Σε ψιλικατζίδικο ή σε κατάστημα με αποκριάτικα; Πού μπορεί να περνάει περισσότερο χρόνο ο Ευριπίδης Λασκαρίδης; Αυτή μπορεί να μη συγκαταλέγεται στις πιο συνηθισμένες απορίες για την «κατασκευή» μιας παράστασης, όμως το σκηνικό του σύμπαν «τρέφεται» με το ευτελές, το αστραφτερό, το κιτς. Τις περισσότερες φορές, η απόσταση που χωρίζει τα καθίσματα των θεατών από τη σκηνή δεν επιτρέπει στις λεπτομέρειες που συγκροτούν τους γκροτέσκους κόσμους του να αναδειχθούν, όμως τώρα όλα είναι διαφορετικά.
Το νέο project του ιδρυτή της Osmosis, με τίτλο «ΚΑΜΑΡΕΣ» –μια ανάθεση της 2023 Eleusis Πολιτιστική Πρωτεύουσα της Ευρώπης– φιλοξενείται στο Πολιτιστικό Κέντρο του Δήμου Ελευσίνας «Λεωνίδας Κανελλόπουλος» (έως τις 22/1). Η διώροφη κατοικία της δεκαετίας του ’30 του επιτρέπει να απλώσει την «πραμάτεια» του σε πολύ μεγαλύτερο χώρο από μια σκηνή, ενώ για πρώτη φορά προσκαλεί και νέους συνεργάτες να συνδράμουν στο έργο του. Κάθε δωμάτιο, φορτωμένο με ετερόκλητα αντικείμενα και οικοδομικά υλικά, είναι ένα «ανοιχτό» πεδίο δράσης για τα αλλόκοτα πλάσματά του. Οι «Σκιές» από τους Τιτάνες στριμώχνονται στις σκάλες για να περάσει ο δεινόσαυρος του Elenit. Ηρωες από τις προηγούμενες δουλειές του συναντιούνται στους κύριους και βοηθητικούς χώρους ενός σπιτιού, ακόμη και αυτοί που δεν έχουν δει το φως της σκηνής. Παρελαύνουν ανάμεσά μας, χορεύουν, παίζουν μπουζούκι, κλαίνε με αναφιλητά και σε λούπα λένε τους ίδιους ασυνάρτητους, σπαρακτικούς μονολόγους. Στην αρχή γελάς και μετά, όπως πάντα στις παραστάσεις του, το γέλιο… βγαίνει κάπως ξινό. Γελάς με τα χάλια σου, τα χάλια μας. Διαπιστώνεις πως όλα αυτά που βλέπεις σού είναι ενοχλητικά οικεία.
Η παράσταση ξεκινάει πριν ακόμη συναντήσεις κάποιο από τα «πειραγμένα» του πλάσματα. Καθώς εισέρχεσαι στον χώρο, βλέπεις στην κάσα της πόρτας κρεμασμένη μια κορδέλα από αυτές που φορούν οι εστεμμένες στα καλλιστεία ομορφιάς. «Μiss Biennale», γράφει. Απέναντι στον τοίχο μια φωτεινή επιγραφή εναλλάσσει μηνύματα με ταχύτητα: «Ελευσίνα – Μυστήρια – Αγγλικά – Γαλλικά – Γουρουνοπούλα ψητή – Κρέπες – Βάφλες – Δούλευε από μέσα προς τα έξω». Από τα σημαντικά στα ασήμαντα και από τα ανεξερεύνητα στα τετριμμένα και πάλι από την αρχή. Ενα μυαλό τα επεξεργάζεται όλα, σκέφτομαι. Προχωρώ στα δωμάτια του ισογείου· υπάρχουν παντού ταμπλό με καρφιτσωμένες λαστιχένιες μύτες και δάχτυλα, αυτιά, στόματα. Θυμίζουν πίνακες εντομολόγων, όμως, νομίζω πως είναι κρεμασμένοι εκεί εκτελώντας χρέη προειδοποιητικής σήμανσης. Ενεργοποίησε τις αισθήσεις σου, άσε τη λογική έξω από το σπίτι, μοιάζουν να λένε. Κινήσου σαν να ήσουν μέσα σε μια παραίσθηση. «Τώρα που ήρθε ο κόσμος έχουμε την τελική εικόνα του πολυμορφικού μας πειράματος», μου λέει ο Ευριπίδης Λασκαρίδης μετά το τέλος της γενικής δοκιμής. «Είναι σαν να ήρθε και ο τελευταίος ερμηνευτής».
Επισημαίνει πως τον ενδιέφερε να δει πώς ο τρόπος που υπηρετεί εκείνος την τέχνη μέσα από το πρίσμα της μεταμόρφωσης, της γελοιότητας, της κρυμμένης ποίησης, μπορεί να «χυθεί» μέσα στην πόλη, να καταλάβει χώρους όχι απαραιτήτως σκηνικούς. «Ηθελα να δω πώς λειτουργεί η σχέση με τον θεατή σε ένα τέτοιο πλαίσιο. Γενικά το σημείο όπου συναντιούνται οι εικαστικές με τις παραστατικές τέχνες είναι κάτι που πάντα με γαργαλάει». Εξηγεί ότι το στούντιό του στο Μοναστηράκι είναι ιδιαίτερα μικρό. Τα λίγα τετραγωνικά τον δεσμεύουν. Και αν μπορούσε να οικοδομήσει πολλούς παράλληλους κόσμους και να τους παρατάξει στη σειρά; Η προοπτική αυτή ενείχε το στοιχείο του αυτοσχεδιασμού και ήταν πιο απελευθερωτική για τον ίδιο, διότι δεν μπορούσε πλέον να ελέγξει και την παραμικρή λεπτομέρεια, όπως στη σκηνή. «Η παράσταση δημιουργήθηκε με πιο οργανικό τρόπο, ο ένας συνεργάτης ή φίλος έφερνε τον άλλο, δουλευόταν μια ιδέα και αυτή με τη σειρά της γεννούσε μια καινούργια που ενσωματωνόταν στο τελικό αποτέλεσμα».
Ενόσω μου μιλάει, προσπαθεί να απαλλαγεί από τις μονωτικές ταινίες που συνθέτουν το κοστούμι του. Ψαλιδίζει τις επωμίδες από ασημί κρόσσια και το καλσόν που λειτουργεί ως επιδερμίδα του παραμορφωμένου προσώπου του. Ενας αρχαίος Ελληνας πολεμιστής, με περικεφαλαία από υλικά συσκευασίας. «Συνήθως οι ταινίες αυτές κρύβουν ένα έργο τέχνης, εδώ δεν υπάρχουν αποκαλυπτήρια, εμείς είμαστε το έργο». Εχει κολλήσει ποτέ τέτοια ταινία στα ρούχα σας; Κάνει έναν ανατριχιαστικό θόρυβο όταν την ξεκολλάτε και τις περισσότερες φορές έχει μαγνητίσει πολλά ακόμη νήματα. Ετσι νομίζω πως λειτουργεί και η μονωτική ταινία στο μυαλό του Λασκαρίδη, γι’ αυτό τη διάλεξε. Μαζεύει και περιφέρει ό,τι γεννάει η φαντασία του.