Περιλαμβάνει 164 έργα, τα μισά από τα οποία βγήκαν για πρώτη φορά από τα μουσεία τους – εγχείρημα δύσκολο αν μιλάμε για σχεδόν 30 ιδρύματα του εξωτερικού. Πολλά εκθέματα ξεχωρίζουν, ενώ το αποτέλεσμα είναι ταυτόχρονα συνεκτικό και ουσιαστικό – ενίοτε «μαγικό».
Στη χθεσινή συνέντευξη Τύπου, βέβαια, για την έκθεση «ΝοΗΜΑΤΑ. Προσωποποιήσεις και Αλληγορίες από την αρχαιότητα έως σήμερα», ο διευθυντής του Μουσείου Ακρόπολης και επιμελητής της έκθεσης, Νίκος Σταμπολίδης, «βομβαρδίστηκε» από ερωτήσεις για τα Γλυπτά του Παρθενώνα στον απόηχο του πρόσφατου διπλωματικού επεισοδίου Σούνακ – Μητσοτάκη.
«Εμείς θέλουμε τα Γλυπτά, τον αρχιτεκτονικό γλυπτό διάκοσμο του Παρθενώνα ενωμένο για πάντα, όπως έγινε με το θραύσμα Fagan και με τα τρία κομμάτια από το Βατικανό, που ήρθαν και έμειναν εδώ, χωρίς ανταλλάγματα – για πάντα», είπε κατηγορηματικά ο κ. Σταμπολίδης. Είχε προηγηθεί μια ακόμη συζήτηση για το αν ο πρωτόγνωρος για ελληνικό δημόσιο ίδρυμα δανεισμός αρχαιοτήτων από το Βρετανικό Μουσείο (πρόκειται για οκτώ αγγεία που παρουσιάζονται στην έκθεση) θα δημιουργήσει προηγούμενο στις διαπραγματεύσεις για τα Γλυπτά, τα οποία δεν γίνονται δεκτά από την Ελλάδα ως «δάνειο». «Αλλο πράγμα ο δανεισμός για μια έκθεση και άλλο τα Γλυπτά του Παρθενώνα», σημείωσε ο ίδιος, τονίζοντας ότι μέχρι τώρα δεν υπάρχει στο τραπέζι επίσημη πρόταση για δανεισμό των Γλυπτών που να συνδέεται με το ιδιοκτησιακό καθεστώς τους.
Οι σχέσεις του Μουσείου Ακρόπολης με το Βρετανικό Μουσείο, διευκρίνισε, είναι πολύ καλές. «Εκτιμούμε ότι στο τέλος τα Γλυπτά θα επιστρέψουν και θα επανενωθούν, σε αυτόν τον ναό της ομορφιάς και της αρμονίας», είπε, προσθέτοντας ότι στον 21ο αιώνα των κρίσεων, των πολέμων και των πανδημιών, ο Παρθενώνας, τον οποίο χαρακτήρισε ως σπίτι των προγόνων του δυτικού πολιτισμού, πρέπει να είναι επανενωμένος. «Για τους φίλους μου από το Βρετανικό Μουσείο», συνέχισε, «λέω πάντα ότι θα είστε ες αεί οι πρωταγωνιστές της ηθικής και της δημοκρατίας. Αν οι ηγεσίες του Βρετανικού Μουσείου το κάνουν αυτό (σ.σ. την επανένωση), θα τους θυμάστε για πάντα».
Στην ξενάγηση της έκθεσης είδαμε επίσης πολλά και ενδιαφέροντα έργα και λεπτομέρειες. Οπως ότι στο αριστούργημα του Ρούμπενς «Ο Κρόνος καταβροχθίζει τα παιδιά του» (1636-1638), που ήρθε από το Πράδο, ο Κρόνος είναι ταυτόχρονα και ο Χρόνος που καταβροχθίζει ανθρώπους και θεούς, ενώ το έργο μπορεί σήμερα να συνδεθεί ακόμη και με «το παρελθόν που τρώει το παρόν και το μέλλον» ή την ενδοοικογενειακή βία. Στον πίνακα του Γιάκοπο Τζούκι «Ερως και Ψυχή» (1589), που ταξίδεψε από την Γκαλερία Μποργκέζε, βλέπουμε την Ψυχή να παρακούει τον Ερωτα και να προσπαθεί να τον αντικρίσει υπό το φως ενός λυχναριού, ενώ σε έναν αττικό αμφορέα του 520 π.Χ., ο οποίος ήρθε από τη Βιέννη, η Δικαιοσύνη ετοιμάζεται να χτυπήσει την Αδικία με ένα σφυρί. «Αυτό και αν λέει πολλά σε όλες τις εποχές», σχολίασε ο κ. Σταμπολίδης, προσθέτοντας ότι στην απεικόνιση η Αδικία φέρει δερματοστιξία στα χέρια της, κάτι ασυνήθιστο για τους Αθηναίους και το οποίο σημαίνει ότι τη θεωρούσαν «ξένη».
«Εμείς θέλουμε τα Γλυπτά, τον αρχιτεκτονικό γλυπτό διάκοσμο του Παρθενώνα ενωμένο για πάντα, όπως έγινε με το θραύσμα Fagan», είπε ο κ. Σταμπολίδης.
Η Υδρία του Μειδία
Η περίφημη Υδρία του Μειδία (420 π.Χ.), ένα από εκείνα τα οκτώ αγγεία του Βρετανικού Μουσείου (το οποίο μάλιστα δεν έχει βγει από τις πύλες του ιδρύματος για 250 χρόνια), δεν είναι αγγείο καθημερινής χρήσης, τόνισε ο κ. Σταμπολίδης, και κυρίως μοιάζει, όπως έγραφε χθες η «Κ», με τις υδρίες της παράστασης των Παναθηναίων στη ζωφόρο του Παρθενώνα. Οσο για τη «Συκοφαντία του Απελλή» (1530), από το εργαστήριο του Μποτιτσέλι, είναι «η αλληγορία των αλληγοριών», είπε ο διευθυντής του Μουσείου Ακρόπολης, προτού εξηγήσει ότι ο απεικονιζόμενος βασιλιάς φέρει αυτιά γαϊδάρου γιατί «ακούει ό,τι του πουν» και ότι την προσωποποίηση της Συκοφαντίας τη σέρνει από το χέρι ο Φθόνος και τη φτιασιδώνει η Απάτη.
Πώς συνδέονται μεταξύ τους τα παραπάνω; Είναι έργα με προσωποποιήσεις, συμβολισμούς και αλληγορίες των εννοιών που αποτελούν και τις έξι ενότητες της έκθεσης: Χρόνος, Φύση, Θεότητες, Ανθρωπος και Ανθρώπινη Φύση, Θεσμοί, Αλληγορίες, ενώ υπάρχει και ο Επίλογος. Δεν πειράζει που, από τα αρχικώς ανακοινωμένα, ορισμένα έργα (όπως το πανάκριβο Κύπελλο Φαρνέζε) δεν θα παρουσιαστούν. Το κεντρικό «νήμα» της έκθεσης, δηλαδή το «πώς η ελληνική αρχαιότητα συλλαμβάνει, σχεδιάζει και αποδίδει μια ιδέα και πώς αυτή στη συνέχεια περνάει και διατρέχει τις μετέπειτα περιόδους μέχρι σήμερα», σύμφωνα με τα λόγια του Νίκου Σταμπολίδη, είναι ένα νήμα που φαίνεται πως παραμένει ισχυρό.
«ΝοΗΜΑΤΑ», έως τις 14 Απριλίου, Μουσείο Ακρόπολης.