Το 2019 ήταν η χρυσή χρονιά της Ντίσνεϊ. Ο αμερικανικός κολοσσός της διασκέδασης έφερε εκείνη τη σεζόν στις αίθουσες οκτώ ταινίες, οι οποίες ξεπέρασαν όλες τους το 1 δισεκατομμύριο δολάρια σε εισπράξεις· ανάμεσά τους ήταν το δεύτερο μέρος των «Εκδικητών» της Marvel (2,8 δισ.), η live action εκδοχή του «Βασιλιά των λιονταριών» (1,65 δισ.), το «Frozen II» (1,45 δισ.) και ο «Πόλεμος των Αστρων: Σκάιγουοκερ, η Ανοδος» (1,07 δισ.). Με λίγα λόγια, κάθε πτυχή των διαφορετικών franchise που έχει χτίσει γύρω της τα τελευταία χρόνια η Ντίσνεϊ, απέδωσε τα μέγιστα. Και έπειτα ήρθε η πανδημία, οι κλειστές αίθουσες, οι (πολλές) διαδικτυακές πλατφόρμες και τα πάντα άλλαξαν. Περίπου δηλαδή…
Το 2022 τρεις ταινίες συμφερόντων της Ντίσνεϊ έφτασαν ή ξεπέρασαν κατά πολύ («Avatar: Τhe Way of Water») το άτυπο όριο του 1 δισ. δολαρίων στο box office. Φαινόταν ήδη ωστόσο ότι κάτι δεν πήγαινε καλά. Πριν από δέκα μέρες κυκλοφόρησε στις αίθουσες ο καινούργιος «Ιντιάνα Τζόουνς», μία από τις πιο πολυαναμενόμενες (θεωρητικά) ταινίες του φετινού καλοκαιριού. Στη χώρα μας το άνοιγμα ήταν αρκετά καλό (κοντά στα 47.000 εισιτήρια το πρώτο τετραήμερο), στο παγκόσμιο χωριό όμως δεν ισχύει το ίδιο: 132 εκατ. δολάρια μέχρι στιγμής, για ένα φιλμ που κόστισε σχεδόν 300 εκατ. για να γυριστεί και να προωθηθεί εμπορικά. Δεν είναι όμως μόνο αυτό. Το επίσης πανάκριβο «Στο στοιχείο τους» της Pixar δεν έχει ακόμα καταφέρει να ξεπεράσει το φράγμα των 200 εκατ. δολαρίων σε τρεις εβδομάδες από την κυκλοφορία του. Την ίδια ώρα, τα ευθέως ανταγωνιστικά και πολύ φθηνότερα «Super Mario Bros» και «Spider-Man: Ακροβατώντας στο Αραχνοσύμπαν» φέρνουν πίσω 1,33 δισ. και 613 εκατ. δολάρια αντίστοιχα.
Τι συμβαίνει λοιπόν στο βασίλειο του Μίκυ Μάους; Το θεμελιώδες πρόβλημα μοιάζει να είναι η έλλειψη πρωτοτυπίας, σύμφωνα και με σχετικό δημοσίευμα του Variety. Το «Ant-Man και Wasp: Κβαντομανία», εκτός από παραφορτωμένο με ειδικά εφέ, είναι βασικά άλλος ένας κρίκος σε μια φαινομενικά ατελείωτη αλυσίδα με όμοια σίκουελ. Με δυσθεώρητο μπάτζετ 250 εκατ. δολαρίων, τα περίπου 470 εκατ. που έφερε στα ταμεία είναι ομολογουμένως λίγα. Επιπλέον, την τελευταία εξαετία περίπου, από την «Πεντάμορφη και το Τέρας» του 2017, η Ντίσνεϊ ουσιαστικά «κανιβαλίζει» τον εαυτό της, μεταφέροντας ένα ένα τα κλασικά κινούμενα σχέδια του παρελθόντος σε live action εκδοχές, κατά κανόνα με απαράλλαχτο σενάριο και πλοκή. Το κοινό, που αρχικά ανταποκρίθηκε, μοιάζει πια να έχει κορεστεί από ταινίες όπως η πρόσφατη «Μικρή γοργόνα», η οποία έφτασε μεν τα 527 εκατ. δολάρια, δεν δικαίωσε όμως τις σαφώς υψηλότερες προσδοκίες.
Μέσα στη διετία 2020-21, γονείς και παιδιά συνήθισαν να βλέπουν τις καινούργιες ταινίες στην πλατφόρμα Disney+ – αν και γιγαντώθηκε σε αριθμό συνδρομητών, παραμένει ζημιογόνα.
Ειδικά για τις παιδικές ταινίες, ο παράγοντας πανδημία είχε μεγαλύτερο αντίκτυπο. Μέσα στη διετία 2020-21 γονείς και παιδιά συνήθισαν να βλέπουν τις καινούργιες ταινίες της Ντίσνεϊ-Pixar στο σπίτι τους, μέσω της νεότευκτης πλατφόρμας Disney+. Η τελευταία γιγαντώθηκε σε αριθμό συνδρομητών μέσα σε σύντομο χρονικό διάστημα, παραμένοντας ωστόσο μέχρι και σήμερα πεισματικά ζημιογόνα στο οικονομικό πεδίο. Πολλοί από αυτούς τους ανθρώπους θα προτιμήσουν για την επίσκεψή τους στο σινεμά τον ανταγωνισμό του «Super Mario Bros» για παράδειγμα, από ένα φιλμ που θα έχουν στην τηλεόρασή τους σε μερικές εβδομάδες. Με την ίδια λογική, οι ενθουσιώδεις φαν της Marvel δεν θα πάνε δεύτερη και τρίτη φορά στον κινηματογράφο, όπως έκαναν π.χ. με τους «Εκδικητές», για να δουν τις αγαπημένες τους περιπέτειες, περιμένοντας και εκείνοι την διαδικτυακή κυκλοφορία.
Θεματικά πάρκα
Ολα τα παραπάνω βέβαια δεν συνιστούν ακριβώς αιτία πανικού για την Ντίσνεϊ. Κι αυτό γιατί ο πελώριος όμιλος εταιρειών δεν διαθέτει μόνο στούντιο παραγωγής. Κάθε καινούργιο κινηματογραφικό πρότζεκτ που ξεκινάει εκεί, μεταφράζεται σε έναν ωκεανό συνοδευτικού υλικού, από φιγούρες δράσης και λούτρινα παιχνίδια μέχρι… βερνίκι νυχιών με τη στάμπα της Αριελ. Και φυσικά νέα θεάματα στα επικερδή θεματικά πάρκα της Ντίσνεϊ ανά τον κόσμο. Κάπως έτσι οι ζημίες –ή έστω τα περιορισμένα κέρδη– κάποιων ταινιών υπερκαλύπτονται με έναν τρόπο που κανένα άλλο μεγάλο στούντιο (Universal, Warner Bros) δεν μπορεί να καταφέρει.
Στη Γουόλ Στριτ ωστόσο έχουν εσχάτως διαφορετική γνώμη και γι’ αυτό πιέζουν την Ντίσνεϊ να «νοικοκυρευτεί» και κυρίως να βρει τρόπο να καταστήσει κερδοφόρα την ανοικονόμητη πλατφόρμα της. Από την άλλη, οι περισσότεροι αναλυτές του Χόλιγουντ, επιμένουν πως το πραγματικό στοίχημα της Ντίσνεϊ είναι να γεμίσει ξανά τα σινεμά, όπως το έκανε στο πρόσφατο παρελθόν. Για να γίνει όμως αυτό χρειάζεται φρεσκάδα, μια δόση τόλμης και σίγουρα κάποιος φραγμός στην ανακύκλωση ηρώων, ιδεών και αφηγήσεων, πολλές από τις οποίες γεννήθηκαν μισό αιώνα πριν.
