ΣΟΝ ΛΑΣΚ
«Η έκτη αίσθηση του Ζάκαρι Κλάουντσλι»
μτφρ.: Μιχάλης Μακρόπουλος
εκδ. Ψυχογιός, 2023, σελ. 408
«Ο Ζάκαρι Κλάουντσλι είναι ένα ξεχωριστό αγόρι που μιλάει χωρίς λέξεις και κάνει τα πουλιά να κατεβαίνουν φτερουγίζοντας από τα δένδρα για να καθίσουν στους ώμους του. Τρέχει γρήγορα σαν άλογο και δεν θα αποτελούσε έκπληξη εάν μια μέρα μάθαινε να καλπάζει. Θα κάνει όμως ποτέ έναν φίλο;».
Με αυτά τα λόγια παρουσιάζει ο βραβευμένος διηγηματογράφος Σον Λασκ τον ήρωα του πρώτου του μυθιστορήματος που κυκλοφόρησε από τις εκδ. Ψυχογιός, σε μετάφραση Μιχάλη Μακρόπουλου. Ο Ζάκαρι Κλάουντσλι έρχεται στον κόσμο το 1754, μόνο που η γέννησή του βυθίζει την οικογένειά του στη δίνη της απώλειας, καθώς η μητέρα του χάνεται στη γέννα.
Ο Ζάκαρι μεγαλώνει με τον πατέρα του ανάμεσα στα ρολόγια και τους ωρολογιακούς μηχανισμούς του εργαστηρίου του, τα αυτόματα και την ανακάλυψή τους, ώσπου ένα τρομερό ατύχημα γίνεται η αφορμή να χάσει το ένα του μάτι και να σταλεί αργότερα στο σπίτι της θείας του για να μεγαλώσει εκεί σε ένα πιο ασφαλές περιβάλλον. Μιας θείας διαφορετικής, που ταξιδεύει στον κόσμο με τα πουλιά της, αγαπάει τα ζώα κι έχει γεμίσει το σπίτι της με αυτά και που θέλει ο Ζάκαρι να αγαπήσει τον κόσμο, τα ταξίδια, τη γνώση.
Πέρα απ’ όλα όμως, αυτό που κάνει σημαντικό αυτό το παιδί είναι πως ο Ζάκαρι έχει ένα μεγάλο χάρισμα. Μπορεί να «δει» το μέλλον. Eτσι, όταν ο πατέρας του φεύγει για ένα ταξίδι στην Κωνσταντινούπολη και δεν επιστρέφει, η περιπέτεια για τον Ζάκαρι ξεκινάει στην προσπάθειά του να τον βρει. Παράλληλα εκκινεί μια αφηγηματική περιπέτεια που θυμίζει παραμύθι, μια ιστορία που όπως πολύ σωστά έχει ήδη αναφερθεί, έχει πτυχές που θυμίζουν εκείνες του Καρόλου Ντίκενς, με τον Ζάκαρι να είναι ένα αγόρι ορφανό από μητέρα, που μεγαλώνει με μια πλούσια θεία, την παραμάνα του κι έναν πατέρα που χάνεται μυστηριωδώς.
Μια ιστορία που θυμίζει Ντίκενς, με ένα αγόρι ορφανό από μητέρα, που μεγαλώνει με μια πλούσια θεία κι έναν πατέρα που χάνεται μυστηριωδώς.
Ο Ζάκαρι όμως είναι ιδιαίτερα ευφυής. Εχοντας αυτό το μοναδικό χάρισμα, τη μεγάλη ενσυναίσθηση, η ζωή του παίρνει άλλες διαστάσεις, καθώς αυτή του η ιδιότητα τον κάνει ακόμη περισσότερο ευαίσθητο. Επιπροσθέτως, ο Ζάκαρι έχει κληρονομήσει από την κάπως ιδιόμορφη θεία του την αγάπη για τη φύση –ζουν σε ένα σπίτι γεμάτο πουλιά και ζώα–, αλλά και τη γνώση. Μιλάει για πολιτική και φιλοσοφία και σταδιακά γνωρίζει τη σημασία της ενσυναίσθησης και του τρόπου με τον οποίο μπορεί ο ίδιος να αλλάξει τα πράγματα.
Καθώς η αφήγηση εκτυλίσσεται, είναι σημαντικό να σταθούμε και στον τρόπο με τον οποίο ο Λασκ παρουσιάζει τη γυναικεία μορφή στο έργο του. Από την εκκεντρική θεία μέχρι την κ. Μόρλεϊ, την παραμάνα του και την Τομ, ο Λασκ σκιαγραφεί γυναίκες που δείχνουν μεγάλη διάθεση ανεξαρτησίας. Γυναίκες με έντονη την αίσθηση της αυτοδιάθεσης –σε πείσμα της εποχής τους– και μεγάλη αγάπη για την προσωπική ανέλιξη και ανεξαρτησία.
Κλασική «πατίνα»
Το μυθιστόρημα θυμίζει έργα της παλιάς κλασικής πεζογραφίας, με τον Λασκ να υπογράφει μια ιστορία που ρέει αβίαστα και εντάσσει από την πρώτη στιγμή και με μεγάλη ευκολία τον αναγνώστη στον μεγάλο αφηγηματικό κόσμο που ανασυστήνει. Εστιασμένο στην αγάπη ανάμεσα στα μέλη μιας οικογένειας και κυρίως ανάμεσα στον πατέρα και τον γιο, μια αγάπη που καταλύει κάθε εμπόδιο και δυσκολία, το μυθιστόρημα γίνεται η αφετηρία για ένα μεγάλο αναγνωστικό ταξίδι που καθηλώνει και συναρπάζει για τη μαγεία της κλασικής λογοτεχνίας που ακόμα ανθεί, για να αναδείξει τη μεγαλοπρέπεια της κλασικής αρετής στην αφήγηση.
Γεμάτο ενδελεχείς περιγραφές που εκτινάσσουν την ατμόσφαιρα των σκηνών και δίνουν πληροφορίες τόσο για την άχρωμη ζωή στην Αγγλία του 1750 όσο και για τη λαγνεία της ανατολίτικης ατμόσφαιρας στην Κωνσταντινούπολη, τη γεμάτη μιναρέδες, μυρωδιές και ιστορικά κτίρια, το μυθιστόρημα του Λασκ, αν και πρώτο του έργο, είναι ένα συγκλονιστικό αναγνωστικό ταξίδι, ένα ιστορικό αφήγημα μυστηρίου, μια περιπετειώδης και ατμοσφαιρική μυθοπλασία για την αγάπη και την προσπάθεια να επιβιώσει στον χρόνο, για την απώλεια ως αφετηρία και κινητήριο δύναμη ζωής, αλλά και για τη δύναμη της κλασικής αφήγησης διαχρονικά.