«Δεν μπορώ στα χείλια μου την καρδιά μου ν’ ανεβάσω». Αυτή είναι η απάντηση που δίνει η Κορντέλια, η μικρότερη κόρη του βασιλιά Ληρ, όταν εκείνος της ζητάει να πιστοποιήσει δημόσια την αγάπη που τρέφει για εκείνον. Κολακευμένος από τις υπερβολικές εκφράσεις των δύο μεγαλύτερων θυγατέρων του και αιφνιδιασμένος από τον τρόπο που τον αντιμετωπίζει η μικρή του κόρη, την αποκληρώνει. Το βασίλειο περιέρχεται στην κατοχή των άλλων δύο κοριτσιών.
«Η Κορντέλια κινείται από το αίσθημα της αγάπης και της δικαιοσύνης, γι’ αυτό και μιλάει με τόση ειλικρίνεια. Δεν φλερτάρει με την ιδέα της εξουσίας, είναι απελευθερωμένη από τέτοιες ανάγκες», εξηγεί η Ιωάννα Κολλιοπούλου που υποδύεται τη μικρή, γενναία κόρη του συμπλεγματικού, ηλικιωμένου ανώτατου άρχοντα της Βρετάνης στην παράσταση «Βασιλιάς Ληρ» του Σαίξπηρ, που υπογράφει σκηνοθετικά ο Γιάννης Χουβαρδάς για το Εθνικό Θέατρο. «Αντιμετωπίζει την ανασφάλεια και τα εκβιαστικά παιχνίδια του πατέρα της με κατανόηση και όχι εκδικητικά. Προσπαθεί να τον συνετίσει και όσο εκείνος τη “χτυπάει” με τα λόγια του, εκείνη εμμένει σε μια δική της λογική. Προτείνει έναν καινούργιο κόσμο. Είναι ριζοσπαστικό για την εποχή της να βγαίνει μπροστά, φέροντας μια νέα οπτική στα πράγματα».
Αυτό που προβληματίζει τη βραβευμένη με την καρφίτσα της Μελίνας Μερκούρη ηθοποιό είναι γιατί ο Σαίξπηρ ενώ τοποθετεί στην ιστορία ένα πρόσωπο τόσο ωμό και καθαρό, στο τέλος αποφασίζει τον θάνατό της. «Δεν είναι αυτός ένας δυνατός συμβολισμός; Μπορεί αυτό το σύστημα να αντέξει την ειλικρίνεια; Μπορεί αυτό το καινούργιο που φέρει η Κορντέλια να προκαλέσει τριγμούς και, αν ναι, μέχρι ποιο βαθμό;».
«Αντιμετωπίζει την ανασφάλεια και τα εκβιαστικά παιχνίδια του πατέρα της με κατανόηση και όχι εκδικητικά».
Η τραγωδία του Σαίξπηρ που για πολλούς θεωρείται το απόγειο της συγγραφικής του παραγωγής, γραμμένη το 1608, μεταφέρεται στην ανάγνωση του Γιάννη Χουβαρδά στο σήμερα. Ο Ληρ κινείται σε έναν υπόγειο κόσμο. «Για την κατάκτηση της εξουσίας παίζονται σκληρά παιχνίδια. Μα δεν μοιάζει η διαίρεση του βασιλείου με το μοίρασμα των περιοχών μιας πόλης όπου κάθε μαφιόζος κάνει κουμάντο σε ένα αυστηρό γεωγραφικό πλαίσιο;». Το έργο μιλάει για την αλαζονεία της εξουσίας, τη φθορά που επιφέρει η άσκησή της, τους κλυδωνισμούς που προκαλεί η απώλειά της, αλλά κυρίως μιλάει για την έλλειψη ειλικρίνειας και αγάπης.
«Αυτό το πυρηνικό κενό θαλπωρής και αγκαλιάς μπορεί να οδηγήσει σε υπαρξιακό παροξυσμό και σε δόλο. Και οι σύγχρονες κοινωνίες υποφέρουν από αυτό και μπορείς να το δεις σε όλες τις κλίμακες, από το να πεις ψέματα μέχρι το να διαπράξεις έγκλημα». Για την Ιωάννα η τρέλα και οι χειριστικές συμπεριφορές του Ληρ οφείλονται στην υπαρξιακή του μετατόπιση. «Είναι σε μια ηλικία που βγαίνουν διάφορα στην επιφάνεια. Η γυναικεία απουσία, είτε μιλάμε για τη μητέρα του είτε για τη σύντροφό του, έχει ολέθρια αποτελέσματα για τον ψυχισμό του. Αναζητάει την αγάπη τελείως άγαρμπα, μια αγάπη που δεν έχει μάθει πώς να τη διεκδικεί, δεν την έχει εισπράξει, ούτε προσφέρει ποτέ. Νομίζω ότι αυτό του συμβαίνει. Δεν ξέρει άλλον τρόπο ο βασιλιάς για να μιλήσει για την ανάγκη του, είναι σαν να γαβγίζει».
Τη ρωτώ ποια είναι η σχέση της μικρής με τις δύο μεγαλύτερες αδελφές της. «Δεν την υποστηρίζουν, για εκείνες η εξορία της Κορντέλια τις φέρνει πιο κοντά στον στόχο τους. Υποφέρουν και εκείνες από έλλειψη αγάπης. Μέσα από τις δικές τους πράξεις επιβεβαιώνεται ο Ληρ. Είναι σαν καρμπόν, κάνουν αυτό που διδάχθηκαν». Η μικρή, ωστόσο, φαίνεται να αγαπάει πραγματικά τον πατέρα της και συναντιέται ξανά μαζί του. «Η σύνδεσή τους είναι οριακά ερωτική. Σε όλες τις διαπροσωπικές σχέσεις βέβαια υπάρχει ένας ερωτισμός. Στο πρόσωπο της Κορντέλια αντικατοπτρίζονται πολλά πρόσωπα που είναι απόντα. Το δικό της παράδειγμα μας δείχνει πως όσο δύσκολη και αν είναι μια συνθήκη, μερικοί δεσμοί δεν λύνονται».
«Βασιλιάς Ληρ», Εθνικό Θέατρο, από 16 Δεκεμβρίου.