Μετά την οδό Ασκληπιού προς το τέρμα της οδού Σόλωνος, η Νεάπολη δίνει σταδιακά τη θέση της στα Εξάρχεια. Αυτό, ας υποθέσουμε ότι συμβαίνει στο ύψος της Χαριλάου Τρικούπη μετά το Χημείο και την οικία Τσίλλερ, που είναι πλέον Μουσείο με τη συλλογή Λοβέρδου, στην οδό Μαυρομιχάλη. Είναι μια κεντρική περιοχή που όλοι μας ανεβοκατεβαίνουμε σκεπτικοί με τις δουλειές μας και την καθημερινότητά μας. Εκεί, σε αυτά τα αφανή όρια της Αθήνας φέρνω στον νου σπίτια και κτίρια που χάθηκαν και επιζούν στη χώρα της λήθης. Θα ήθελα να έβλεπα πάλι το βιβλιοπωλείο του Σπανού με τα παλιά βιβλία στην Ιπποκράτους 23 (τι ατμόσφαιρα ήταν αυτή, με τα ράφια να αγγίζουν το ταβάνι) ή την Ιόνιο Σχολή στην παλιά κατοικία του Γεωργίου Γενναδίου, ένα ψηλό, επιβλητικό κτίριο του 19ου αιώνα με επίσης ψηλόλιγνους φοίνικες στο προαύλιο…
Ιστορίες της Αθήνας του χθες… συνειρμοί και εικόνες θολές. Αλλά, στην οδό Σόλωνος κάθε φορά, θα σκεφτώ τον αισθητικό της εκβαρβαρισμό μετά το 1960. Πού και πού, κάποιο κτίριο της προπολεμικής όψης της πόλης εμφανίζεται σαν κατάλοιπο μιας άλλης αισθητικής, όχι απαραίτητα υψηλής, αλλά ενδιαφέρουσας, παράδοξης, πειραματικής. Ενα κτίριο χτισμένο πιθανώς γύρω στο 1930 είναι αυτό που στέκει στη γωνία Σόλωνος και Ζωοδόχου Πηγής. Είναι ένα από αυτά τα κτίρια, τα παράξενα.
Η είσοδος βρίσκεται στο στενάκι της Λόντου, πάροδος της Ζωοδόχου Πηγής, εκεί που μικρά σπίτια, οίκοι ανοχής, μικρομάγαζα, αυλές, συνωθούνταν στα μετόπισθεν της Σόλωνος προς τα Εξάρχεια. Αλλά η γωνία, Ζωοδόχου Πηγής και Σόλωνος επιβάλλεται με τις καμπύλες προεξοχές, και όλη εκείνη τη θεατρινίστικη εξωστρέφεια που μοιάζει να είναι ανώτερη του σκοπού ή του περιεχομένου. Ωστόσο, υπάρχει μια θερμότητα και μια αύρα συμπαθής, ένα κύμα από εκείνα τα χρόνια του αισθητικού πειραματισμού, με την αμηχανία της μετάβασης στο κατώφλι του μοντερνισμού.
Το σκέφτομαι αυτό το κτίριο στην εποχή του. Αναρωτιέμαι τι εντύπωση να προκαλούσε. Πιθανώς να ξένιζε η ακανόνιστη μορφή του. Δίπλα στην αρμονία των νεοκλασικών σπιτιών θα ήταν μια ανορθογραφία αλλά και μια αφετηρία προς μια νέα γλώσσα. Σήμερα, το παρατηρώ και το καλοδέχομαι παρά την ασυμμετρία του. Δέχομαι την προσωπικότητά του, το πλατύ του γείσο, τα γαιώδη χρώματα, την απόκλιση από κάθε σύμβαση της εποχής. Λίγο πιο κάτω, στο 9 της Ζωοδόχου Πηγής, βρίσκεται το σπίτι που είχε σχεδιάσει το 1926 ο εκ Σμύρνης αρχιτέκτων Ηλίας Α. Κουρμουλής. Εκεί, στο βάθος της αθέατης αυλής είχε την κάμαρά του στην Κατοχή ο Κάρολος Κουν. Εκεί, γεννήθηκε το Θέατρο Τέχνης.
Αυτοί οι αύλακες της μνήμης στη βαθιά αθηναϊκότητα της Σόλωνος και των παρόδων μας οδηγούν σε μια απροσδιόριστη ενδοχώρα. Η Σόλωνος διασώζει μερικά μέτωπα μετά την Εμμανουήλ Μπενάκη, αλλά η γενική αίσθηση που σε τυλίγει είναι αυτή μιας αστικής φθοράς. Φθίνει κατά τόπους η Αθήνα. Ομως, είναι τόσο ισχυρή η εντύπωση αυτής της στρωματογραφίας του χρόνου, που η εικόνα του κτιρίου Ζωοδόχου Πηγής και Σόλωνος μοιάζει να έχει ένα ρόλο ναυαρχίδας.
Οσο κρατάει ισχυρός στα χρόνια μας ο όρος Μεσοπόλεμος, όσο δηλαδή γίνεται ακόμη κατανοητός για το τι σημαίνει και σε τι αναφέρεται, αυτή η Αθήνα του 1920 και του 1930, θα είναι μια μεγάλη ήπειρος προς διαρκή εξερεύνηση. Αν ήξερε η Αθήνα τον πλούτο του δικού της Μεσοπολέμου… Στη Σόλωνος και στις παρόδους επιζεί σε διάφορες παραλλαγές από πρωτοποριακές πολυκατοικίες έως κομψές κατοικίες, από μικρά εμπορικά κτίρια και τριπλοκατοικίες, όλος εκείνος ο κόσμος που βίωσε την αστική οργάνωση της Αθήνας μετά το 1922. Ενας κόσμος ορατός ακόμη, ιστορικά νωπός, βιωμένος μέσα από κύκλους γενεών.
