Η κοσμοσυρροή το βράδυ της Δευτέρας στο Μουσείο της Πόλεως των Αθηνών, επί της πλατείας Κλαυθμώνος, σηματοδοτούσε ένα γεγονός εξωστρέφειας και συνέργειας, με το νησί της Σκιάθου να έχει την τιμητική του. Γιορταζόταν ο μεγάλος Σκιαθίτης, ο Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης, με μια έκθεση αναφοράς ως προς το σύγχρονο εικαστικό αποτύπωμα της μορφής και του κόσμου του. Η έκθεση με τίτλο «Εγεννήθην εν Σκιάθω» ξεδιπλώθηκε στους εκθεσιακούς χώρους του Μουσείου ως μία πάνδημη ανάγκη συσπείρωσης γύρω από ένα συνεκτικό άυλο αποτύπωμα.
Η παρουσία της Προέδρου της Δημοκρατίας Κατερίνας Σακελλαροπούλου έδωσε λάμψη και ισχυρό συμβολισμό στα αθηναϊκά εγκαίνια αυτής της έκθεσης, που μεταφέρθηκε από τη Σκιάθο (όπου είχε διασπαρεί σε εκθεσιακές ενότητες και μνημεία) για να επανασυγκολληθεί διαρθρωμένη και εμπλουτισμένη αναλόγως.
Η ιδέα της επιμελήτριας Ιριδος Κρητικού να προσκαλέσει δεκάδες σύγχρονους εικαστικούς να συνομιλήσουν κατόπιν οδηγιών με σπαράγματα, κεφάλαια και ίχνη του παπαδιαμαντικού κόσμου ήταν η αφορμή για να ενισχυθεί η επιθυμία του Δήμου Σκιάθου και του δημάρχου Θοδωρή Τζούμα να οργανωθεί εμπράκτως η παπαδιαμαντική υπεραξία και να παρουσιαστεί ως εθνική κληρονομιά.
Δύσκολο το έργο να πάρεις μια έκθεση αρθρωμένη σπονδυλωτά και σε οργανική σχέση με το σκιαθίτικο τοπίο και να τη μεταφέρεις στις έμπλεες ιστορικής μνήμης αίθουσες ενός αθηναϊκού μουσείου. Ωστόσο, η επανέκθεση λειτούργησε αριστοτεχνικά χάρη στις διαδρομές και τις νέες κόγχες, όπως π.χ. «το αθηναϊκό κελί», στο οποίο γίνεται η σύνδεση με τα αθηναϊκά χρόνια του Σκιαθίτη. Η διασπορά των έργων στις αίθουσες παρουσιάζει διαφορετικά μέσα και τεχνικές: λάδια, σχέδια, κεντήματα, υδατογραφίες, γλυπτά ακόμη και το στόρι-μπουκ της Εύας Νάθενα για την ταινία «Η φόνισσα».
«Η εικαστική έκφραση συναντιέται εδώ με το υλικό της παπαδιαμαντικής δραματουργίας με τρόπο εξαιρετικά ευρηματικό», ανέφερε στην ομιλία της η Πρόεδρος της Δημοκρατίας, Κατερίνα Σακελλαροπούλου, μπροστά στο κοινό, ανάμεσά τους και πολλοί Σκιαθίτες. «Οι καλλιτέχνες, εκκινώντας από το πολύκλωνο συναξάρι των ιστορήσεων του συγγραφέα, ενεργοποιούν εκ νέου το μύχιο θάλπος της πεζογραφίας του και μεταφράζουν σε εικαστική γλώσσα την άφατη γλυκύτητα, αλλά και την αναπόδραστη οδύνη του παπαδιαμαντικού κόσμου. Κι έτσι τον εγκαθιστούν πάλι ανάμεσά μας, αναδημιουργώντας με τα υλικά της τέχνης τους έναν τόπο κατάνυξης».
Οι συμμετέχοντες καλλιτέχνες είναι πάνω από 75. Υπάρχει μια πυκνότητα εντυπωσιακή, ωστόσο η περιήγηση στην έκθεση είναι αέρινη, έχει σιωπές και σημεία – στάσεις σαν για προσευχή. Οι μορφές του Παπαδιαμάντη ποικίλλουν, μετουσιώνονται, αναφαίνονται μέσα από «ναυτόπουλα, ψαράδες και αγρότες, ιερωμένους, γυρολόγους και νοικοκυραίους, μάγισσες και χήρες, νέες και ξυπόλυτα ορφανά, φώκιες και γλαροπούλια, γίνονται εικόνες ζώσες και λαλούντα σύμβολα του γενεθλίου νησιού του μα και της φεύγουσας ζωής ενός τετελεσμένου αιώνα», όπως λέει η Ιρις Κρητικού. Ο Παπαδιαμάντης γίνεται προσιτός και οικείος, συντελείται μια μετακίνηση ψυχικού εναγκαλισμού.
Η έκθεση στην Αθήνα, συμπαραγωγή του Μουσείου της Πόλεως των Αθηνών και του Δήμου Σκιάθου, θα παραμείνει ανοικτή έως τις 25 Μαρτίου.