένει υπερήφανη για την καταγωγή της, αλλά και για τους γονείς της. Και είναι φανατική αριστερή. Λίγες ημέρες μετά την ανακοίνωση του Νομπέλ, διαδήλωνε στο Παρίσι αγκαζέ με τον Μελανσόν κατά της ακρίβειας. Πάνω απ’ όλα όμως τη χαρακτηρίζει η αφοσίωσή της στο ερωτικό βίωμα, στο πάθος».
Πράγματι, στο «Ο νεαρός άνδρας», η Ερνό αφηγείται με τη γνωστή αφοπλιστική της ωμότητα το πάθος για έναν νεαρό 30 χρόνια μικρότερό της. Διαβάζουμε: «Πριν από πέντε χρόνια πέρασα μια αδέξια νύχτα με κάποιον φοιτητή, που εδώ κι έναν χρόνο μου έγραφε και ήθελε να με γνωρίσει. Συχνά έκανα έρωτα για να υποχρεώσω τον εαυτό μου να γράψει. Μες στην κούραση, στην εγκατάλειψη που ακολουθεί, γύρευα να βρω λόγους για να μην περιμένω πια τίποτε από τη ζωή. Ηλπιζα πως όταν θα τέλειωνε η πιο βίαιη απ’ όλες τις προσμονές, εκείνη του οργασμού, θα ένιωθα τη σιγουριά πως δεν υπήρχε άλλη υπέρτατη ηδονή από αυτή της συγγραφής ενός βιβλίου. Ισως ετούτη ακριβώς η επιθυμία να ριχτώ στη συγγραφή –που δίσταζα να επιχειρήσω εξαιτίας του εύρους της– με ώθησε να προσκαλέσω τον Α. στο σπίτι μου για ένα ποτό ύστερα από ένα δείπνο στο εστιατόριο όπου, από ντροπαλότητα, είχε μείνει σχεδόν βουβός. Ηταν κοντά 30 χρόνια μικρότερός μου».
«Λατρεύει το αρσενικό»
Προσεχώς θα κυκλοφορήσουν δύο ανάλογα βιβλία της, το «Χάνομαι» (που συζητείται πολύ στην Αμερική) και το «Πάθος». «Η Ερνό λάτρεψε την Μποβουάρ, μετά όμως την άφησε πίσω της. Εγινε μεταφεμινίστρια. Βλέπετε, ποτέ δεν είδε τον άνδρα σαν εχθρό. Η Ερνό λατρεύει το αρσενικό αλλά διεκδικεί με φανατισμό το δικαίωμά της στην ευχαρίστηση ως γυναίκα. Εχει επίσης γράψει με ευθύτητα για το τι σημαίνει να σε εγκαταλείπει ένας άνδρας, τον πόνο της απώλειας, και έχει κατηγορηθεί γι’ αυτό».
Ρωτώ τη Ρίτα Κολαΐτη πώς εξηγεί τη λατρεία που της έχουν στην Αμερική. «Νομίζω οφείλεται στο ότι στην Αμερική τη θεωρούν την επιτομή του ευρωπαϊκού πνεύματος. Τη λατρεύουν και για την τόλμη που επιδεικνύει ως ανεξάρτητη γυναίκα. Δικαίως: είναι εκπληκτική στο πώς στοχάζεται πάνω στις προσωπικές ανθρώπινες στιγμές, στον θάνατο, στην οικογένεια».
Ακολουθήστε το kathimerini.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις
Δείτε όλες τις τελευταίες Ειδήσεις από την Ελλάδα και τον Κόσμο, στο kathimerini.gr