ΛΙΝΑ ΒΑΡΟΤΣΗ
Σήκω από πάνω μου
εκδ. Μεταίχμιο, σελ. 480
Ο άωρος θάνατος της μητέρας της κατασίγασε τα ποδοβολητά της Νίνας στις γειτονιές της Θεσσαλονίκης. Το σπίτι της άλλαξε και μεταμορφώθηκε σε ένα κέλυφος όπου οι λέξεις εποστρακίζονταν στις γωνίες, δένοντας κόμπο τα λαρύγγια. Δίπλα στο σπίτι βρισκόταν ένα ζοφερό υπόγειο, που βοούσε από ουρλιαχτά, «βρισίδια και μουγκρητά», σείοντας τη γειτονιά. Ο άνδρας έδερνε τη γυναίκα. Μέσα από το παράθυρο του υπογείου απλωνόταν «παχιά μαυρίλα». Η Νίνα θα περιμένει μέχρι τα δεκαεννιά για να δρασκελίσει, ερήμην της, αυτό το σύνορο της όμορης φρίκης. Θα χρειαστεί πρώτα να μεταναστεύσει στη Νέα Υόρκη, όπου θα γνωρίσει τον Λούσιαν, έναν πανέμορφο πάμπλουτο γιάπη με ιριδίζοντα σχιστά μάτια. Οι κόρες του, «δυο κομμάτια γυαλί με πετρόλ και βεραμάν δαχτυλίδια το ένα μέσα στο άλλο να ιριδίζουν κάτω από σκούρα, δασιά φρύδια». Τα μάτια του γυάλιζαν, «ρουφώντας μέσα τους ό,τι φως είχε απομείνει».
Μπορεί μεγάλο μέρος του μυθιστορήματος να ολισθαίνει επικίνδυνα προς τις «50 αποχρώσεις του γκρι», αλλά η Λίνα Βαρότση έχει υψηλότερες φιλοδοξίες για την πρώτη της πεζογραφική εμφάνιση και οι σπουδές της στη δημιουργική γραφή τη βοηθούν να τις εκπληρώσει. Η αφήγηση επικεντρώνεται στη φυσιογνωμία της Νίνας και την επίδραση που της ασκούν σημαντικοί άνδρες της ζωής της. Πριν από τον Λούσιαν ήταν ο πατέρας της, έπειτα ερχόταν ο Βίκτωρ, ο πρωτότοκος, ενώ ως δεύτερο εαυτό αναγνώριζε μόνο τον Χρίστο, τον δίδυμο αδερφό της, ο οποίος σκοτώνεται σε αυτοκινητιστικό δυστύχημα. Συνοδηγός στο αυτοκίνητο ήταν η Νίνα. «Η συνέπεια του παραλίγο». Η θρηνητική ανάρρωσή της είναι από τα πιο καλογραμμένα σημεία του βιβλίου.
Ακρωτηριασμένη από τον Χρίστο, η Νίνα ένιωθε το σώμα της λειψό. Εκείνη που σκαρφάλωνε μάντρες και ροβολούσε στην κατρακύλα των δρόμων της Ανω Πόλης, ξαφνικά παρέλυσε. «Εξαφανιζόταν το κορμί της λίγο λίγο, κανιβαλιζόταν σε μια στερνή απόπειρα παραίτησης». Οι δρόμοι της Νέας Υόρκης της φαίνονταν χαώδεις και ανηφορικοί, ενώ το καινούργιο της σπίτι, αλωμένο από το δεύτερο πένθος, δεν ήταν παρά «ένα μάτσο πόρτες που όλες οδηγούσαν σε τέλματα». Σε αυτή την κατάσταση της απόσυρσης τη βρίσκει ο Λούσιαν, «το φανταχτερό προϊόν μιας χούφτας συμπτώσεων». Με πολύ σεξ και πολύ ξύλο, η Νίνα ανακτά την αίσθηση του σώματός της, χάνοντας την εξουσία του. Το σώμα της ήταν ένα πράγμα που ανήκε στον Λούσιαν και εκείνος άλλοτε το ίσιωνε κι άλλοτε το τσαλάκωνε. Το στέρνο του ισοπέδωνε τον κορμό της. Μαζί με την αξιοπρέπειά της, ο Λούσιαν είχε καταχραστεί την ευθύνη και τη σημασία της ύπαρξής της. Την είχε μεταποιήσει σε ένα φαντεζί αξεσουάρ, γυαλισμένο από τις πιστωτικές του.
Το σαδομαζοχιστικό ειδύλλιο απειλεί να εκτρέψει τη μυθοπλασία προς τη ροζ λογοτεχνία. Επειδή όμως σταθερή στόχευση της Βαρότση είναι οι μεταστροφές της ιδιοσυστασίας της ηρωίδας, η αφήγηση ακολουθεί τη σύνθεση και τη δομή ενός καλοστημένου αμερικανικού μυθιστορήματος. Η «αμερικανική» ενηλικίωση της Νίνας θυμίζει σε πολλά σημεία τη «Φτωχή Μάργκο» της Σώτης Τριανταφύλλου. Οπως η Μάργκο, η Νίνα μεταβαίνει από τη μετεφηβεία στην ενηλικίωση μέσα από αλλεπάλληλους, καταλυτικούς τραυματισμούς.
Παρά τις υποτροπές στον μελοδραματισμό και την ένθεση λέξεων υπερβολικά καλλιεπών, παράταιρων στο σχήμα των προτάσεων, η γραφή της Βαρότση παραμένει προσεγμένη, γερά διδαγμένη, υπηρετώντας την εξαιρετικά πλούσια πλοκή. Το στοίχημα για τη συγγραφέα θα ήταν να αποδεσμευτεί από το διδακτορικό της στη δημιουργική γραφή, έτσι ώστε εγκαταλείποντας τη μελετημένη αρτιότητα να διακινδυνεύσει σε βαθύτερα, πιο αβέβαια νερά.